115
Inter plmilfis intra Brasiliani vagas ileruin inveiiias e
siipi'a cnumeratis Curatcllam americai/am, Ducillam rtigo-
swn e l Doliocarpum Jtukiiidri; accedimi late dispei'Sae
T d ra c e ra rolnndifolia, Doliocarpus deiitosus et Dacilla
mullillora, qmim contra Tetracera Tolahilis tuntuni'in dilionis
parlilius auslro-orienlalibus, D a d llu lucida ad septenlrio-
nem íluvii Ama/.oimm sinl observalae.
Panca denique adjicienda videntur de Dilleniacearum
momento iu Florae pliysiognoinia universali. Ncque c r e c -
tam cclsitiidiiiem v e l proccrilatem, ñeque comam amplam
v e l eiïiisam natura iis Iribuit, noque flonim niagniliidine
v el splendore ñeque rruclmim iUecebris speciosis inter
Florae liheros rideiit; lustrantis oculos solum florum copia
in se convertimi, Longe plurimae silvae primaevae cives
ill arboribus excelsis scandentes aspeclum elTiigiunt v e l
mira innuinerabiliuni forniarum ubundanlia occultanlur; imam
vix oxcipias DatUlam rugosam, quae in silvis inidiqiie
obvia civcm illis peculiarcm se se piaebel. Silvarum v ir -
ginearum umbram reliiiqucns iu sepes et frútices campestres
oculum converlns. Inter illos majore numere D il-
ieiiiaceac runguiilur. Praesertim in provinciis aiislro-
orieiilalibus simili ratione ac in nostris climalibus Rubi,
per majores plagas creberrimac ollcndunlur Tetracera
oblongata e l Dacilla elliptica, I'ruticetiim efTiisum sarmcn-
tosum confidentes v e l in sepibus scandentes et luxiirianles.
üenique in planiliebiis illis altis T a b o le ir o c o b e r t o
diclis, arbusculis lorluosis oblectis et ad margines silvariim
C a l in g a s , quarum folia quotanniiim sub aestate sicca
cadunt, lustrantis oculos perstringit Curatella americana,
lam frequealia, quam statura iiuinili et habitu aspero, deformi
et moroso notata.
DE USU D1LLEN1ACEARUÍI.
Vileni et exiguam Dilleniaceae praebent utililatem,
Cortex adliibetur Curalellae americanae, quum principio
adstriugeiifc polleat ad purificauda vulnera et apostémala,
pracsertim bestiarum neo non ad ojiera coriaria. (Mart,
syst. mal. med. v e g . Bras. 5 0 . St. Hil. PI. us. t. 24. Fi.
Bras. 1. 2 2 . Saiimbe-Iba Marcgr. 11 1 .). Tetracerae ob-
longalae e l afrmiuin/iadi/toe cet. (1-cipo Marcgr. 14. cum
icone b o n a ), D a d lla e elliplicae et Davillae rugosae
(St. Hil. Pl, iis. t, 2 2 . 2 3 . Mari, Syst. mal. med. 56.)
folia adstringentia e l mucilaginosa in lumescenlia testicu-
loruin a nimio usii venereo niiniave equilatioiie fomeiitis
e l fumigationibus prosunl. Simili modo decoctum rulirum
Delimae Tigareac (teste Aulilel 9 2 0 .) conira luem veiic-
ream inservii. Etiam foliis Curalellae americanae Indi
uluntur ad arcus expoliendos, Haud dubitiiu, quin alia-
ruin Dilleniacearum, e gr. Davillae lueidae, Tetraccì-ae
volubilis etc., folia, quae iiodulis silicii asperrima exstant,
majore eliam successu, iu arte scrinialoria Equiseti vel
pumicis loco adhiberi possint.
DE STIRPIUM DILLENIACE.\RUM STRUCTURA ATQUE INCREMENTO PAUCIS AGITUR.
