RpBTRTTTS.
J otlBERTUS.
A u Br i e t u s . 'gicèores eximii.
, Q u id g e n e r i s
n o m m e in r e l l ig i
d e b e a t , a p u d
H e r b a r io s .
Q u id ip e c t e i
n o m in e .
E t y m o l o g i a n o -
minum Plantajo
I ns t it uti one s R ex H e r b a r i a .
tur in PinacothccaLudovici Magni. Nihil pulehrius aiit jucundius hocHorto,
qui non erucas aut bruchos, non inatquales autumnos, feviffinias hiemes, ar.
dentefque foies pertimefcit. Tantum opus inchoavic N i c o l a u s R obe
r t u s Blefenfis, Pictor eximius, jullii Gaftonis Principis. Huic nunc in-
cumbit J o a n n e s J ou b e r t h s Pictavienfis, Roberto non inferior ,
ejufque difcipulusdigniffimus C l a u d i u s A u b r i e t u s Catalaunen-
fis Campanus, qui in pingendis elegantioribus plancis, avibus, & quadrupedi-
bus , induftriam omnem & diligentiam adhibent, mandato Ludovici Magni,
fub cujus pnefidio difciplime & artes dulce degunt otium, pacis bellique tcm-
poribus, quibus tot tancifque viris Academicis egregium large liberaliterque
decernit ftipendium optimus Princeps, ut Hiftoriam naturalera, Phificam &
Mathematicas difciplinas promoveant, Picturamque,Sculpcuram,Archite6fu-
ram, Rem Nummariam , carterafqup bonas artes ad abfolucioneni perducant.
His progreflïbus mirè adolevit Res Herbaria ab Hippocratis asvo ad noftra
tempora ; nec quicquam ei deefte videtur pneter accuratam generum conftitu-
tionem: accuratam dicam,non qualemcuniquejdebet enim eorum charadter è
genuino fonte derivari. Ut clarius intelligatur qualis eife debeat generis ac-
•ceptio apud Herbarios , notandum eft fimiles plantas a diffimilibus feparan-
das & cum limilibus velut in fafciculos efte colligendas. Sivnilitudo ilia peti
debet a propria partium ftrudhira; non vero a remotis illis fignis, qua rations
locoruro, tempeftatum aut facultatmn in plantis occurrunt. Ëas igitur quaefi-
mili ftrudtnra donantur,ad idem genus reducemus, feu quod idem eft, generis
nomine alind nihil intelligemus prater congeriem plantarum,quibus nota propria,
feu charadter idem, apprimè convenit. Quoniam autem plants qua ejuf-
dem generis flint, figno quodam fingulari inter fe differunr , fpecies ejufdem
generis appellands funr,qua prater charadterem generi proprium,alia fingulari
nota diftinguuntur a cateris ejufdem generis.Plants v.g.omnes quibus Ranunculi
nomen convenit, non tantum a cateris gcneribus diftinguuntur nota
propria omnibus Ranunculis communi ; fed a fe invicem fingulari quadam ,
fpeciebus fingulis hujus generis ita propria,ut nulli alteri ejufdem generis con-
veraat: Infuper duo obfervanda flint circa charadteres generum plantarum ,
eos fcilicet in omnibus fpeciebus ejufdem generis apprimè fimiles elfe dfibere;
turn & fenfibus obvios abfque Microfcopii anxilio.
Deinde fi tutiorem viam infiftere cupiamus , conftituta genera vocabulis
nullatenus immutandis appellari debent; & quod Artis caput eft, unicum tantum
vocabulum cum norione charadteris fic conjungi oporret, ut nullatenus
adhibeatur ad dxverfa plantarum genera fignificanda , fervatis quantum fieri
poteft traditis, meliusquam acceptis nominibus. Verumtamen quoniam ma-
•gnum opus omnino & arduum eft, Rem Herbariam ad optatos eos extras pro-
vehere, multaque earn ob caufam immutanda, novaque plurima inftituenda:
quacunque in hoc opere proponentur , eo animo proponam , lit dodtionim
fententiam de his facilius accipiam, quod lubentcm.gratumque fadturum me
fpondeo , meaque emendabo ex eorum judicio.
