
1 t ^
■I
i! -li. f
1 '
Í r
i ■
H a b it. A d a rb o re s , p ra e s e rtim in ramis p inorum e t betiilarom roontium ed itio rum cnm 0 . L u d w ig
e t c r is p o ; in monte S c h n e e b e rg (Alsa tia e) e t in div ersis Vogesi locis copiosissimnm, in F ran c o n ia
( F u n k ) , in sylva n ig ra (A . B r a u n ) , in Normandia p ro p e F alaise ( D e B r é b is s o n ) ; regione s caJidîores
fu g ien s p e r totam E u ro p am tem p eratara e t frig id io rem h ab ita re v id e tu r; etiam ex America bareoli
reJatum possidemus.
M a tu r . J u lio , A n g u s to , S ep tem b ri.
Tab. X I. P u lvina tum vel fa scicu la tim -c a e sp ito sum . Caulis ^ — \ " (F ig . 1), ere c tu s vel basi de-
cumbens, ramosus. Folia in fe rio ra (2 ) fe rru g in eo fusc a, su p e rio ra (4) Ju te o -v îre s e e n tia , omnino conf
e r t a vel ad ramulorum basin rem o tiu s c u la , s tric ta voi c u rv u J a , siccitate c r is p a to - c o n to r ta , e basi
latiu scu la ov ato -co n cav a fe rru g ìn e a lin e a ri-lan c e o la ta , c a rin a ta , margine ad apicem plano (2 x'), v ersu s
medium re cu rv a to (2 x), saepiusque uiidulato, a reo latio (5) rem o te g u ttu la ta , ce llulis in baseOs laterib u s
d ila ta tis , 4 gonaJibus, chloropbyllo d e s titu tis ; p e ric h a e tia iia (3) c a e te ris longiora atque la tio ra , s tric ta , basi
non concava, sed lo n g itu d in a lite r plicata. Vaginula oblonga p lerum q u e pilosa. PediceUus folia peri-
cb a etialla longitudine aequans vel su p e ran s, in collum capsula re angustum sensim d ila ta tu s , sic c ita te
sin is tró rsum c o n to rtu s . Capsula (6) p y rifo rm is , luteo - fu s c e s c e n s , S s tr ia t a , orificio b ad io , sicca e t
ev a cu a ta (S, 9, 10) fu sifo rmis o re valde co n s tric to , S sulenta , fusca. Operculum e basi convexa re c te
vel oblique ro s tra tum . Calyptra (1 1 ) co n ico -camp an u lata sen in tla ta , inultoiies p lic a ta , ro stellata ,
4 capsulae op erien s, s tram in ea , pilosissima, basi p ro funde laciniata. Peristomium (12) ex te riu s d en te s
8 bigeminati, p a rtim d isju n c ti, p a llid e - lu te i, p u n c tu la ti, sic c ita te re flex i; in te riu s cilia totidem longa,
v i t r e a , e basi la tio re duplicia, filiformia, co n v e rg en tia. Flores masculi ( 6 , 13) te n n in a le s , se riu s ad
basin ramu lo rum fe rtilium , elo n g a to -g em m ifo rm es ; folia involucra lia ex te rio ra (14) o v aio -la n ceo la ta ,
c o s ta ta , in te rio ra acuminata e c o s ta ta ; a n th e rid ia (15) jiarapliysa ta .
22. O R TH O T R ICH UM D 1LA TA TÜM B. e t S., monoicum, p u lv in a tum ; caule ramoso ; fo liis patulis,
siccitate subcrispatis, lin ea r i-la n c e o la tis , co sta fo -c a rin a tis; capsula p y rifo rm i, str ia ta , sicca ore dilatato
, 8 costata ; calyptra campanulata, pilosa, margine laciniata.
Habil. Ad tru n co s e t ramos pini e t betulae p ro p e B ip o n tem, in monte S ch n e e b e rg (A lsa tia e),
in monte p in ífe ro ( F u n k ) , p ro p e C a rls ru h e (A. B r a u n ) , ra rissimum cum 0 . eoarctato.
Ma tu r. J u n io , Ju lio .
