
l ! i
l ' i
T■ I' r.
f t
ii i
i t r i i H
111^:
J
. . r
lo n g itu d in a lib tis nonnullis pevc«r.sa, n itid a (2 , 3 ) , ram u iin a m in o ra , a n g u s tio ra ( 4—6 ) ; a r e o la tio
a n g u s te lin e a ris , ad basin laxior, ad báseos á n g u lo s a re o lis p an e ls q u a d ra tis liyalìnis ( 2 b , 2 a ) .
F lo re s monoici; masculi in c a u le e t ramis p rimariis numerosi ( I b ) , an g u s te gemmiformes (7 ) ,
fo lla p e rig o n ia lia e x te rn a o v a to -la n c eo la ta , ecosta tìi (8 ) , in te rn a e basi oblo n g a concava ten u i-c o s ta ta ,
su b ito ten u i-a cum in ata (9 , 10), a n tb e rid ia elo n g a ta , lo n g e p a ra p liy sa ta (1 1 ).
Fru ctu s in eadem p ia n ta s a e p e numerosi a tq u e approxima ti. P e ricliae tium valde e lo n g a tum , su b v
ag in a n s ( i b ) ; folia p e ric h a e tia lia e x te rn a brevi-costata, e medio p a te n tia (1 2 , 13), in te rn a elo n g a ta
e t longissima, lo n g e su b u la to -a cum in a ta , e r e c ta , co n c a v a , p lu rie s s u lc a ta , co sta ten u i u ltra medium
p ro d u c ta , e medio prlmum su b e ro sa -d e in rem o te a tq u e a r g u te s e r r a ta (1 4 , 15). Ramulus pe ric h a e -
tia lìs basi radic ans (1 6 ). Vaginula elonga to-cylìndrica, su b p ilo sa (1 6 ). C a ly p tra a n g u s tis s im a , fug
ac issim a. Cap su la in pedic ello p u rp u reo biunciali ce rn u a , in cu rvo-cylindrac ea (1 7—19), rnfo -o ch race a,
e v a c u a ta s icca h o rizo n ta lis , sub ore co n s tric ta , pedicello snmma ex trem ita te s in is tró r sum , c a e ten im
dextrorsum to rto (2 0 ). Operculum m a g n um , a lte convexo co n ic um, brevi-acuminatiim. Annulus e
trip lic i ce llu la rum s e rie efformatus (21 a , 2 2 a ) . Peristomii d e n te s lo n g i, e basi a u ra n tia c a lineali-
su b u la ti, p a llid i, in tu s an g u s te lam e lla ti, in te rn i p ro c e s su s vix in c a rin a d eh isc e n te s , su bulato-a cumì-
u a ti, cìlia b in a ta , ten u ia , longissima (2 1 ). S p o ra e virides.
R em . Le p o r t e x té r ie u r e t la g r a n d e u r d e c e lle mo u sse
so n t trè s -v a ria b le s . S u r le s ro c h e rs c t s u r la te r r e h um id e
e t p ie rr e u s e Ic s p la n te s so u t cou ch é es d a n s to u te le u r lo n g
u e u r o u s e u lem en t r e d r e s s é e s à le u r ex trém ité s u p é rie u re ;
d a n s les e n d ro its m a ré c a g eu x , a u c o n tra ire , e lle s so u t p r e s q
u e d ro ite s e t r é u n ie s en touffes a s s e z p ro fo n d e s.