Nihil rail'd videtur integra reftitutioni Botanices magis ad^erfari quam ve-
IsAGOGE in Rem H e r b a r i a m . fi
rus ilia & intoleranda confuetudo , ne dicam cac0cthes.de- naturâ plantarum
judicandi ab etymologia. Qui primùm nomina plantis impofuerunt, five in
Gracia five in Ægypto,plerumque rationem foliun habuerunt return fingulari
um qua plantis fic appellatis vix refpondebant , 'multo minus cateris ejufdem
generis. Nos veto attendere debemus ad ea qua fpeciebus omnibus apprimè
conveniunr. Quid enim alind eft conftituere genera plantarum, nifi cx-
plorare quid pluribus commune fit,iifque nomen idem impertiri,ratione communis
illius figni ? Sapins autem praftaret ut aperte loquamur, vim nomi-num
in hac difeiplina ignorare , vel ea tantum ufurpare qua nihil exfeipfis figni,fi-
cant, ut Soldanella, Stramonium , aliaque qua in errorem inducere non pof-
funt : prolato enim tali nomine, illico veniret in mentent, cô fignifiçari plantam
cujus nota propria in ftmdtura quadam fingulari partium pofita eft, cum
fape ufu veniat ut nomina plures excitent in nobis notiones ejufdem planta ,
charadteris nempe generici, tum & caufa propter quant eadem nomina olim
impofira fuere. qua tarnen caufa cateris fpeciebus ut, plurimum non convenit.
Ranunculus v.g. ratione fui no,minis fignificat plantains Ranis,ut aiimt,ex-
petitam Si in paludibus nafeentem : ratione vero nota propria plantain cujus
charadter in çerta propriatum partium ftrudturâ yerfatur. Nonne igitur fa-
tius foret etymologia Ranunculi oblivifci,ciun plurima ejus fpecies in aridio-
ribus locis nafeautur î.Leuçoium vi fui nominis Violant albam fionificat; cùm
tauten longe plures occurrant Leucoii fpecies flqribus llueis , aut pttrpureis.
Angelica faciva à fuminis.-viribus nomen habuit : an propterea Angelica nomen
denegandum effet planta deleteria, qua eadem nota propria prorfus do-
naretur > ltaque à fola partiumftrudturâ nomina plantarum peti debent, cùm
nulla tutiori ratione pofiint diftingui.
; Generibus autem confideratè ftatutis , alius Rei Herbaria cardo in eorum
difpofitione confiftit,qua fic inftitui debet, ut maxime cpnducat ad planiorem
& breviorem plantarum cognitionem.Hac facile, obtine'bicur fi genera in non-
nullas claffes itadiftribuantur, ut earum ope nomina plantarum extempore ÔC
fine praceptore indicentur.Claflis autem nomine inrelligitur congeries gene-
r-um , quibus nota quadam communis adeo propria eft , ut ab omnibus aliis
generibus plantarum prorfus différant.
Naturalis ordo nunc poftulat ut initium faciamus à ratione inftituendorum
generum , cujus pracepta jarndiu à dodtiflnnis viris tradita fuut. Déficiente
enim faculo decimo fexto, cùm in dies-.crefccret plantarum cognitio, & hinc
confufa nomtnum -multitudo valde augeretur,^maximum illilumen Arti Herbaria
accefiurum fapienter judicarunt, fi planta hue ufque cognita ex princi-
pns quibufdam quafi naturalibus ad certa genera reducerentur : nec eos fees .
& eventus fefellillent, nifi Macenate vel otio , caterifque caruiffent ad hoc
tnftitutum neceffarjis.
C o n r A D u s G E s N E r u s , Tigminus, A w tile publicum ktmum \u-
aaeo ftudiofus, totius Hiftoria,naturalis parens ac veluti proraptuarium,
primusomnium veram aperuit viam ad plantarum cognitionem afl’equendam''
generum adjumento., b .Nacus eft Tiguri celebri & totius Helvetia prim aria .
r um t e n e b r a s f z -
p iu s a fte r t q u à m
lu c em R e i H e r *
b a r i s .
Q u id c la f lî s n o m
in e in t e l l ig i
d e b e a t a p u d H e r -
barios ? •
G É S N E R U S .
a -Co nr Mg. In-
trod. in yirt.
Med.
b Melchior M-
s dam.