Dilleniacearum in .\nierica crescentium pleraeque frútices
efformant scandentes ct volubiles, quales plantas nomine L ia -
n a rum salutamu.s. Quorum silvae primacTae Tiuculorum pro-
feelo baud exiguam copiam stirpium . structura anatomica atque
iiicremenlo satis peculiari niiruni iu modum ludere et a typo
planlis dicolyledoiicis more vindicato plus minus discrepare,
jainduduin inter omnes constat. I n memoriam vcniuiit Mal-
pighiaceae, fllenispennaceae, Sapindaceae, Bmihìniae aliacqiie
stirpes *). Ncque Dilleniaceae Icge solvuntur. Quantum scru-
•) Hìsce ile relws iirlmus acciirolUis disseniit (si ncglli-as oi>iii» a U.audi-
ciiAUnio edltuui, Redierclies sor l'orgnnograiiliic cl rorgonogdnie
aes vegelaiix) 111. Dbc.ais.sk iu coinineuioUone dc Lnnliziihalek,
Ardi, dii Mila, d’hlsl. iint. 1. 151. t. X,, Menispermeas el ArisMo-
chias loiiUim respidens, Ingenloslsslnie Llnnanini sirucUinim In iiiil-
versuni lUuslravIt 111. .Adria.sus Jussifu tu Miiliiighiacearnm niwio-
graphioe parie I. 100. sqq. l. III. Rcceiiliorlüiis lemporlbiis oplinie
nienicriiiii’ cvolullonls Iiisioríam iiiresUgaiido cl. 11. Crurgsr Triiil-
dodeiisls (dilige Beltràge xiir Kemiliiiss voii sogeii.uiiileii oiioiiinien
Uolzblldiiiigen desDlcoiylenstsiniis, Ir Hall. Bel. Zeiliiiig, 1850.1851),
ri. K.adlkofkk (iibcr dis anomale Woclislliiiip ilcs Sianiincs dcr 9Je-
nisiieniieea In lUgcnsli. Flora, 185S. 193 sqq.) el RI. N.akgkói, aciHC
alque sagacissime diversos llliislrans liicremeiill lypos lu libro: Rel-
itoge zur wlsseuscliaWlcheu Boiauik, Uefl 1.
lationi sunt subinissae, omnibus momenlis inter sese congruae
sliucturam sat singulärem offerebant atque stirpis evolulionem
quodammodo aberrantcm a typis incrementi hucusque obscr-
vatis, attamen noimiliil legibus subditam, quas liinc Coc-
culum laurifolium, iiliiic Phyiolaccam dioicam sequentes di-
diciimis.
Quae leges quum a viris clarissimis Naegf.u et R adl-
KOFER in commentationibus suis iaudatis jam fiisius sint il-
lustratac, hoc loco satis egisse m ib iv id eo r, si quam paucis
complectar et absolvain, quae in DUleniaceis observantur.
Si ramulum novellum Dilleniaceae scandentis, e gr. Dolio-
empi Rolanàrì*) scrutalioni subjeceris, facile observabis, uti
in omnibus stirpibus dicolyicdoneis: in centro ramuli mediillae
cyltndrum, quem cingunt complures fasciculi fibrovaseulares
(FibroTasalstrilnge Naegeli) , in annulum dispositi, corpus
s. d. ligneum elTormantcs et radiis parenchymaticis (radii medulläres
Auclorum) magnis percursi. 'Hic annulus denique
conliuctur exlimo caudicis strato, corticali dico. Examen
*) Uauc digo stirpein, et quia licuU, serieni porlUim caudicis cotiiliiiiain
invesiigarc, cl quia II. CnuEuxii Trliildadeiisls vivani cain exaiiil-
navit et observailouea siias in Epbemcride botanica Ualeiisi joindudiiiii
proimilgav», (1850. p. 180. l.iv . fig. 0 -13.)
