4 ' G v i e ë ë l m i .R j s joins* * H
continuato dü£fcu tuetur. Ejus latitudo planifïima eft & quafi arte in fuperfiàèitesrigaîa^dVi*
' ginpi, fuhinde trigig.^paflhs & ubrabèiextenditi liEâiitx veroiadprudmis eft ut-vix’fummo.seftà
inuodetur.’ Matfenoyo & plenüuni© adduodscinitpedumaltimidinem/qued'iJBParnambu«
èebfilittore fit çircalior^m quintan^ aïtolfitu^dquaiqueev'amit'ac parem depreffianemjpa.#
' titur, dum fiinditus prope multorum fluviorum.atveos reforbefc.-, (»Verum nonrite obfervata
fex horarum viciflitudine, fed pro»ratione decurfus fluviorum & pelâgiintemperic ,• vebeMu's
vel tardius aeftom vaftiffimus Oceanus abfolvit. 11 ta tarnen urmenfibus xftivis diuturniores &
yehementiares acceflüSjhybermsivero receflus donunentur. a Quid, quad fluxus lunares, paw
cij à iittore millianbus ä curtpns vcro maris per univerfum xquor perftntifcant navigantes,
Cxteruntad extricandas perpétuas nautarum controvcrfias-çiifca lôà'gitü^inem ;hiîjiifsi£(kiti-,
nentis,fcire inter eft ,magis ad occidentem ànatura colIocatum>qqam peritiflimi quoque Geo-
graphi hadenus opinati funt. Opéras pretium iraque'riusi.'iltud addidifi^quod exfedulaob-
fervationeEelipfiumXunariiim nobis confiât. Initiumflquidemideliquiiiquodin.vigefimiim
Decembris.lnuo miliefimo fexcentifimo trigefimooûavoinoidit,inter,Olindam Parnambuci
& Uranoburgum Daniæ,tribus horis & quatuor ininutis differreideprehendimus. Unde redu-
Cto ealculo, fjjple erit colligere, quxcaufa fiterroris ; cum,pletique,naucleri ultra quinqua»
gin ta minuta à, nobis difcrepent.
Unîveifa BraGlia Coloniis & Præfe£turis quàtuotdeçim, tbridemque'cir.citer.fiuyibbCjbi-
lioribus (abàliis iàtis memoratis) diftinguittir. Horum bénéficie territoria fertilitate & co cn-
moditate difierunt. Prætertot torrentesÂ'âïtîïifeST^:tflSbsynq^fai|s^s^&d:ôç(l0s-,îhabitàtà“
orientalis’pats,ïivis,fontibufqucinclytis & utcumque herbousicatet, ulqîfe palfim, mira di-,
vina bonitate,ut potum hominibus juxtaigejiecqribusabimdclûbminiftrètjiragatur.' îArmèn-
taläveftriafitixftuantiaeoconfugiuntr,ftque.uä.luxum dulciffimisiilèbriantes aquis non rdro,
prxda fiuntvenatoribus. Rapidi funt plerique fluvii pluviis menfibus,8c tunc iubito altiffime
excrefcunt aeripasegrediuntur, auftoaquarumpondéré, ruptilqueobicabus.valentms‘tuunfi
in campas. IsaiitemqtnREranGifca lacet eft..torimPrxfefeiraeJ&m3mhn^gnfisfar jir n m i
mus, infulilque & feopulis horridus ,ac tempore quidem xftivo, ïncerto.quidgm gurgite, aquis
exundans, alofiimuselt Hyeme veromodicetantum jin gglagus. fefe exonérât Ûiveriitatis
caufam perhibent elfe immenfam onginis diftantiam, tum e tiam pluviarum ex alto alfaplarum.
Gxterienimfluvii nabis vieini æftatc navigafanonpoflunt, quod aquis rdeûituantury aefim
contin en ti intus abforberentur.Cum nulli tarnen alfiinJaac Americx partereperiantur amnes
qui tantos imbresalveo fuo.excipiant. Spd confiât ratio. Vaftiffima taontiiimlfugabhauâïpro-»
cul à littotc (ficut in regno quoque PeruanoJ demitrtunt vim ülam pluviarpmtàtergo, & exo-
n'eràntleverfusoccidcctém. Moxaarapidiffimosfnedicam&totiusoibismaximosAaltero -
brachio vérins Septentrionem in Amazonum & Maranhon flumina -f alterd /açl
atqueiliaquxde la Plata Se de laneiroAicuntm, \ trlus auftruni eiumpunt. Hxcru.eptLS'in}^'!
ouibufdam amnibus itvŸalefcunt & ad-mil 1 lanaa bquot in Qceanum labuntur^ tantcËî^ipèfirjut
pïocufob ofiio inipfedâiMdulces;ifiiautis hauriaritffPlarie«K^<nrrq-,lVT|p|riigii-,v^| îiwA;..,.,..
periuntur, quimarilicetvicini & quafi contigui, aquis tamenfunt dulcîmn^ascm&eiertisre-
motiflimis, exigui quidam rivi è lacubus oriundi,-dulees hycmerfiibfalfi,xftate e-xiftunt, qiiodï
ftagnantes Solis alîiduitate adurantur. Prætetea putei paucis ante annis in Infula Antoniî
Vaez, circaipfîunlittus, quoufque maris xûus.pertingit, effofli, pombiles-aquaS Sedulces,incognito
veldubio venarum commerdo, nnpertiuntdÇJndejpereolatas ohmif^uq^Jfediriisiex-
pertesprorfiishaurire datum: qux licet fontanis lint inferiores, tamenrcibisi.coquendfe optima
habentnr.
