
p I l t l j L „
N ' '
A n m e r k . Die am m e iste n v e rb r e ite te Fo rm d ie s e s
M o o se s b a t ein bei den ä ch ten H y p n en iin g ew ö liiilich lax es
B la tlz e lln e tz , bei w e lch em , d itrch d a s A u s tro c k n e n , d e r
P rim o rd ia ls c h la u c h in d e n Z e lle n s ic h tb a r w ir d ; in « n s e re r
v a r. ß . alen o d ich jo n k e h rt jed o ch d a s Z e lin e tz z u r N o rm a lfo
rm zu rü c k , w c s sw p g e n d ie se im No rtlcn n ich t s e lte n v o rkommen
d e V a rie tä t v ie lle ich t a ls T y p u s d e r A rt a n g e s e h en
w e rd e n so llte , u n d d ie sü d lich e re F o rm a ls w e ich b lä tte rig e
V a rie tä t.
D e r V e r f a s s e r d e r S y n o p s is M u s c o r . fro n d o s . s c h re ib t '
d ie s e r A rt mit U n re c h t zw e ih ä u s ig e B lü th en z u . H e dw ic
b a tte g a n z r ic h t ig g e s e h e n , a ls e r s a g te : „flos m a s c u lu s e t
fem in e u s in eodem in d iv id u o .“
R em . L a fo rm e o rd in a ire de c e lte m o u sse offre nn
tis su c e llu la ir e b e au c o u p p lu s lâ ch e qu e c ela n e se v o it
d a n s le s H yp n um en g é n é r a l e t su rto u t d a n s le g ro u p e d e s
U yp . p u ru . D a n s n o tre v a r. 0 . s te n o d ie tyo n , c ep en d an t, ce
tis su r e v ie n t à s a fo rm e n o rm a le , de so r te q u ’il s e ra it p eu t-
ê tre c o n v en a b le de c o n s id é re r cotte v a r ié té , assez commune
d a n s le N o rd , comme 1a fo rm e-ty p e e t de p ren d re la forme
adm ise ju s q u ’à p ré s e n t comme ty p e , comme v a rié té à tis su
lâ ch e .
C’e s t à to r t qu e l ’a u te u r du S y n o p s is M u sco r. fro n d a s .
a ttr ib u e à c e lte e sp è re u n e in flo re sc en c e d io ïq u e . H edwig
a v a it tr è s -b ie n v u q u a n d il d it: ,,(los m a s c u iu s e t /e tn in eu a
in eodem in d iv id u o .“
** Flores dioici.
33. HVPNÜM SA RMENTOSUM W a h l e n b e r g , d ioicum; caule procumbente, ascendente vel erecto,
ramoso, irregularite r ramuloso; fo liis co n fe rtis p a ten tib u s , elUptico-vel o va to -e lo n g a tis, ex apice
obtuso concavo brevissime a p icu la tis, v e l omnino m u ticis, concavis, costa_ simplici angusta sub apice
evanida, areolis ìinearibus angustissimis, ad ángulos decurrentes magnis, in fla tis , h ya lin is ; fo liis
perichaetialibus internis e lo n g a lis , e x obtuso apice brev i-apiculatis, subvaginantibus, c o s la tis , obsolete
s lr ia tis ; capsula c e rn u a , incurvo-oblonga, annullo m d lo , peristomio II. c o r d i f o l i i .
Hypnum sarmeniosum W a h l e n b . Fior, lappon. p . 3 8 0 . _ H a r tm a n Shandinav. Flora e d . 5 , p . 3 2 ] ____
H l e b e n e r Deutschl. Laubmoose, p. 655. — C. M O l l e r Synops. I l , p. 380.
Habil. In a q u o sis frig ìd is p ra ep rim is E u ro p a e a r c tic a e : in L ap p o n ia ubi cl. W a h l e n b e r g primus
d is tin x it, in Jem lla n d ia a tq u e He rjed a lia S u e c ia e ( T b e d e n i u s , C. e t R. H a r tm a n ) , in N o rv eg ia e
A lp e D o v r e fje ld , se c u s iiives a e te rn a s m. Sneehdttan pu lch re fructificans CW. P . S c h . ) ; in summis
S u d etis ( N e e s a b E s e n b e c k ) e t iu T y ro lis Alpe Ro ssh o g el, s te rile ( S e n d t n e r ) . E. Canada D r d m m o n d
p ulche rrimum misit (su b nomine H . co rd ifo lii No. 209 a cl. H o o k e e e d itum ), e Grcenlaiidia a tq u e
Labra d o r p u lch re habemus.
Matur. A e s ta te .
T ab . XXXIII. Caespites deiriis.si vel e la ti, p u lch re p u rp u r a s c e n te s , molles.
Plantae 5—8 pollices lo n g a e , ram o s a e , ir re g u la rite r ram u lo s a e , pro c umb e n tes vel a sc en d en te s,
iu ca espitibus densioribus e r e c ta e , erad icu lo sae (F ig . 1 , 2).