D a n s le s c o n tré e s se p te n trio n a le s d e l’E u r o p e , comme
en S u è d e e t en N o rw é g e , c e tte mo u sse s e ren c o n tre très -co n i-
m u n ém c n t, comme VHyp . c u p r e s s ifo rm e , d a n s le s p a r ti e s
m o y e n n e s , s u r le s t o i t s , s u r le s m u r s e t s u r le s p o u tre s
d e s m a iso n s , en y fo rm an t d e s to ufles é te n d u e s , sem b la b le s
à c e lle s q u ’offre l’c sp èc c q u e n o u s v e n o n s de n om m e r, c t
co u v erte d e n om b re u s e s c ap su le s b riè v em e n t p é d ic e llé e s :
c’e s t là n o ir e v a r . 0 . S u r les b r a n e h e s e t le s ram e au x d e s
conifère.« d e s m o n ta g n e s é lev é e s on re n c o n tre la p e tite v a r
ié t é p lu n n iteu sc qu e n o u s a v o n s désigiié'e comme v a r. y.
D a n s les A lp e s , au d e s su s de la rég io n d e s fo rê ts , a u x e n d
ro its où la n e ig e s é jo u rn e lo n g tem p s , on tro u v e p a r ci p a r
l à n o s v a rr . 6. c t e ., d o n t la d e rn iè r e p ren d q u e lq u e fo is
p re sq u e l’a sp e c t de VHyp . s lram in e um . N o u s p a s so n s so u s
silen c e le s n om b reu s e s v a rié té s moins im p o rta n te s p a rc e
q u ’e lle s s e la is s e n t to u te s ram e n e r trè s -fa c ilem e n t so it à
la fo rm e -ty p e , so it au x v a rié té s q u e no u s ven o n s rte c ite r.
A n m e r k . Is t in d e r Grö s se u n d s e lb s t in d e r ä u s s e n i
T r a c h t d e r P flan ze s e h r v e rä n d e rlic h . A u f S te in e n od e r
a u f s te in ig e r n a s s e r E rd e an f re ie n S te lle n lie g en d ie P fla n z
en ih r e r g a n z e n L ä n g e nach n ie d e r , o d e r s te ig e n h ö c h sten s
a n den E iid e u d e r A e s te a u fw ä r ts , an g r a s ig e n o d e r s c hw am mig
en S te lle n s in d s ie h ä u fig b e in ah e v o llkom men a u fre c h t.
l n den n ö rd lic h en T h e i le n vo n E u r o p a , b e so n d e rs in
S c h w e d e n , w ä c h s t d ie s e s M o o s , w ie in den m ittle re n H.
c u p r e s s i fo rm e , a u f D ä c h e r n , a u f M a u e rn un d a u f allem
H o lz e u n d b ild e t d a s e lb s t d ic h te , n ie d e rg e d rü c k te , b r a u u -
g rü n e R a s e n , m it z a h lr e ic h e n , v e rh ä ltn is sm ä s s ig g ro s s e n ,
k u r z s tie lig e n K a p s e ln ; e s is t d ie s s u n s e re v a r. ß . An Na-
d c lb äum eu h ö h e re r G e b irg e , s e ih s t an den d ü n n e re n Aesten
d e rs e lb e n , kömmt die kle in e z a rte F o rm v o r , w e lch e w ir
a ls v a r. y. b e z e ic h n e n ; in den Alpen ü b e r d e r B a um re g io n ,
a u k a lte n S te lle n , linden s ic h , sp a rs am je d o c h , u n s e re v a rr.
6 . u nd e., v o n w e lch e n le tz te re z uw e ile n b e in ah e d a s Auss
e h e n vo n H. s lr am in e um g ew in n t. W ir ü b e rg e h en die
m in d e r a u ffa lle n d e n A bw e ic h u n g e n , w elch e s i .h a lle s e h r
le ic h t z u r Stam m fo rm o d e r zu den o b e n g c iiu iin tcn V arie -
tä te u z u rü c k fü h ren la s s e n .
2 2 . H YPNÜM R EV O LV EN S Sw ., monoicum, p ro fu n d e caespitosum, molle ; caule ascendente v e l ereclo,
ramoso et in o rd in a le ramuloso ; fo liis confe rtis secundis fiexuose hamato- vel c irc in n a to -fa lca lis,
mollibus, latioribus minusque te n u ite r acuminatis, tenuissime unicostatis, in teg errim is, haud sulcatis,
ceUulis angularibus perpauc is elongatis hyalinis, quadratis nuUis ; perichaetialibus inlerioribus la tio r ibus
brevius subulato-acuminatis, integris, costa tenuiore, p lic is minus p r o fu n d is ; capsula cernua, subincurvo
oblonga, annulo lato.