Tellus hxc amoenifiima ex divetfo naturæ lulii confiât. Qûà entoiBîiplapiriemlonge-laie^
que ftemitur, glebqfa & ponderofa,prxpingui riguoque eft folo, vergüt diCta Lufitanls/nnjlto-i
rum fructuum ferai- ; cannas Saçchareas imprimis, tum & crédita quæquefeminamuitiplici-
reddit foenore. Pratu&apricieat»pjlmkiùs.xflatéïll<lmenfibuspouirimum-|0luv,iis>djicetlbn
lum tune habi tantibus triûius vidcatur.) Ixtiflimeyirefcunt illocaque meffenitoegantiapabiiis
vigent. Frumentum & fecale nimis celeriter profunduntur &,in germen evoeantur Ljugi.per-
petuoqne Solis fervore & a p i indulgentia, quiptoinde rnulta verfatione (neccnim interquie-
teümqtâ&J»diget)fàt^and8seft, additaquepotius arena quamftereorq^fiteendisfi^iô®
aptibrredditun. Secus enim alia florefeendi exinanitio lèquitui#germinationcmnimis fcfiiria-
tam adurens vel exhauriens. Qui ab.exoticis lèminibus proventum expectant, maturationemretardentoportet,
quoddiutiusinterrafovctiexpetant;ne,iiilHpulasfaftigia(æherbxmultæ
maturefadæ, granis tarnen & feminibus cafi®, ag^olatutn-yotis minime rd^pndeanr. Men-
fc Pebruarro & Martio quando finem xftatis excipittempeftastoïiida, plantæ & lèmina terrx
commitHHitur, idqueprimayelpera, non de die, nec adukanoâe fieri:donyeUit. Omnia qux
profundius, quo folares radii non pertingunt, inhumantur, vit® diferimen incurrunt,quod fub
cute
■ B # M e ü î C* wa B kA 's iY : L ib . I.»,
Cutefua mtenfe frigida terraj ptxcipue æftate, taleas Sc lemma facile enecet Cuj us rèi advenx
•& n’dvitu agricolæ'non'fiflemt^na jaûuta expérimenta fecerunt. Semina ficut & fruûus colli-1
gant in 16cisiiçelmsi& fitierftimis,,l d^érfb plane tempore, quam'declivioribüs’&uligmofis.
-Quid,quod hæcottriia to.^anm tetiipore plantantur ôdproducuntur "Pelicius tanien vei uife-
“licias.prèilbcôtutn’&ifplantamm diverfitate. ‘ Quod eviaenfiflimè apparct ex pluribus : præfcr-
timiVèro circa procetas1 illis-arbores'' qiîas|,éifelÂ'& Palmas nuncupant; qux citra üllam aïiüi
tempons, fmnqU^a^Bonim ©bfervationem tranfplantàfæ jucunde virêïcunt, eximufqué fin -.
te b u s confpidu®excoluntur. QH?d à nemine accuratius quam ab Illufiriflimo Comité Naf-
làvix tentatuôH’Qffiitib’ustveteÂîis ài'cëîis^clmiratibn/fuïîf qÀbd adultx licet, nihil pateren-
tur tarnen ab alteratione ilia quSm fiibirefityfal fterde,are'hbïiimî,&perpétua falfctudine imbu»
mmijfeusiâtalefoftÏEfl'haberentÿeôque'gauderent fovèri'Pmodo ladites quas mfimtas & brë-
vifSmashabent levrtertantum terracooperitentùï. Hammemm'cxtêrarumqlueBrafîlixat-‘
ib'orum radices adeo à fugbre füßtefîaneb'âbKb'rrcre videntur,ut nonnumquam defidcrioSolîs
proru mpentes, vix terra ft cô'ridi pafja'ntùr: Plurimx arbores & frutaces totp fere anni temporè
»ores & ftuftus'felicifiime producunt, fiihùlcjiie Vcr,Æftas & Autumnus in iis cbiifpiduntuf,
Horum facile principes Mtmtcuja, Mangabafiacoba, Banana, Tanipabà, ijfraca, Pindova,Co’ceirô,
XMamdBn y Pirthones, pimenta antiumerantur, vitis, citrus, malus mgdica aliaque
■plütimâ'ei: Eufitania atque Angola,obm &nuper è Belgio adduûa legumma, radices & oletay
ifii^iiepoftea'uvas'collîgilhtfunde ndn ignobdeivmifm ôt'Gre’ü'cnrn xmulansy eipVmitur. _
- .*AtqUe hæ-pmnes*plantæ &fradu&bbftërffts,llc'éflabinfeftistio5tiisnôMplané immunes