microscopicum probatura tibi dabit: Corticis stratum extiinum
elTormatur epidermide, sub qua conditiir parenchyma corticale,
compluribus seriebus dispositum, jam statu sa t juvenili stratis
peridermatis percursum. Iiisequuntur libri fasciculi, in cyclum
fere continuum ordinali, e cellulis hyalinis pachypleuris lon-
gissimis conflati, quae autem saepius iiitermixtae ncque raro
],rorsus compeusatae offenduntur aliis brevibus cylindricis ejus-
dcro fere l'abricac, uisi poris copiosis caualifonnibus (Porenkanäle)
pcrvasis, denique eum in modum superposilis cellulis-
que libri longis Juxtapositis, ut facile intelligas, enatas cas
esse per illarum parlitionem transversariam. Librum relin-
queus conspicies iterum contextum corticalem, radiis pareiichy-
maticis disseptum. Line magis parenchymalis instar, illiiic fere
prosenchymaticum, ad latus internum contcxtu ilio generatore
defmitum, quem vocant cambium. Quod efformat annulum te-
nuem, corticem a ligno dirimentem. Lignum constai e fasci-
culis fibrovascularibus, conflatis e cellulis liguéis pvosenchyma-
ticis, quae poris s. d. guttulis (Tüpfel) copiosis instructac
sunt, et vasis interjeclis, quae ad peripheriam ampia et guttu-
losa versus centrum sensim diminuuntur atque in ligno ilio
primarii, quod vocant vaginam medullae (Markscheide) vasis
scalaribus paucis atque copiosioribus spirifcris dcvolubilibus
suppleutur. Radii dirimentes pareuchymatici (rad. medull.)
c 6—10 stratis cellularum leptoplcuranim parallelepipeilafuin
(forma multum variautium, plerumque in seclioiie liorizoiitali
quadrati formam praebentium, diametro autem vorlicali hori-
sonlalein duplo superanlium) compositi sunl. Medullae structura
nullam praebet singularitatcm qualem ipse vidi; cl. autcìn H.
Cruiger Trinidadensis in commeiitatione sua supra citata re-
rum satis singiilarium inentionem facit. Deseribit euim et dc-
piiigit ccllulas longas valde pacliypleuras porosasquc, inediillae
cellulis irregulariter intcrniixlas, quas salutai „vasa propria“ ;
dein etiam cellularum gregcs parvos piane cjusdem l'abricac,
qualem praebent Ugni ccllulac proscnchymalicae, se in ramulis
quibusdam vidisse afCrmat. Quas cellularum catervas railìalira
P'irenchynutis cylindtum exilem unainquamque ambire et versus
vaginam medullae parenchyniati medullari intcrjectas esse ex-
plicat cl. CRUEGEn casque comparai cum similibus apud Argy-
reiam forinationibus, quae a lia re non differunl, quam quod
vasis spirifcris sunt instructae. Unde videtur, hasee formatio-
nes forte analogon sistcre fasciculorura illorum fibrovascularium
incremento deCnilo praedilorum, qui apud Ajictóííineas e t Piperáceas
quasdam perfectissimi ,et typici observantur. Qui
quum primi ct quasi dissoluti e merisleniate primitivo (u t sigiii-
lieat cl. Naegeli contextum adpuuctum vegelationis, plerumque
cambium salutatum) evoluti sint, priusquam cnasccrcntur (as-
ciculi cambiales illi, qui in annulum combinati lignum a medulla
in modum distincliorem separare possunt, — nunc inira
meduUam singula efformant atque dispersa corpuscula lignea.
aulem taceamus, quod huic opinioni obsfaculura sit haud
leve defectus vasonim spiralium in faseieulis hiscc singularibus
apud Doliocarpum Rolandri. Ulinam examen ulterius lucem
afferai!
Vix singulare quidquam in stirpis incremento per anmun
secundum atque Icrtium. Coutinuitate haud interrupta e cambio
gigiumtur versus peripheriam elemenla, quibus aedificatur
cortex, versus centrum quibus lignum. Vix memorandum,
quod vasa ligni amplitudine accrescunt, radii pareuchymatici
autem numero, primarii quoque stratis cellularum (20 - 2 5 )
augeulur. Keqiic vi
poris vicissitudini non pariter,
sint stirpes. Attamen in corticis evolutìone discrimen leve obiiiitur
strata aniiotina, quum tcm-
:i noslro climate subjectae
servatur. Dum cnim libri fasciculi primarii aliis conlcxtubus
fere iiusquam disscpti sunl, fasciculi iìlos sequentes pareu-
chymatc corticali copioso sunt sojuncti el paucis .solum cellulis
conflati phalangibus parvis attamen numcrosis per parenebyma
illud dispersi occurrunt. Ncque raro invcnias el in Lisce fasci-
culis ccllulas illas breves porosasque, quarum supra meinini;
parenchymatis autem corticalis cdlulae verticali iiracserlim di-
rectione suut exteusae. His temporibvis in corticis parte primaria
(Protenrinde Naegeli, zellige Uiille Moiil) numerosissima
oriunlur strata periderinati.s, quibus efficitiir, u t squa-
mulis tenuibus dclabentibus semper stirps obtegatur.
