merkwaardige serie teekeningeii van J. H o o l a a r t . Werd
door den op 6 Jan. 1892, overleden verzamelaar, als hier-
boven reeds vermeld, aan de Gemeente gelegateerd en
maakt thans het hooidbestanddeel uit der gemeentelijke
verzamelingen. Zij is door onzen vroegeren archivaris,
Mr. J. C. O v e r v o o r d e , beschreven in den Catalogus v. d.
Prentverzameling der gemeente Dordrecht 1899.
90. A. v a n d e W e g J.Szn. Dordrecht, Historische Atlas van
Dordrecht, bevattende 368 stuks, waarvan 140 teeke-
ningen en 228 prenten. Is na den dood van den verzamelaar,
in 1892, door mij in zijn geheel overgenomen.
Zijne overige prenten werden 16/19 April 1893 tegelijk met
de collectie Sm it s v a n N i e u w e r k e r k (zie hieronder) ;
zijne bibliotheek, waarin vele werken over Dordrecht
voorkwamen, den 24/26 Nov. 1893 alhier, verkocht.
10°. J . A. Sm it s v a n N i e u w e r k e r k , Dordrecht. Verzameling
van Historieprenten, portretten, teekeningen, haarten etc.,
waaronder eene afdeeling Dordrecht, 873 nummers bevattende.
Werd na het overlijden van den verzamelaar.
1 6 / 1 9 April 1893, te Dordrecht verkocht. Hoogstbelang-
rijke verzameling, ten. deele reeds door den heer J . S m it s
J z n ., den bekenden schrijver over Dordtsche historie en
vader van den laatsten bezitter, aangelegd.
Een groot deel er van, niet minder dan 328 nummers,
ging in mijne verzameling over.
Tot zooverre wat van Dordtsche atlassen ter mijner kennis
kwam.
Onder de opgenoemden, behoort die van R u t t e n zeker wel
tot de belangrijksten. Alles wat Dordt, vóór ruim 50 jaar, nog
aan oude en voor de historie van den Oud-Hollandschen bouw-
stijl merkwaardigs te zien gaf, werd door den bekwamen en onver-
moeiden teekenaar afgebeeld. Ongeveer Vs der verzameling da-
teert van de 30er en 40er jaren der afgeloopen eeuw ; het overige,
uit de jaren 1866— 1876. De meeste openbare gebouwen komen
er in vo o r; de Groote kerk 0. a. met niet minder dan 211 teekeningen,
waaronder 84 van de koorbanken; de serie bizondere
gebouwen telt 125 stuks, vertoonende alle verschillende typen
van gevels uit de XVIe en XVIIe eeuw, die nog tot R u t t e n ’s
tijd voor moker en houweel gespaard waren gebleven en die
thans op enkele uitzonderingen na verdwenen zijn. Ook gevel-
steenen en uithangteekens, cartouches met jaartallen, muur-
ankers, en wat niet al, leverden voor 's meesters teekenstift
een welkome stof en hij heeft de gaaf bezeten ze getrouw en
karaktervol weer te geven. J a n R u t t e n , de man, die wars van
reclame of aanstellerij, eenvoudig zijn weg ging, maar geheel,
belangeloos, uit liefde voor kunst en oudheid, deed wat zijne
hand vond om te doen, heeft door dit werk, dat bevoegde
beoordeelaars hoog waardeeren, zieh en jegens zijne vaderstad
en jegens de vaderlandsche kunst bizonder verdienstelijk gemaakt.
Een eeregroet aan de nagedachtenis van mijn ouden vriend
mocht in dit werk niet ontbreken.
Hoe mijn DORDRACUM JLLUSTRATÜM voor een groot
deel tot stand kwam, is uit het voorgaande gebleken. Maar, be-
halve de grootere aankoopen uit voor vermelde collectien en kleinere,
uit anderen gedaan, trachtte ik, waar de origineelen onbe-
reikbaar waren, door copieen in de leemten te voorzien; eene
methode zeker niet aanbevelenswaardig bij eene verzameling
waarin kunst de hoofdzaak is, maar die hier, waar het in de eerste
plaats om de voorstelling te doen is, minder bezwaar oplevert.
Zoo het ik o.a. uit de collectie v a n d e r L e l y (Kon. Biblioth.
den Haag), copieen maken van teekenjngen, naar lang verdwenen
grafmonumenten in de Dordtsche kerken, waarvan geene andere
afbeeldingen bekend zijn ; van oude Dordtsche gebouwen, uit de
collectie A n d r ie s S c h o e n m a k e r (K. Oudheidk. Genootschap
Amsterdam) en van eene serie teekeningen, ingevoegd in een
exemplaar van B a l e n , in de Universiteitsbibliotheek te Amsterdam.
Ook voorwerpen, als de begrafenis-schilden en andere relieken
der Dordtsche gilden, in het Museum der Vereen. „Oud-Dor-
drecht” bewaard, deed ik in beeid brengen.
In den heer E. H. S c h o e m a k e r alhier, mocht ik den rechten