en platen is eene dier meer of minder wetenschappelijke lief-
hebberijen, die, hoewel reeds in de XVIIe eeuw ontstaan (de
oudst bekende collectie dateert van voör 1615 *) in den loop der
XVIIIe zieh hier te land tot grooten bloei heeft ontwikkeld,
om in de XIXe, een tijdperk van verval in te gaan, waarait zij
eerst sedert de laatste dertig jaren weder begonnen is zieh op
te heften. Echter met dit onderscheid, dat het vormen van derge-
lijke verzamelingen thans heel wat systematischer en weinig meer
door particulieren, maar meestal van overheidswege geschied.
Particuhere verzamelingen, althans zoodanige welke onze ge-
heele landsgeschiedenis omvatten, vindt men weinig meer. De
atlas van den heer J . v a n St o l k A z n . te Rotterdam, oorspronke-
lijk door diens vader den Pleer A. v a n S t o l k gevormd en die,
welke door mij werd bijeengebracht, zijn de eenige, voor zoover
mij bekend, nog bestaande. Van eene derde zeer uitgebreide en
belangrijke collectie, is de hoogbejaarde verzamelaar, de heer
A. J. N i j l a n d te Utrecht, niet lang geleden, begonnen zieh te
ontdoen. Een gedeelte kwam reeds in 1907 onder den hamer
en het overige zal vermoedelijk in den loop van dit jaar in veiling
worden gebracht.
Wel bestaan er nog verscheidene stedehjke collecties, o.a. over
Amsterdam ; waaronder die van de heeren D. C. M e y e r J r . en
R. W. P. d e V r ie s , in de eerste plaats genoemd verdienen te
worden.
Het bijeenbrengen en -houden der afbeeldingen van het ver-
ledene, wordt tegenwoordig gerekend 00k tot de regeeringszorgen
te behooren, althans in zooverre niet bizondere vereenigingen
die taak der overheid uit de hand hebben genomen. De gemeen-
schap trad 00k op dit gebied in de plaats van het individu.
Naast Rijk en Provincie, hebben een groot aantal onzer steden
zieh in de laatste dertig jaar aan het tot stand brengen van plaat-
sehjke verzamelingen of tot het ordenen van vroeger verkregene
gelegen laten liggen, of zijn door legaten of schenkingen daar-
van in het bezit geraakt. Zoo 00k onze goede Stad Dordrecht,
*) Zij werd bijeengebracht d. W . L o y t s z . v. K it ten st e in te Delft en is thans
in het bezit van den heer J. VAN St o l k A zn . te Rotterdam. (Navorscher 1903,
b l. 701 en Qucrunculae Historical. No . 1. Maart 1908, bl. n ) .
die, dank zij de milde beschikkingen van wijlen den heer
P. M. B e e l a e r t s , in 1892, haar archief met eene belangrijke
topographische verzameling betreffende Dordrecht, eene historische
bibliotheek en eene kostbare verzameling munten en pen-
ningen verrijkt zag.
Dordrechts vroegere regenten hadden het zieh op dit gebied
niet moeilijk gemaakt. Eenige teekeningen van poorten en een
paar andere gebouwen, tusschen de jaren 1847 en 1861, op insti-
gatie van den toenmaligen gemeente-architect, G. N. I t z , door
J . R u t t e n vervaardigd, zoo vaak een dier gebouwen tot slooping
gedoemd was, maakten langen tijd den geheelen iconographischen
schat der stad uit.
Wat daarentegen door particulieren in deze werd verricht, möge
uit volgend overzicht blijken.
Van verzamelingen, waarin de stad Dordrecht werd opgeno-
nomen of die welke geheel aan haar waren gewijd, zijn mij de
navolgenden voorgekomen :
i°. F l o r is L i j n s l a g e r , Alkmaar. Atlas der Zeven Provintien,
aldaar verkocht 19 Oct. 1778.
Hierin, onder de afd. Zuid-Holland :
14 nummers topographie van Dordrecht,
20 „ portretten „ „
en onder de Historieprenten :
12 nummers portretten van afgevaardigden ter Synode
1618/19.
20. H e n d r ik B u s s e r u s , Amsterdam. Atlas van de Zeven
Vereen. Nederl. Provintien, aldaar verkocht 12 Aug. e. v.
dagen 1782.
Hierin: Atlas der stad Dordrecht met geteekenden titel,
d. J . F o l k e m a , hevattende Plans en Gezichten der Stadt,
Poorten, Kerken en publieke Gebouwen, Pourtraiten van
Predikanten en anderen, Gebeurtenissen en Gezichten buiten
de Stadt etc.
Te samen 303 stuks, waaronder 52 teekeningen ; alles be-
schreven op de vage manier, destijds gebruikelijk.