
S c l e r o p o d i u m .
noch, (lass sowohl fü r S c. caespitosum als fü r 5c.
illecebrum nicht leich t ein scincklichei- P la tz in
d e r Reihenfolge d e r Hypna zu finden w ä r e , und
d ass d ie se beiden A rte n ü b erall m eh r o der wen
ig e r iso lirt dastelien würden. Sie mögen dess-
w e g en , w e n ig sten s ein stw e ilen , durch einen eig e n
en Ga ttungsnamen b e z e ich n e t xverden.
B eid e A rte n wohnen a u f d e r E rd e , Sc. caespitosum
zuweilen am F u s se a lte r Baumstämme,
v o rzu g sweise in den südlichen T h eilen von E u r
o p a , am w e ite ste n nach Nord en gehen sie in
E n g lan d .
G e s c h i c h t l i c h e s . Va i l l a n t s c h e in t der
E n td e c k e r d e r T y p u s a rt d ie se r G a ttu n g , Sc. ille-
cehrum, gew esen zu s e y n , w e n ig sten s wird d e rse
lb e von a llen Autoren a ls so lch er an g eg eb en .
D a s s a b e r d ieses Moos nicht mit L inne’s Hypnum
illecebrum identisch i s t , d a rü b e r kann wohl kein
Zwe ifel h e rrsch e n . W ir belialten jed o c h diesen
Namen b e i, d a L inne’s Moos nicht mehr e rm itte
lt werden k an n und d e rse lb e nun allgeme in a n genommen
ist, obgleich L y e l l s N ame H yp . blan-
dum, ü ber dessen B e z ie h u n g zn u n s re r A r t kein
Zw e ife l h e r r s c h t, eigentlich d a s V o rre c h t h ä tte .
S c. caespitosum ist im J a h r 1S44 von W ilson in
E n g lan d e n td e c k t und von demselben in d e r neuen
A u sg a b e d e r English Bolany z u e rs t beschrieben
worden.
a p p a ren c e si peu im p o r ta n t, lions fa isons encore
r em a rq u e r, q u'aucune des deux e sp è c e s dont se
compose ju s q u ’à p ré se n t n o tre g e n r e , n’au ra it
sû ê tr e in te rc a lé e co n v en ab lem en t dans la s é rie
n a tu re lle d e s Hypnum e t q u e les deux se s e ra
ie n t tro u v ée s iso lé e s p a r to u t où on les a u r a it
pla c é e s. On p eu t d onc, en a tte n d a n t au moins,
le s d é sig n e r p a r un nom g é n é riq u e p a rtic u lie r,
s a u f à y re v en ir plus ta rd quand de nouvelles
d é c o u v e rte s nous au ro n t mieux fa it comprendre
la classification n a tu re lle d e s Hypnées.
No s deux Scleropodium ont une d istribution
g éo g rap h iq u e as se z limitée, l’un deux, le S c . caespitosum
n’a ju s q u 'à pré sent é té re u co u tré qu’en
A n g le te rre e t une fo is , mais s t é r i l e , d an s les
P y ré n é e s , la seconde e s p è c e , le Sc. ülecebrum
h ab ite plus p a rtic u liè rem e n t le s co n tré e s méridionale
s e t l'A n g le te rre e t n'a é té re n c o n tré e (jue
trè.s sp o ra d iq u em en t dans la va llé e du Rhin qui
p a r a ît ê tr e sa limite s e p te n trio n a le .
Historique. Vaillant e s t le p rem ie r a u te u r
qui fa s se mention d ’une esp è c e de ce g e n r e , du
Sc. illecebrum que L inné a ra p p o rté à to rt à une
mousse de la S u è d e , en lui imposant le nom
spécifique qui a é té sanc tionné p a r to u s les au te
u rs ré c e n ts e t que, p a r c e tte ra iso n , n ous avons
c ru devoir co n se rv e r aussi. L a seconde esp è ce,
le S c. caespitosnm, a é té d éc o u v erte p a r W ilson
en 1844 e t d é c rite p a r lui d an s la n o u v elle éd ition
de VEnglish Rotany.
