[ > ]
Stamina flore longiora: anther® ovat®, compress®.
Germen superum ovatum: stylus staminibus longior villosus: stigma simplex, acutus.
Fructus: capsula ovata, circumscisa, bilocularis, loculis monospermis.
Semina ovata, extus convexa, intus concava, tuberculo oblongo notata.
Habitat in vineis prope Lucentum. if Florebat ultimo Iulio.
Exilic, tab. a Floris bractea. b Flos integer, c Corolla semina fovens. d Calix. e Capsula.
f Eadem absque operculo. g h Semina.
P L A N T A G O A M P L E X I C A U L I S . Tab. 1 2 5 .
1 3 7 . P lantago caule brevi: foliis lanceolatis, amplexicaulibus, pilosis: floribus spicatis:
pedunculis axillaribus elongatis.
Radix brevis, teres, sensim versus basim angustior, fibrosa.
Caulis simplex, bipollicaris, erectus.
Folia alternatim sparsa, adproximata, amplexicaulia, lanceolata, pilis adspersa.
Flores spicati, spica ovata, qu® sustentatur pedunculo communi semipedali, solitario, axil-
lari: flos quilibet subsessilis, bractea sulFultus ovato-acuta, concava.
Calix et corolla ut in pr®cedenti, at paulo breviores.
Capsula maior quam in pr®cedenti, ovata, bilocularis, loculis monospermis.
Semina oblongo-elliptica, extus convexa, glabra, nitida, et lutescentiaj intus concava atque
tuberculo oblongo umbilicali notata.
Habitat in Saguntin® arcis vetustissimo muro. Floret Maio; una cum Teucrio lucido et ca-
pitato, Thymo vulgari et piperella, Ononide parviflora D . de Lamarck, Smilace aspera,
Ruta-montana, Lavathera maritima, Urtica pilulifera &c.
Exflic. tab. a Floris bractea extus visa, b Eadem parte concava. c Flos integer, d Idem
a calice e seiunctus. ƒ Corolla vestiens capsulam. g Calix. h Capsula. i Eadem operculo
destituta. A Dissepimentum planum, sculptum. K. Idem auctum. / Semen parte
concava, in cuius centro exsistit tuberculum oblongum. m Idem parte convexa.
D E S A G U N T IN O M O N T E .
la cet Sagunti oppidum ad montis radices, quo ab austri et occasus flatibus defenditur:
purissimis Euri atque maritimis ventis recreatur, turn amoenissima valle, quam Palentia
rivulus ab occasu in ortum pr®terfluit. Paulo altius et iuxta suburbia oppidi exsistit adhuc
Saguntinum teatrum, quod Clarissimus Emmanuel Martinus ex oblivionis tenebris eduxit,
quodque alii post ipsum illustrarunt. Montis cacumen coronatur arce mûris turribusque per-
multis munita: qu® omnia vetustate et incuria ruunt, utpote quæ nec præsidio in præsen-
tiarum utilia sunt, nec oppugnatu digna. Nihil hic de veterum Saguntinorum gloria, nihil
de monumentis dicam7qu® passim prostant, sed ea dumtaxat delibabo, qu® ad naturalem
historiam pertinent.
Totius montis substantia calcaria est in massas coalita, quarum durities eo maior quo
particul® tenuiores sunt atque duriorës, arctiusque copulat®. Mass® ist® strata formant
marmorea inter se parallela, atque horizonti parumper inclinata, quorum profunditas varia
quatuor pedum et amplius. Separantur ab invicem sedimento margaceo, aut ex lamellis te-
nuissimis composito, aut ex crusta crassiore, coloribus variegata rubente, fusco, luteo, pro
diversa scilicet aut metallorum calce, aut vegetabilium residuis, quibus sedimentum com-
mixtum fuit. Huius durities item varia, at semper marmorea minor. Ex marmoribus qu®
montem componunt copiosius est griseum, quod fortasse fuerit marmor unicolor venetum
Valleriij quod quum frangitur puncta sistit micantia et aliquando lineas rubras. In huius
stratis sæpe laminæ perpendiculariter descendunt très pollices lat® ex marmore albo, cuius
particul® sunt subtilissimæ et dur®, quodque perfectam politionera recipit: alternant cum
illo et sæpe commixt® sunt alabastri mass®, in quibus undulationes apparent; illarum ali-
qu® observantur homogene®, zonisque circularibus, qu® marmori adhærent castanei coloris,
venis saturatioribus variegatoy cum quo commixt® sunt crystala spathi calcarii; cuiusmodi
spathum videtur pellucidum albicans Vallerii. Alia denique strata reperiuntur perfectissimi,
atque durissimi marmoris, cuius color niger venulis sanguineis variegatus; fractio quasi squamosa,
et grana. compacta, quod Vallerius ita definivit, marmor variegatus niger. Plures
ulterius in hoc monte marmorum species invenirentur, si excavationes profund® fièrent, quia
in eodem strato variare illas constat. Terra haud frequens in cacumine præsertim; versus
radices vero copiosior, qu® rubra est et calcario-argillacea, illi similis quam in Castulone
descripsimus. Nullus fons, nulla scaturigo in monte aut in oppido exsistit; nihilominus
plant® ihnumer® ubique crescunt.
