I g l ' - * G E Ö R Q I M A R C G R A V I
Solum omfiéaffurgit in colles mediocres arque amænos : montes infigni allqua altitudmc
nlllli fuut in littoralibus, in folimdinibus ramen hire indenonniilliè longinquoconfpiciun-
Hir Inter cóile aridos, ribn itbique ramen J fed ut fupra attigi aliquot; Bafflmmm inter allo,
valles interjacent, fingulas Cxigisis aliquibushuviólis irrigua:, atque öb ïdnon pluviis tantum
menfibus, fed&xftivis ipfis fertiles. ©oliesipfis xftivis hienfibus ob ardorem Solis funtin-
fru°aferi & penitus arefeuot, ut non gramen tantum, fed& arbores interdum emoriantur, &
gramen mcenfam aliqnando ingentifpacio,vento præreitim'urgente,riô,eendiiiim proférât5j t a |
- éi' qtiæ plnvüs menfibus lsetp virent ^ . . Hi^ncomi^Q'disiâmen
■ incolre ipfi pröfpiciunt, autiiôvüm gramen terris induccntcs, autlocailla fecundantcs qua; 1
excifa & combufta fmrt , quod radix Manüioca IxtiUSitinsptoveniati, mmirprn in declwis
ülorum, qûam'îdibi. Adhicufus colllum valiibus vicin'orum hiceftVquod; axkficiainco-
larumin illis utplurimüm cö'lló’cantur, ' & circa hxcædificia arbores . q u i Cocos feront, plan-
‘ tantur, quafqdamübetterram &TitumIubenter.admittmrt..Plantantur etiam aliqUahdô juxtg
doiriôs Aûràicariitn&Limbnumarbores, quamvislaitiusinlocis deprclïispro veniant. RéM-
' quarum omnium plantarUm cultura ad valles & Idea depieffa rejiçitun Cxterum bonjtas
<rlebæ, ut & terne univerfe ita & omnium fere colliüm eft infignis, & in ipfis montams locis
•quæ haâcnùs non colüntür, optima: ubique vites provenirent, fiàfbrmicisdefendi poffent.
Morbos & mortes fomniant incoke, fi rn valiibus habitent , propterea colles fegÿs^qwmos
lefta ’& longinqiia aquatione plerumque utuntur. Noftro hoc quod piatcmt fexennionos
plana interdum, etiam paluftrialoca, fortifidationum caufa fçcuti, vix. aliqua tabe tamen
ea propter affficti füirnus. In Afigados quidem fortalitio præfidiarii aliquando, fed fads be-
m&ne tamen &' breviter morbis compêbantur, veruml ammadverfurq fmfc m pioptërea
accidifle, quodplèriqüe deludes humi cubarant, quod ubiiisinterdiaum &lea,oiiu,gi ufus Sn-
troductus eft, malum hoc illico cefiavit. Quamvis incolæ earn noftratium à mprbisimmuni-
tatem tribuant ficcitati extraordinariæ temporum ut non penitus H tem n en d a funtillorum
monita; dicuntenim occulta quadam viciffitudine feptem annorultifpacio humidos &mor-
bofoshybernos menft s dari, W:turfus fequéntium hbs feptem arinomm fpatio funotes & fie-,
dores fuccedere. Hxc de collibus notavi: quod valles’attiÉel^liæicannarumfîqçharifera-
tuïn cnltu, (quôniamobdmitiem formiexiis nocerè nonpoffunt) & p'afenis. occupantur. L
Cxterum feracilfimæ eflentomnis generis fmmentorurn etiam noftratium, puta tritici, filigi-
misi hordeij àVe'na:, piforum.quæ fingulisannis binam meffem datent, fi contraformicas reme-
aium invebiii poffet. Qtucqnld quabumeunque fruâuum extraordtmaria aliqua cura, in loco
aliquo an°nftô, contra formicas defendimr, miraculofa ubertate provenit : Brafifia v.erum
' horreüm foretEuropæ totiiis, fi peftis hæc auferri poffet. Rumorhîcad nos perlatus fuit Lu-
fitanum quendam Amftelodami corïfelfui x ïx . remedium obtulifle courra formicas ; equi-
dem non cfddo remedium univérfale contra has învemri poffe, quia animadverto nonàSoli
vitio, fedàSolis vi idprocedere, qui toto terrarum orbè.fub Zona torrida, in Indiis etiaûi
-Orientalibus, ut audio, & lue m v icina Pt 1 uv ia infinita Jormic irura igmin i gt ncr_.it : & ît o j
partibus Brafilise', qux extratorridamZonamfunt , utpote in Capitaneatibus S. ^iûcemtii' & -
Spiritus SanOinon funtformicæ & Ceres eft uberrima.