1 . SCLEROPODIUM C A E S PITO SUM N ob. dioicum, m o lle , dense dcmisso-caespitnns ; caule repente
radiculoso, confertim ram u lo so , ramulis erectis e t in cu rvo -e rc c tis ; fo liis c o n fe rtis, erecto-patentibus
siccitate la x e imbricalis, late ovato-lanceolatis, bred-acuminatis, rumeis c t ramulinis infimis et summis
oblongo- el eltiptico-lanceoUUis, omnibus u ltra medium tenui-costatis, apice minute se rra tis, mollibus;
capsula in pedicello purpureo minute papilloso suberecta et ce rnua, oblonga subsymmetrica v e l su h -
a r c u a la , operculo longe conico ; annulo e duplici se rie cellularum composito ; peristomii processibus
hianlibus.
Hypnum caespitosum W ilson Engl. Bot. Suppl. t . 2 8 7 8 .
Hypnum cespitans C. M uller Synops. I I , p. 354.
Habit. Ad muros a re n á c e o s t e r r a humosa obtec tos p rope Warrington comit. L ancashire (W il s.
W . Ph. S ch.), ad tru n co s arborum secus riviilos p rope Hurstpierpoinl comit. Sussex (M itten) , ad a r borum
ra d ic e s in p ra tis irriguis a re n a q u e siiffusis p ro p e Aquas T a rb e llic a s P yreiiaeorum (R . S pruce) .
M a tu r. Primo vere.
T ab . I. Caespites demissi, densi, la e te virides vel fusco v arieg ati, molles.
S c l e r o p o d i u m .
Caulis 2 3-poIlic aris, divisus, re p en s , radiculorum fasciculis s u b s tra to adfixus, dense ramulosus,
ramuli b reves e re c ti v e l incurvi (F ig . 1, 2).
Folia co n fe rta e basi p ra te n te -e re c ta ( l b , 2 b ) , sic c ita te im b ric a ta , innovationum e t ramulorum
media m a jo r a , la te o v a to -la n c e o la ta , brevi-acuminata ( 3 , 4 ) , ap ic ia lia sensim minora e t an g u s tio ra
( |5 _ 8 ) , omnia basi infima valde concava ad la te r a re flexa , ca eterum d e p la n a to -co n c av a (3 x, x ', x " ),
apice minute s e r ru la ta (4 a, 7 a), u ltra medium te n u i-c o s ta ta , co sta p allid e viridi hand ra ro b ifu rc a ;
r e te teau is s iiiiu iii, liyalinum a reo lis liex ag o n o -v erm icu larib iis, ad basin d ila ta tis , an g u la rib u s paucis
q u a d ra tis hyalinis.
Flores dioici. P ia n ta mascula in ca espitibus pro p riis d eg e n s, femíne a paulo g ra c ilio r ( 2 ) ; flores
in c a u le primario a tq u e in ramulis c o p io s i, brevi-geminiformes ( 2 b ) , folia p e rig o n ia lia e c o s ta ta (9,
IO), a n tb e rid ia hrevia, c ra ssiu scu la , p a ra p h y s a ta (1 1 ).
Fructus in cau le primario sp a rsi. P e ric h a e tii folia laxe im b ric a ta , p a llid a , in ferio ra o v a ta b re vi
acumina ta ( 1 2 , 1 3 ) , media o b lu n g a , longe a c um in a ta , acumine la n c e o la to -su b u la to p a te n te ,
intima e lo n g a ta , su b u lato -a cum in ata, e c o s ta ta , ten u issime c o sta ta , lax e a r e o la ta (1 4 , 1 5 ). Vaginula
o blonga, pilosa ( 1 6 ) . C a ly p tra a u g u s ta , a lb id a , fugax. Capsula in pedicello semiuiiciaii e t unciali
minute papilloso p u rpureo le n ite r c e rn u a , oblonga e t o b lo n g o c y liiid r ic a , plus minusqne in cu rv a
( 1 7 ) , s icca sub o ie p au lisp er co a rc ta ta (1 8 ). Operculum longe conicum. Annulus e duplici s e rie
ce llula rum compositus, fugax (1 9 ). P eristomii dente s basi in ten se a u ran tia c i apice lu te s c e n te s , intns
laraelligei'i (1 9 ) , inferni lu tescen tis proc essus in to ta fe re c a rin a liia n te s , c ilia lo n g a , ten u ia , exappendicula
ta.