In Sagunti viciniis passim prostant Anacyclus valentinus, Anagyris foetida, Physalis
somnifera, Punica granatum, Nerium oleander, Scorpiurus sulcata, Poa rigida, Cynosurus.
aureus. Montis radices ornant Pistacia lentiscus, Phoenix humilis, Rhamnus alternus et ly-
cioides Marrubium hispanicum, alyssum, et pseudo-dictamus, Lavathera maritima,Urtica
pilulifera, Silene nocturna, et quinquevulnera, Melica nutans, Trifolium stellatum, et C a ctus
opuntia: huius magna copia, cuius fructus edules et dulces sunt: folia atque caudicis
fragmenta sæpe observantur, olim a planta separata, qu® pluviarum atque solis actione ma-
cerkta nihil amplius quam duriorës fibras'conservant : formant ist® lamellas sibi invicem
parallelas; ramificationibus innumeris nunc confluentibus, nunc miro modo divergentibus or-
natas, suntque ill® ita tenuissimæ ut septem sæpe numerari atque ab invicem separari possint,
quorum omnium crassities vix lineam superat: idque mirandum, quod si alteram alteri iterum
subiicias, venul® respondentes venas perfecte tegant, foraminibus iisdem interiectis, qu® ante
illarum separationem exsistebant. Planta hæc ex America olim in Hispaniam invecta l®te
crescit in monte Saguntino, in quo Aloëm perfoliatam etiam vidi. Agavem americanam in
nostro solo crescere atque fructus perficere notum est B o tan ic isv e rum tam en Aloem perfoliatam
in regno Valentino delectari, nullus quod sciam dixit; neque ullibi unquam ipsam
rèperi, nisi in Saguntini montis parte, qu® meridiem spectat, illius altitudine a septentrio-
nalibus et maritimis ventis defensa. Non unam aut alteram plantam ibi vidi, sed innumeras;
atque ob oppidanis didici, solere olim Aloëm hepaticam parari ex earum foliis, viscosam
horum sùbstantiam inspisando, qua. folia turgent. Superiora montis tegunt Polygala amara,
Thymus vulgaris et piperella, Hypericum ericoides, Cistus fumana, numularius, crispus,
albidus-et racemosus, Caparis spinosa, Asparagus horridus, Plantago amplexicaulis, albicans
et lusitanica, Ononis capitata, Melissa fruticosa, aliæque innumer® stirpes Botanicis
not®. Ceratonia silicjua frequens ubique est. Primum hie arborem hermaphroditam vidi,
quam frustra quæsieram per Universum regnum. Flores omnes in ea instructos observavi
utroque sexu; at fructus qui tunc adhuc exsistebant, erant numéro pauci, graciles, tortuosi
et fere inutiles. Quam ob rem male sibi consulet qui ex huiusmodi arboribus ramum su^
mat, feminis inserendum.
P O A M A R I T IM A . Tab. 1 2 6 .
138. P oa culmo ramoso: spica ovata: spiculis compressis, glomeratis.
An Gramen caninum maritimum spicatum Pluk. aim. tab. 33. f . 3 ?
Radix teres, albicans, profunde in arena fixa, ex qua caules prodeunt subrepentes, postea
erecti, ramosi, vix semipedales.
Folia vaginantia, adproximata, brévia, acutissima, carinata, glabra.
(à) D. de Lamarck in Dictionario encycl. dixit condonandum est homini qui Hispaniam nunquam
pag. 5a. vol. i . I l fleurit rarement en Europe ', quod vidit.