Cum p ra e c e d e n te magnitudine, forma , ac foliorum directiorie co n g ru en s, piane tamen diversum Capsula
(C) majore , o b scu rio re, angustiusqne s t r i a t a , membrana c a p su la n te n e rio re , sporangio b re v io re ,
ovali; dentibus geminatis 1 6 , (9 ) croeeis, p e r p a r ia ap p ro x im a tis; ciliis te n e rrlm is , lu te o lis , siccitate
flexuosis, pra ecoe eque fru ctificatio n e. — Speciem cum dubio ìn s titu im u s ! —
im . I . D ie s e s M o o s , w e lc h e s , w ie e s s c h e in t n u r ä u s s
e r s t s e lte n v o rk om m t, b a t m it d e r v o rh e rg e ljcn d e n A rt
die g r ö s s te Ä h n lic h k e it u n d k a n n um so le ic h te r mit
d e rs e lb e n v e rw e c h s e lt w e rd e n , d a be id e A rten mit e in a
n d e r v e rm is ch t w a c h s e n . Man e rk e n n t je d o ch u n s e r
0 . d ü a ta tn m le ic h t an d e r g r o s s e n , n a ch a b g ew o rf e nem
D e c k e l u n d e n tle e rtem S p o r e n s a c k e s e h r w e it-
m ü n d ig e n , d u n k e lb ra u n e n , im tro ck e n en Z u s ta n d e w e n
ig e r s ta r k g e fa lte te n K ap s e l un d an den tro c k e n
w e n ig e r g e k rä u s e l te n B lä tte rn , au ch h a t die F ru c h lr e if e
e in en g a n z e n M o n a t frü h e r s t a t t , so d a s s , w en n die
K a p s e ln von 0 . c u a r c ta tum im re ife n Z u s ta n d e a n g e tro
ffen w e rd e n , die vo n O. d ila ta tu m s ch o n ih r e n In h a lt
e n tle e r t h a b en . — V ie lleich t doch n u r e in e S p ie la r t!
B e m . 1. C e tte e s p è c e , q n i n e s e r e n c o n tr e q u e tr è s r a r e m
e n t, a la plua g r a n d e re s s em b la n c e av e c l ’O rt/i. c o a r c -
i a t u m , e t on co n fo n d d ’a u ta n t p lu s fa c ilem en t c e s
d eu x m o u s s e s , q u ’e lle s c io is s e iit to u jo u rs en so c iété e l
s o u v e n t m é lé e s o iis en ib les. On r c c o n n a it c e p e n d a n t
a s s e z fa c ilem en t n o tre (). d ila ta tum en e x am in a n t la
c ap su le , q n i en g é iié ru l c.st jilu s g r a n d e , p lu s fo n cé e
e t jam a i s c o n tra c té e à so n o r if ic e ; les f ru i ts m û ris s e n t
UD mois a v a n t ceu x de la p rem iè re e sp è c e e t le s fe u ille
s n e s e c ris p e n t p a s a u ta n t q u a n d elle.s so n t s&cbcs.
D e s o b s e rv a tio n s fa ite s a p rè s q u e les p la n c h e s é to ic n t
d é jà im p r im é e s , n o u s re n d e n t d o u te u x s u r la v a le u r
sp é cifiq u e de c e tte m o u sse .
A a m . 2. V lo ta f u l m B rid. D ryo t. u n iv . I . p . 3 01, w ovon
u n s B i u d b l e in E x em p la r m it ü b e rr e i fe r K ap se l init-
th e ilte , k ommt in d e r G e s t a lt d e r feu c h ten u n d tro c k e n
e n K ap s e l mit 0 . d ila ta tu m ü b e re in , die B lä tte r sin d
o b e r e tw a s lä n g e r u u d tro ck e n s tä r k e r g ew u n d e n a ls bei
d ie sem .
R e m . 2. L e „U lo ta fu lv a “ d e B b id e î, ( B r y o l. u n iv . 1,
p. 3 0 1 ), d o n t c et a u te u r n o u s a c u ium u iiiqu é un é c h a n tillo
n , s ’a c c o rd e so u s b e a u ro u p de r a p p o r ts av e c n o tre
e sp è c e , c e p e n d a n t le s fe n ilie s so n t p lu s lo n g u e s e t plus
f o rtem e n t c o n to u rn é e s p a r la d e s s ic c a tio n .