Hypnum revolvens S w a r t z Musc. Suec. p . 3 8 , T ab . 7 , f. 14. — H a r tm . Skand. Flor. e d . 5 , p. 3 3 3 .
— C. MüLLRa Synops. l ï , p . 323.
Hypnum Stereodon aduncus var. revolvens B r i d . B ryo l. univ. I I , p . 6 2 5 .
Habit. In p alu d o sis p ra ep rim is E u ro p a e s e p te n tr io n a lis ; ubi e p la n itie usque in Alpes nivosas
a s c e n d it: p e r N o rv eg iam a tq u e Sueciam copiose occurrit. In tu rfo sis sumini m. J u r a lielvetici L.
L e s q u e r e u x leg it.
M a iu r . P rim a a e s ta te .
T a b . XXI. Caespiles p ro fu n d i, m o lle s, ru f e s c e n te s , atro-ptirpiirei, vel omnino n ig ric a n te s , nun-
q uam lu teo -v irid e s u t in sp e c ie p ra e c e d e n te , nisi ad in novationes novellas qiiae p n lc b re virides
evadiint.
P ia n ta p lu rie s divisa, p lu s minus ramo sa , inordinate ram u lo s a , fìexuoso-asceiidens vel flexuoso-
e r e c ta (F ig . 1, 2), te n u ìc a u lis , mollis nec rig id a ut illa p ra e c e d e n tis sp e c ie i, omnino e rad icu lo sa,
p a r te an n o s io re baud ra ro p ro funde a tra .
Fotia dense co n fe rta , deorsum d e je c ta , c irc ìn n a to -fa lc a ta e t subflexuosa , mollia, illis H . u n cin a ti
la tio ra minusque an g u s te a cum in a ta, b au d plicata , ten u iu s co s ta ta , omnino in teg e rrim a (3 , 4 ) ; ramu iin
a minora ( 5 , 6 ) , haud ra ro s u b e c o s ta ta ; a r e o la tio te n u is s im a , a re o lis lo n g issim is, flexnoso-liiiea-
rib u s , re tíc u lo p rim o rd iali c o n sp icu o , ad basiti paulo d ila ta tis , a n g u la rib u s q u a d ra tis nullis
(4 b, 4 a).
Flores monoici; masculi p e r caulem primarlum sp a rs i ( I b ¿ ) ; folia p e rig o n ia lia o v a ta e t ob lo
n g a , brevitis a c um in a ta , e c o s ta ta (7 , S), a n tb e rid ia p a r a p liy s a ta (9).
Fructus iu eadem p ia n ta complure s, band a g g r e g a ti. P e rich a e tium in ramu lo p e r ic h a e tia li e r a diculoso
e longa tum, lax e imbricatum ( I b ) ; folia p e ric h a e tia lia e x te rn a e b asi o v a ta e c o s ta ta longe
te n u iq u e a c um in a ta , in te rio ra e t ìntima e lo n g a to -la n c e o la ta , in acumen minus elo n g a tum p ro d u c ta ,
ten u is s im e c o s ta ta , p lu rie s su lc a ta , ìn teg e rrim a (11, 12). V a g in u la lo ngissima, cylindrica, b asi p a rc e
p ilo sa (1 3 ). C ap su la in pedicello unciali p u rp u reo c e rn u a , in collo distinc to subincurvo-oblonga
(1 4— 17), fu sc a , d e o p e rc u la ta sicca tru n c a ta , magis in c u rv a , vix sub o re c o n s tric ta , pedic ello su p
e rn e d ex tram sin is tram q u e v e rsu s to rto (1 8 ). Operculum, a n n u lu s e t peristomium ut in H . uncinalo
(1 9 , 20).