Quod flûvios attmet vel potius fluviolos per valles prædiftas décurrentes hi pauds exce-
-ptislcmgitudinem trinm , aurquampriinlliarium vix emetiuntur àfontibusfuis, &nilrilomi-
nus in oftiis fuis magndrum fluminiim Ipedem prxlè feront; quod fitob accefius &rccelfus
inans fauces ipforum eluehtes ; exemplo fit RioFormofi, item-Rio Grande & alu omnçs capaces
in oftiis magnarum lads navium, qui tamen verfus mediterranea, vix duarum leucarum iti-
nere à littore abfoïuto, genu tenus pedibus tfanfeuntur. 1
ïluviinulli hic funt nobiles, aut apti adminimarum etiam navium onera e meditetrancis -•
^efcteodd: 'M m itu fe tantum (lumen feie milUarium longitudine navigavi, &multum ultra,
nàvigaiipoffe ex profunditateillius & aliquoram relatu compcri, rcliquanon item. Horam
tamen exiguorum fluviorum aliqui, alveos fiïos, lèd fiGcos.xftate & fine aqua, longilhmc in
folitudinerprofèrunt ; qualcéltflumen d afiv tà ib i, quod prætereundo Mattam doBrafil, Ma-
fyapi s Laurenïo Red, propc Afigddos cumâlio fluviolo fe conjungit, & juxtaIîc«/«wmfiu| •
in mare : item Rio Granit-, per quorum fluviorum alveos ficcos, Tapuioncs fcxfcptimana-
rum iter fxpiûs fe fecifle profeffi funt 5 pluviis tarnen menfibus', alvei ipforumaq'ùa replentur,
fedob catara&as Saxorum frequentilfimas etiam parvas navicirlas non feront.
- plumen unicum nobile cft in hifee regi'orîib'us. vulgolîwf. , de quo uberrimenuperadconcèflumxix.
fcripfi. ' ' y
Pifcatio littoris,ut fcis,fuit antchac ditifûma & Lufitànis,dum res ipf arum effent in mtegro,-
auxftuofai nunc penitus abjefta jacct. Sed h*ec yoftea repetiu mtgnonofihmue u jm extjia.
• •. ' 111 | . ■ S ! feras
S D E I P S A R E G ' i f O J t E E T I S D I G E H I S L I B. VIIIBérasasliMs
dHataÂidisÉcot^âiî, qûam%Wnaticfe
nibuis &Ttaliuiil Éerumiindagini nondum'vacâic Meliceait. Rem pecuaEiam ihvenÂitïqad-
ventus noftri tereatem, nunchæc noii:n'oll}îliKum, fed etiam hoftilis cxercitus ufiiyehei
Ächter eft attrita. Hm UIü j. , ®
dÆ ffp iio P lu . 'lie r (jlitH m è rii per' j
' ' Solitudines iÈ rafiliee-*, s'
F'Lumen S. prancifci, jamli Intern daudens inter pi a fedur imPerna nbuce ifem&Sinùm
B om q iU j^ S J ^ p rum , imprimis illuftre ,e£t; cre iituçenini c ii.pnvi pjrè^*kii,îps,f quÇii^sS
tisilefceiidete, Sc quidrane-La^U)ido,ipùji(jrqfn,itrmqi3ibuhcetebi^tqgiquM^jines omnea
atqaetôrrentes, abkltiffmais Peruviæ montibus yerfus ortum dimiffqsJreçipit,& per ma^imos
Tl cnuilif, îpjpqpus A >01 iini.<nuluibitaturd£ata^aon. &. \
lA s c noWtufflÇs^n licet hiîjusflunfims!tooeautorîgshi®lum ji qudnpa®faqrittofttara, taç
pienevidenff;4t«|neGe(5|uioJyidetüfjgy^c^G,jîn^TOT ^p q it^n ;cxt'exÂlïï|m^î^Æ|}gnâ
& pai^
cæ. tantam undarurqcppi irn 1 vo]\ p t ef s^i^ili l'uk-m I m wr^mni. î^ ÿ - J ii'y .^
hauriàntur Noftrates proxinie fuperioribu : annis hoc flumen çelocc afeenderunt ad quadra- j
ginta poene milliaria,ubi adhuc fias latum&profundumerat.Cæteralndigenarum&Lufita-
aoauiH^ea»^liBlyiiRîjM^ÂiSietf!Citqqqmib^tgafflaaunaljmè^ipaiMpwff»dfialtÆpais’
rupihuSjfeu cataraftis drfrÿwr vocant, præceps mere, itäque altius ab iis qui è mari ym