23. O R TH O T R ICH UM C R IS PUM H e d w . , monoicum, p u lv in a tum ; caule ramoso, dense fo lio so ; fo liis
patulis, tortilibus, siccitate contarto-crispatis, e basi ovali lineari-lanceolatis, carinatis, margine planis,
subu n d u la tis; capsula clavada, longicolla, late str ia ta , siccilate S p lic a ta , ve rsus orificium valde ton-
s tr ic ta ; caplytra campanulata, pilosissima.
0 . crispum H e d w . , spec. musc. p. 162. ScHwios, Suppl. I , P . 2, p . 23. H o o k , e l G r e v . E d . jo um .
o f sc. 1 8 2 4 , p. 126.
Viola crispa B k i d . B ryo t. univ. I, p. 299.
Hah. in trn n c is e t minis apborura sy lv eslrîum , p e r lotara Eu ro p am temperatam.
M a tu r . A u g u sto , S ep tem b ri,
T ab . X II. H a b itu , flore scentia, foliorumque forma 0 . coarctato persimile, faciliime tameu (llstin-
g u en d um : fo liis siocilato magis c risp s tis (3 a ) ; capsula ( 3 , 6) m in o ri, longius d a v a l a , evacuata sicca
(7) sub orificio patulo co n stric ta . S co s ta ta ; ciliis (10) lanc eolatis, ad apicem usque d u p lic a tis, v itre is
vel pallide luteolis. Eolia superiora (3) colore lu teo - v irid i seu fe rru g in eo g audent, in fe rio ra (2)
tr is lio r i fusco. Flores masculi ( 5 , 12) flore sccntiae tempore te rm in a le s , tempore capsulae maluri-
ta lis ad vaginulae seu ramulorum basili pseu d o late rales. Evemplaria peristomio Int. 10 cil. rn r . o ccnrruiit
24. O R TH O T R ICH UM C R IS PU LUM H o r n s « , . , monoicum, p u lv in a tum ; caule ramoso, dense folioso ;
fo liis lineari-lanceolatis, siccitate c rispatis; capsula clavata, p yrifo rm is , anguslius 8 s tr ia ta ; calyptra
conico - campanulala, pilosissima.
0 . crispum ß minus S c h w ä c h . Suppl. I. P . II, p. 25. 0 . cirrhaium B e r n h a r d i .
Ulota crispula B r i d . B ryol. univ. I. p. 793.
Habit. In iisilem locis cum p ra e c e d e n te , in te rd um tamen a d a rb o re s campestres, ra riu s ad saxa.
M a tu r . M a jo , Ju n io .
Tab . X II. Ab 0 . crispo satis distinctum : capsula b re v io re , e membrana tenuissima pallide hitescente
conformata, siccitate ovali, sub orificio minus colloque uiagis co n s tric ta , brevius apojibysata ; jiedieello
b re v io re , pallido, sicco Jevius c o n to rto ; fru ctificatio n e d enique vern ali. C a e te ra omnia, exeeptis foliis
pauio la tio rib u s , pu lch e rrim e cong ru u n t.
d " . Peristomio interno 8 v e l 1 6 ciliato.
a. Capsula immersa seu emergente.
25. O R m O T R JC H U M S T R AM IN EUM H o r n s c h . , monoicum, subpulvinatum;: caule ramoso; fo liis p a lulis,
siccitate la x e imb n ca lis, lanceola(is,coslato-carinatis, margine refiex is ; capsula pyriformi-oblonga,
la le s tr ia la , e lu tesc en te fu s c a ; calyptra campanulala, subpilosa ; dentibus S b ig em in a tis, ciliis 8 aequa-
lilius v e l 16 alternis brevioribus.
0 . slrumineum H o r n s c h . ined. B r i d . B r yo l. univ. I, p . 7S9.
0 . alpestre H o r n s c h . ined.
Habii. in triin c is a rborum sylvestrium e t cam p e s triiim , ra riu s ad sax a ; ad fagos p ra e s e rtim
ju n io re s e t p o p u lo s, in foto Vogeso plnrimisque Germaniae e t He lvetiae re g io n ib u s ; ad saxa in alpi-
bus S a lisb u rg : ( H o r n s c h u c h , H o p p b , FuxXK.)
M a tu r , J u iiio , Ju lio .
f il