Usquc ad hoc stadium omnia cum lypo increincnli Uico-
tyledoncis plurimis. communi consentanea- Nunc autem res
mutantur. Quarto circiter anno apud Doliocarpum Rolandri,
post brevius aul diulius spatium in aliis — e x s t i n g u i l u r
g e n e r a t r i x c am b ii p r im a r i i f a c u l ta s . Ncque vero hac
re finis imponitur incremento, sed suscipitur hoc atque c o n -
t i i u i a t u r r e g io n i b u s q u ib u s d am c o r t i c i s , q u a c r o tos
e f f o rm a n t c am b ii f a s c í c u l o s , omnino cum primariis
consentaneos.
Jam disquisitiouis moiucntum primarium vcrsatur in enucleando,
ubi locorum corticis ct quibus cellularum corlicalium
mutatioiiibus fasciculi cambiales evadant. Quod pertiuet ad
Doliocoipwn Rolandri, examine accurato persuasum miiiL babeo,
semper cnasci illos c parcnchymale corticali, quod scjungit
strata libri cxtima. Ub acciiralius pro faseieulis sccundariis*)
describam, ortum trahunt e strato parenchymalico inter
annuluin ilium libri primarium fere continuum c t inter phalanges
parvas postcrioribus temporibus enatas. Qua rationo
Dilleniaceae a Mcnispermaceis reccdunt et ad Phytolaccam ver-
gunt. Apud illas cniiu Menispermaceas fasciculi cambiales sc-
cundarii oriuntur in corticc p r im a r io e x t r a librum (Proten-
riude Naegeli, zelligc líülle Moiil), Phylolaccae dioicae autem
in cortice s e c u n d a r i o (Epcnrinde Naegeli, secundare Rinde
Auctt.) c i t r a librum, i. e. inter librum ct cambium ex-
slinctum. Quum quidcm ctiam DUleniaceis c cortice secundario
(Epenrinde) fasciculi integrantes proficiscaiitur, tamen illud
est a Phytolacca discrimen, u t in s t r a t i s e x t im is l i b r i
i p s i , n o q u e a u lem c i t r a i li u m initiuin capialur. Igitur
medium quasi tenet Dilleniacearum typus inter utrumqiie pro-
latuni, a Menispermcarwu antera princijiio e l qualitale evolu-
tiouis magis alienus.
Quod autem dc transmutatione c t evolutione cellularum
corlicalium pavencliyinaticaruin in praeloiigas cambiales, nullum
est diibiiim, quiu Dilleniaceae alias sequantur stirpes, uti
Cocculum cet. Quum aulem momenta singula in stirpibns vi-
vis solum perfccte observari possint, eqiiidcm, DUleniaceis
nisi siccis mibi oxslantibus, principiis evolutionis certo obscr-
vatis satisfecisse mihi visus sum, pracsertim, quum hisce jam
elucerct, bac ratione nullum discrimen memoria digiium oxi-
sterc inter ulramque stirpem. Ccllulae parenchymaticae re-
gionis corticalis, de qua agitur, diametro verlicalL extendere
*) Fasciculi coniWolcs, qiil primi e corllce eiiasciintur, respecils illis
qiil e lucrlsicmale prlnilllio orl«lncni lUicunl, seciiiidaril vel fase, se-
cuudl ordinis slgnificoodi sum, iHsequenles lerllarl! etc.
16