Folia magis quam in p ra e c e d en te sp ec ie co n ferta a tq u e a n g u s tio ra , p a te n tia e t pattila (1 b, 2 b),
sicca lax e iiicumbentia , jú n io ra la e te v irid ia , s en io ra stram in e a vel p u rp u ia s c e n tia , o v a to -e lo n g a ta ,
su b lliig u la ta , co n c av a , ex apice obtuso b re v ite r a p ic u la ta ( 3 - 6 ) vel omnino mutica ( 7 , 8 , 8 a ) , conc
a v a , ap ic e co c h le a ta vel cu c cu llata (9 ), ad áng u lo s su b d e c u rre n te s a u ric u la ta , co sta lu te o la an g u s ta
ad apicem usque in s tru c ta ; ram u iin a multo m in o ra , a n g u s tio ra (1 0 , 1 1 ); a reo la tlo n is densissimae
a re o la e an g u stissim e lin e a r e s , p a rie tib u s vel commissiiris h y alin is vix la tio re s , lu te s c e n te s , ad áng
u lo s b a s ila re s subito v a ld e d ila ta ta e , r e c ta n g u la r e s , in fla ta e , liyalinae (4 b, 4 a , 3a, 8a).
F lo res dioici. P ia n ta mascula femineae omnino similis ( 2 ) , in eodem c a e sp ite vel in c a e sp ite p ro p
rio d eg e n s ; flores c o p io s i, c rassiiisc u le g em m ifo rm e s, polypbylli ( 12) , folia p e rig o n ia lia ex te rn a
la te o v a ta , o b tu sa (1.3), in te rn a o v a to -la n c eo la ta , b re v i-c o s ta ta (14, 15) e x liib e n te s , a n th e rid ia g r a c
ilia , lo n g e p a r a p h y s a ta (1 6 ).
Fru c tu s : Pericliae tium in ramulo p e ric h a e tia li e radiculoso e lo n g a tum , im b ric a tum , su bvaginans,
pallidum ( I b ) , e foliis 1 2 - 1 6 fo n iia tum , quorum e x te rn a la te o v a ta brevique a p ic u la ta su n t (1 7 ) ,
m ed ia o b lo n g a, intima l a te elo n g a ta su b v a g in a n tia , u tra q u e in acumen breve p ro d u c ta , ten u ico sta ta ,
s u b s tria ta vel la e v ia (16, 17). Vaginula e lo n g a ta , cy lin d ra c e a , subnuda. C a p s u la in pedicello uncia
lo n g io re c e rn u a e t in cu rv o -h o rizo n ta iis, o v ato -o b lo n g a e t s u b c y lin d ra c e a , su b a rcu a fa (20, 2 i , 22, 25)
fu s c a , s ic e a magis a r c u a ta , sub o re vix co n stric ta (2 3 , 2 4 , 2 6). Annullus nullus. Peristomium f f.
co rd ifo lii, d en te s p au lo a n g iis tio re s , pu lch re lu te i, in tern i lu te s c e n tis p ro c essu s in teg ri, cìlia lo n g a (27).
A n m e r k . DieRc sc h ö n e A rt h ä lt d ie M ille zwisch e n
I I . e o rd ifo lium un d II. s lram in e um , von e r s t e r c r du rch den
zw e ih ä u s ig e n B lü th en s tan d u nd die sc hm ä le ren , e iig zc ilig en ,
in ein k u rz e s S p itz c h en en d ig en d en B lä tte r v e rsc h ie d en , von
le tz te r e r d u rcli d ie meh r a u sg e sp r e ite f e n , lä n g e r e n , mehr
c llip ti.sch e ii, m it ein em k u rzen En d sp itz ch c n v e rse h en e n
B l ä t t e r , die meh r e rw e i te r te n , a tifg c trie b e n e n B la ltw in k e l-
z c lle n , die z ah lre ich e re n N e b e iiä s ic h en un d d ie meisten s
v io le tt-ro th e F a ib c ; au ch sin d d ie P fla n z e n im G an z en ro b
u s te r a ls b e i H. s tram in e um . l n Gi'ö n lan d un d L ab ra d o r
jcd o cli s in d b e id e A rten sic h oft zum Vcrw ec lise ln äh n lich .
R em . C e lte b e lle e sp èc e tie n t le milieu e n tre VHyn.
co rd ifo lium e t VIlyp. s lr am in e um ; e lle se d is tin g u e du p re mie
r p a r so n in floresc enc e d io ïq u e , p a r se s fe u ille s plus
é tro ite s p r e sq u e lig u lé c s , te rm in é e s su b item e n t p a r u u p e tit
a p icu le e t comp o sée s d’u n tis su c e llu la ire b e au co u p plus
s e r r é ; e lle d iffère du d e rn ie r p a r la form e, la d ire c tio n e t
la c o u le u r p o u rp ré e d e s feu ille s , d o n t ie s c e llu le s a n g u la ir e s
so n t plu s g ra n d e s e t v é s icu la ire s e t p a r le p o rt plus ro b u s te
d e s p la n te s q u i, cllp s-mcm es, so n t p lu s ramifié es . No u s fa iso
n s r em a r q u e r c ep e n d an t que d a n s le G roe n ia n d e t le
L a b r a d o r ces deux e sp è c e s se r e s s em b le n t so u v e n t au p o in t
q u ’on a de la p e in e à d is tin g u e r l’u n e de l’a u tre au prem ier
asp ec t.