A n m c r k . U iile r s c h e id e t sich le ic h t von H. u n c in a tum
d u rch die lie f e n , w e ic h e n , ro lh - o d e r s c ln v a rz h ra u n c n R a s
e n , d u r c h d ie w e ic h e re n , b r e ite r e n , n ic lit g e fa lte ten S ie iig e l-
u u d A s th lä tic r, die b r e it e r e n w e n ig e r la n g z u g e sp itz ie n
P e r ic h ä tia lh lä lte r , d a s e n g e r e B la tlz e lln e tz , un d eudlich
d u rch d ie k ü rz e re K ap s e l.
Von / / . flu ita n s v . fa lc a tum u n te rs c h e id e t sich d ie se A rt
d u r c h d a s e n g e re B la ltz c ilu e tz , d ie g e fa lte te n P e rich ü tia l-
bliUter u nd d u rcli d a s V o rh a n d en s e in e in es R in g s an d e r
K ap s e ln iü u d u n g .
B ridel h a lte w o h l das ä ch te H. r e v o lv e n s S w . n ich t
v o r s ic h , a ls e r d a sselb e a ls V a r ie tä t zu I I. a d u n cum z o g ,
d a e in e V e rw e c h s lu n g b e id e r M oose d u r c h a u s u nm ö g lich
is t , o d e r, w a s , na ch d e r ß c s c li re ib u u g zu sc lilics.« cn , noch
w a lii's d ic in iic h c r is t, e r k u n u ic Hedwig’s I I. a d u n c um nicht.
R em . C e tte e sp è c e se d is tin g u e de VH yp . u n c in a tum
p a r s e s to u ffes p ro fo n d e s e t mo lles d’un ro u x p o u rp ré ou
n o ir â t r e , p a r sc s feu ille s p lu s la r g e s , n o u s illo n n é e s , p lu s
fo rtem e n t c o u rb é e s en faux c t p r e s q u e c ris p é e s à l’état
se c , p a r le tis su fo lia ire plus é tro i t, p a r se s fe u ille s p é ric h é-
tia le s p lu s l a r g e s , m o in s lo n g u em e n t a cum in é e s e t enfln,
p a r la c ap su le plus p e tite e t p lu s co u rte .
E lle se d is tin g u e d e VHyp. flu i ta n s v a r . fa lc a tum dont
e lle p a rta g e so u v e n t le p o rt e t lu c o u le u r , p a r le tis su c e llu
la ir e b e aucoup p lu s é t ro i t, p a r les fe u ille s p é ric h é lia le s
p lis s é e s e t p a r la p rése n ce d ’un a n n e a u à l’orifice cap-
su la ir e .
S a d ifféren c e d ’av c c VHyp. a d u n c um e st tro p g r a n d e
p o u r q u ’un e co n fu sio n a v e c c ette e sp èc e so it p o s s ib le , au ssi
c s l- il p lu s que p ro b a b le q u e Bridel n ’a v a it p a s le v é rita b le
H. r e v o lv e n s S w . so u s le s y e u x , q u an d il le r é u n it comme
v a rié té à VH. a d u n c um , ou, c e qui e s t p lu s p ro b a b le encore
d 'a p r è s la de scrip tio n , q u ’il n e c o n n a is s a it p a s ce d e rn ie r.
2 3 . H Y PN ÜM F LU ITA N S L. m o io icum , p ro fu n d e caespitosum; caule clo n g a to , te n u i, dichotome
diviso, fastigiato, parce ramuloso, fie xu o se ascendenàu-erecto v e l fluitante, eradiculoso ; fo liis caulinis
remotis fïe xu o so -p a lu lis, solis rame is novellis atque ramulinis vel omnibus fa lc a lo -se c u n d is, mollibus,
la ie elongato-lonceolatis, sensim acuminalis, costa tenui sub apice evanida instruc tis, p lic is nullis,