R em . C e tte e sp èc e offre a u p rem ie r a sp e c t q u e lq u e
re s se n ib la n e e av ec le R h yn c h . m u ra le on av e c le R h . con-
fe r lu m , m a is e lle se d is tin g u e fa rilem c iit d e F u n e e t l’a u tre
de ces d eux e sp èc es, ¡lar la n a tu re d u tis su fo lia ire , p a r la
c ap su le p lu s d r e s s é e , p lu s g r ê le e t m u n ie d’un p éd ice lle
p ap illeu x et d’un o p e rc u le co n iq u e no n ro s te llé . E lle d if f
è r e d e s fo rm e s g r ê le s d u S c ie r , ille c e b rum p a r s e s feu ille s
m o in s concaves te rm in é e s in se n s ib lem e n t p a r u n e p o in te
p lu s lo n g u e e t comp o sée s d ’iiii tis su u n peu p lu s lâ c h e , et
p a r la c ap su le moins in c lin é e e t m o in s é p aisse.
A n m e r k . H a t b e i o b erflächlicliei A nsicht e in ig e Ä h n lic
h k e it mit R h yn c h . m w a l e o d e r g e d rä n g te n F o rm e n von
R h .c o n fe r h im , lä.ssf sich a b e r le ich t d u rch d ie sch lan k e K ap se l
m it rau h em P e d iz e ll und ia n g k eg e lig em Deck el, so w ie d u rch
d a s Z e lin e tz d e r B la tte r le ich t u n te rs c h e id e n . Von s c h la n k
e n F o rm e n des S c le r . ille c eb rum u n te rs ch e id e t es sich
d u reil die meh r a llm ä lilig un d lä n g e r z u g e sp ilz te n , w e n ig e r
b o h le n B lä t t e r mit e tw a s w eiterem Z e lln e tz und du rch die
m e h r a u fre c h te , s c h la n k e r e K ap se l.
2. SCLEROPODIUM ILLECEBRUM Nos. dioicum, longe lateque caespitosum, turgide subjutaceo-
fo lio sum ; caule repente ramoso ramuloso, ramulis ere cto-incurv is; fo liis erecto-palenlibus siccitate
imbricatis, ex ovato obíongo-lanceolatis, subito acuminatis vel apiculatis, concavis, subcochlealis, costa
tenui simplici vel bifurca ultra medium producta instruc tis, apice ser ru la tis , basi ad ángulos recurvis ;
capsula in pedicello crasso solido valde tuberculoso cernua et h o rizo n ta li, ovata v e l gibboso-obtonga,
solida, operculo longe conico, annulo tatiusculo, peristomio praecedentis.
Hypnum iUecebrum S chwaegr. S p . Muse, l ì , p. 225. B ridel Bryol. univ. I I . p. 428. — D e N o t.
Syllab. p . 2 2 . — C. M üll. Synops. IJ , p . 3 7 6 .
Hypnum blandum L yell in H ook, e t T ayl. Muse . B r it. ed. 2 , p. 176.
Mascus te rre stris, surculis basi geniculalis nul illecehrae a em u ìis, fo liis subrotundis squamatim incumbentitms,
V aill. Fior. P a r is 1 3 7 , T . 2 5.
Habit. In g ramin o sis p ra ep rim is secu.s vias Eiiropae meridionalis ra riu s m e d ia e : Circa P a ris io s ,
in bois de M e u d o n , ubi V aillant d e te x it, in trac tii rlieiiano p ro p e Wiesbaden (B ayrhoffer) pro p e
Ffiburgiiiii (A l. B raun) , in A n g liae plmibiis locis ( L yell, W ilson) , in S a rd in ia , Corsica, I ta lia co-
piosissinumi ( F r. M üller, D e N otaris) R e q u ie n , in Hispania circ a Granada, M atiitiim e t ad Mona-
sterin n i Escurial (W . P. Sen.).