fint; ptxcipue autem à fbrmicîSàlbs grandièribus nonrarodepafcùntur, ab împigro tarnen a-
gncola facillimo negotia, veligfus, vel aquæ bêridficio%fcêtîïtnrr-*~-;
iNonnulIxsSbores &-c(tiidemhôbîiîcîresyffcfit*Q)ttyu\0aja,Vbtpitanga,Adda, Zabucajo, Mü-
recy, letajba, X^êrsSuu, Guabtraba,Ficus dr Myrtus Amencana ■ fruCtus Ananas Sc àua ÿSfëf d'Éftn-
taxat jn abhö flordfity veffio'tempore, quad efi ateOftobrem'jieptflMant möx'ftufius pro-
ttüduntTid^ue, medlocres’tantum Sole-ingtediente Gapricornum 8c durant ulttatrès menfts,
pofteaque qiliefeuhf ' SSms, quantum confiât, fmCtus Guttycuroy, femel per bierfii^fti , ‘fru»
ftu saMexifaÿààoe'ibtrace fiveGuaici'BiàSIièïffisVix per quadnennium producitfur. Raucx ar-
bàlresnativx haäenus-ad'fttiVas relatx : ‘filveftrés tarnen Cum fini-, 'fruâuajcféga'dtès1 & gratif-
fimiïSpom proferunt, maxima quidem’èx piairte frigiäbs Cum âdftrlngen di facultate ‘ Quafi,
natura benignab c mortabbus immodice xftiiantibus folatia dedeni^ufebtibilftmefiii'morfi'
biîs’frèïium itnpofufcrit.:
1 Qua-laciiftris hxc regio,ob perpetuam uliginem,-prxcxteris jucuncGllime fiinditus xque ac
in lüperfiqe yifet. Tunïyiwîfe'plàjie HtÄbardmlmuücumque pMftniim genet c , adepqul^
mira natftrx iblétria'lûxumt, uflb’luin ncSbquem diceres, amphibiorum' xque & pifa um Ja*
tibifBs’dfeftiinätkbi:'’ Circa oftia verb' fluviomm, ‘ubipaludem aqua marina fingùlïs acceflibus
inundat, ab immedfa oftreorum 8t cancrofum muMitudine perreptatur, atqufctbrtife|fo'îillgi ar-
böriim genete^Gnaparaiba five cMangle <b£tö, itiobfidetur / Ut vÆSo'fibdsprbirfü's^lit inaccefià.
Qua in accbves colles, vaftofque montes, nunc glebôfos/nufl'Cgi'andtffimis ftxivyeluti ftf atos
attèffiguÈ, fetiliflîmà quôqüë & tarofterilis vel 'dtioft appareriBr’afilia'': atBiîftis'Éyifque d'äi1-
ftituennt Quod hodie quoque fit lb rriiimendis vus in de&rris:' cFrfue fot fragtanufemx &
pîXiàsâûM^ÂSrêsiuCricaufa, ob colores&.ïirifi^s^ariàst âlio^beufu^ëxnmpsvTTOè
appô&ÉStuïydiÂmt/Wr/f^«<»vi atb'dr®a^BfäfilienfiSus »rfP^^W'itddiâà&mbtatinftura
jfoSfitmài JSä&tratajba five Pao amareüo, Arartbi corti'cfl ix&ytc^Iacaranda, Antmibà five
alba, & abx multx, ^ux xdificatiom & ftruendis navigus aptiflimx,quod aquis minus pervix,
xtatemque ferentes fiftti' Ex quatumdam- cpiftièibüs W r id f tn ^ i^ b if i- tom b i& 'n u ^ ^
nundiffnavmm neeeflîtates totqubfifur&tudentum matenas nSutfdsfubminiftrânr, ftipplen’-
tëcannab is defèftum Barter^rUtrilnflufttia Si qux lo'b^îïbt ari'da'a fteribtate, mlrabilcs î l î ^
herbas fupenus deft’iipläsifen funes l^riüsitipVÄbisygenefali nomme Ttmbo & Cipo äppellatos
pÂ'düéuntv^Jiaë&tuéffliSf^SSloelSfiafëàpndi^iiq'sSiÂfbtlslïgflnfiinnmjYTOntiifâ^pud
piftdtores, corianos, naupxgas, RTàoiy& ftt^æ'vÆes'irtiplent. Dempue è'cdlbfisbgms Cara-
guàtkSc Imbaiba ahlfquefetuläceis plähas ib id® fiâfêSÂîBus'feriis luculetitîfrs, quam ex con-
Nemon fixe éum non 'cfii'otarfftis^(5bi#%ftiantur ë e t priventu^lhSn eodeinfimul^fed di-
verfoplaneid a&ldit tempore, qàb'd afi AnthmAï& y èris~permufa'ëbrubus mïul patianturf
Prætei ea non oÆ&squbqufe arboffolbs fimbbdßBiibus QTbatut,fed5parte tma decidçnte,alter?
tamdm manet, dbhfeopnor repullâlat Âcc‘ëdit’lqnodVarii'|&.enS?ptiaftoli, Aruifànes p ro d ?
. 4 ‘.'3 pç, lie -