ninntafeendinqnpollè. Supr; 1 citaiaS:asfluminisalyeumporro peigere verfus C»HimadalL
qttpdjfflilliaria,,,dein,.ingentem lacnm Icnui^my.nip'.mmij.l'inlul.cnni.fnillin c lint,lp'ajla^
l i a à barbans habitnntm^.un &: oraumverfi Lacus Jnlpfo autern lfliÇij1, aurifera1- ai t iris^c^iJ
ligi, & accolas auro àbundare quidem, fed vili pendere. Id autem àrupibus auriferis qux
verfusPeruviamjaceantdetritumabinfinitistorrentibusinlacum deduci. Prætereahîcrepedos
quidam Lufitanus minime vanus nec îndodus^. nui Æ>n itrnm.i 1.1 nd^tadt^noflim^ffirma-
Vit SJjïau®ubium eftnogros ope 1 un aliquando ilaturos uth tc ci rrtmil igitièpi olçqj lantpr^
Opi ra pretium aui cm puras 1 hrô-mlèrue ituiedr:uuu;quô^a;a^;\siJl^m(>^imjÂvEj<Ji^Kj
II. Ut Tlc "pi Isiiiriitiot.mpoLcqubipffihPiUi.duia S’^inciPtuMi^cici vv.nljiajl lias’
p*dLtcv-'Pr.ERib’.L iB 1I111 1 rulcifcuindciouùj yteepaat .n u q 1 quod Im lîi dilimo niual-j
lum quoddam, è montibu sJaarôaforM. utferebat;, i rulum coloris cyaneifivc cxleftis, m.
jaulisquibuidamqnr.ctcolonsmtc.rftmdüm,<squodcumImuigra^uaciIcLro|obaium, nquiî<
talftrïgintamarcaspuri argent] continsryjlcpi 1 hcnföiaaMtyt Hîc îlkcebi (girovoc itussCui_
btrnatoL montes holqt S-jnit ilia diligcntiiis nivtlli» indiput u n , kprua >mi 1 aulsjjLUiaa; ni t
quaLufitanos, quaBrafilienlès, eomittereinanimuminduxit. Cumhis Glimmcriusnofter
|^fdilMs9;|^q ä s|ia tiq n «Ä 4t%^
' jjn'Ab ppgkiOjS,. Itaulij^m præfedma;S..Mn6entii .-ipnafeOi^primum. admuddmûma&jMH
' chaelis pervemmus (ffliçd diftat à fupenqrr tjeifiago^tupi quinqugjaut fe d i ur.as t S^ad r.mam
fluvii An! err.bi, U que ibideni conameatus paratos inveninaus, quos, b îrbari humeris ejapt.
portatui^. Dcmdc (Im p iftlu d tçqc enqus, A quauioi aïjfqiîbiquc diet uni pcdUli;.îtimiqqÂ*
denfàsJ5 ilyas.prpmGçtiimus verfus A râum , adfliiyiolum qui oritur è montibus Guaàmuniis,
H'Cjtànois aWuqt çîMiÿRi'cllfitsu^imnirfp'aiutQ
ISfis, (ccundo lioc amn 1.1 lo kfcendimqs qiçrpqucauj:!^ dis bus ,1 nu.lmiulci 11 ^mimi)
fiuwdm.ab^ccidentili^laga.defcendentem. PriqniftcVflutjifjjiisJ.abivjtr p^iliimilcj b. îrnt;
guos campos & amoeniLatclpcctabiIcs. Secundum hune majorera cum biduo.d feendiflemus,,
ïncidinaus in fluviurn adhuclonge majorem-j qui è montis Paranapiacabd ArftoolSteïcontur
t»çutiAnhembi ex Auftrah ejumemlatere^ &pnmüm fecundum monti'uù duGnnre \ cîliiïj
occafumdilabens, deip'cubïtoflexus, aliquandiiifertutverfns Archim ,& tandem, u t\ ulgo
cfeditür, illabitur in Oceanuna inter Promontorium Frio & ‘Pnefeftn] am Spiritus Sanfti,
pifeibus tarn mäjoribus quam rninoi ibus egregie foetus : voc int fluvium de lorobis. Hunc
quoqne quindecim autfedeeim diebus defeendentes pervenimusad C atäraften, ubifluvitis
ab editis montibus conftriftus , præceps ruit verfus Ortum qüapropterhic canoas noÄas
- depreffimus & rurfus pedeftre iter aggreffi, jqxta.& per ilium amnena 3 qui ab occafu adye nit
&navigiorum hon eft patiensj quiiique autlex diebus pervenimus adaltiflimu n montem,
qUo fuperato defeendimus in patentiffimos campos, lucis quoque hac iliac öpacos, in quibus
pulchcrrimx pimtiiuntur, quxluislustenant molccapitishujnam, cujusnucesnnJiqn^^f