3 4 . HYPNÜM STRAM1NEU51 D i c k s . dioicum, profunde caespitosum; caule elato tongo, longissimo,
g ra c ili, eradiculoso, p lu rie s fa s tig ia tu -d iv iso , ramulis rarissimis brevibus ramuloso, fo liis erecto-paten
tib u s, la x e imbricalis, siccitate imbricatis, o v a to -o b lo n g is , o b tu s is , in teg errimis, sericeo-nitentibus,
costa ten u i ultra medium evanida; perichaetialibus internis valde elo n g a tis, brev i-et eroso-acuminatis,
tenui-costatis, e s ir ia lis , s tr ic tis ; capsula oblonga, in cu rvo -ce rn u a , p a r v u la , operculo conico, annulo
nuClo, perislomii ciliis imperfec iis.
Hypnum stramineum D i c k s . Crypt. Fase. 1 , T . 1, F ig. 9. — B r i d . B ryo l. univ. I I , p. 568. — Schïvâgr.
Suppl. I , T. 89. — H o o k , e t T a y l . M usc. B r it. ed. 2, p. IC I. — H a r tm a n Skand. F lo ra , ed.
5, p. 323. — D e N o t a r i s Syllab. p. 21. — C. M ü l l e r Synops. I I , p. 378.
H abit. Jn p ra tis uliginosis a tq u e tu rfa c e is aquosis p e r Europam mediam a tq u e sep ten trio n a lem .
Matur. Vere. F ru c tu s ra rissim i!
T a b . XXXIV. Caespites p ro fu n d i, molles, lax e c o h a e re n te s , la e te vel stvamineo-viride s, nitidi,
p a r te inflma pallid io res vel nigricante s.
P la n ta valde e l a ta , haud ra ro p e d a l is , g ra c ilis , jiliiries dichotome d iv is a , f a s tig ia ta , ramulis
pauc is ab b rev ia tis p a rc e ram u lo s a , e ra d ic u lo s a , p u lch re e s tram in eo viridis (F ig . 1, 2).
Folia C o n f e r ta , e r e c to - p a t e n t i a , s u b im b r i c a t a , o v a to - o b lo n g a , o b t u s a , c o n c a v a , b a s i m a rg in e
r e f l e x a , a p ic e c u c u l i a t a , c o s ta te n u i s i ip i a m e d iam p a g iiia tn v e l s u b a p ic e e v a n i d a , p l ic is p a u c is v ix
c o iisp ic u is ( 3 — 6 ), r am u iin a m in o r a , a n g u s t io r a ( 7 ) , a r e o la t io a n g u s t a l i n e a r i s , c h lo ro p h y llo lu te s c e n te ,
a d á n g u lo s b a s i l a r e s e x c a v a to s m a rg in e r e c u r v o s q u a d r a t o - d i l a t a t a , in f l a t a , h y a l in a ( 4 b ) , a r e o i a e
sum m i a p ic is r h o m b e o - d i l a t a t a e , p a r t im l iy a lin a e ( 4 a ) .
Flores dioici. P ia n ta mascula (2 ) femineae s im ilis; flores e ra s s iu s c u li, polyphylli ( 2 b , 8 ) , folia
p e rig o n ia lia e x te rn a o v a ta , o btusa ( 9 ) , in te rn a o v a to -la n c e o la ta , apice re c u rv a a tq u e ero so -d en ticu -
l a t a , e c o s ta ta (10, 1 1 ), a n th e rid ia p a ra p h y s a ta (1 2 ).
Fruclus in ramis p rimariis singuli vel complures. Pericliae tium in ramulo p e ric h a e tia li elo n g a to
ra d ic a n te e lo n g a tum , laxe imbricatum ( I b ) , folia p eric lia e tia lia e x te rn a o v a ta , a c um in a ta , e c o s ta ta
( 1 3 ) , media ac um in a to -o b lo n g a , o b so le te c o s ta ta ( 1 4 ) , in te rn a e lo n g a ta , b re v i-a c umin a ta , acumine
e r o s o - s e n a to , c o s ta ten u i lo n g a , plicis nu llis (1 5 ). Va g in u la b re v is , n u d a vel paraphysibus singulis
o rn a ta , viridis. C ap su la in pedicello biunciali rube llo ceriuia vel h o rizo n ta lis, in c u rv a , gibboso-obionga
ve l a rc u a to cy lin d ra cea , collo d istincto in s tru c ta , magnitudine valde variaus (17, 18, 19, 21) ; .sicca laevis,
tru n c a ta , sub o re le n ite r a n g u s ta ta , pedicello summa ex trem ita te sinistrórsum to rto (2 0 ). Operculum
Bryologia Ewropacn; 7
' il
ll'il
r i l
■li.