D E A N O N A C E A B UM Ü SÜ . 61 D E A N O N A C E A R UM ÜSU. 62
|!t
!il
D E A N O N A C E A B UM USU.
Tr ip lex c st usus utilitosque AnoDacearum, d e qui-
bii9 in antccedentihiis disseruimus, quippe serviunt aut
pro pomis aut medicina aut ad varias res domesticas
Jam primum ad eas species, quarum fructus con-
surauntur, sunt referendae inductae illa e extrorsum
A n o n a m u r ic a ta , squ am o sa , r e tic u la ta , Ch erimolia
ct ob tu siflo ra , quarum historia supra satis e st explánala
, et deinde A n o n a M a r c g r a v i i, A . P is o n is e t
R o llin ia silvá tica . Quae caro singula semina fructus
compositi in liis plautis circmndat, earn jam ab auti-
quioribus, qui d e America detecta retuleruní, scrlpto-
ribus laudari commemoravimus utpote magnas delicias
ñeque desunt etiam r ec eiitio r es, qui saporem ejus dul-
ciculum subacidulum multum efferunL Equidem in omnibus
sp e c ieb u s, quarum fructus d e lib a v i, non ita gra-
liun eum inveni ne c dissentio a F r c i l l e o , qui dicit, ipsi
melius aliquod nostrorum pirorum genus suavius esse
visum, quam optimam Anouam. Ratio dulcium et sa c -
cliaro impletarnm partium alque acidarmn in diversis
speciebus est diversa. A n o n a squ am osa dulcissimos
praebet fructus afque carnis ea pa r s, quae subjacet
cortici, e st granulosa, uli fere dulce aliquod pirum, inferior
aulem carne aquosa. A n on a e m u ric a la e plus
iuest acidi tartarici. Fruetuum borum odor comparalur
ab aliis cum pirorum aut poinorum, ab aliis cum frago-
rum, cinnamomi e t Auaiiassae odore; quod additaraen-
(um aromaticum P o e i’pigiu.s, vir amicissímus mihi aíque
eg reg ius, in primis praedicat in illa C h ir im o y a , quam
in v a lli Huanuco degustavit (c f. R eise in C h ile , Peru
und auf dem Amazonenstrom II. p. 1 3 5 ). Prae omnibus
illam fructibus e x tollit laudibus atque v o c a l deorum
cibimi, quippe cujus caro alba gelatinae similis saporem
Ananassae puro saccharo commixtae et fragi aroma
in s e conjungat atque insignem habeat refrigerandi ])o-
testatem. F o ecun dae ¡Uius v a llis Incolas dare operam,
ut fruclus praeclarissimi generis sibi pariaiit gloriam diligentissime
eum co len te s; unde ille fructus ad virtutem
explicandam praecipue proprietate quadam et a eris e l
so li videtur in digere, ut in Brasilia v ald e verear ne
illam virtutem non assequatur. Quum contextus cellulosus
admodum laxus sit multoque sueco impletus et gelalino-
sus, v e ra e maturitatis momeulum accurate d ebet observari
et ubi sua spoute ex arbore decidit fructus, ibi quin jam
Justo sit maturior non dubitaverim. Sap ore autem suaví
non minus prívatur, si diulius venit in foro. Syncarpii
cortex plus minusve resinosis et o leoso-aethereis parti-
bus perfusus inde e st odoris saporisque terebintLiui.
Uti in ludiis orientali atque o ccid en tali, ita apud Bra-
silianos quoque fructus modo de arbore decerptl appo-
nuntur in tabula. Refrigerandi principium adbibelur, si
quis laboral febribus levibus, aut a lv i fluxioue, quae ortae
su nt, quod corpus nimis fuit calefactum. A t ve ro caute
id agendum e s t, quum uonnulli e o s nequeant conco -
quere ideoque majori eruditale possint affligi.
Su ccus lente expressus propter saccbari e t partium
mucilaginosarum, quam con tin e t, copiam v ini instar
fermeutatur e t evadit musíum pallens ne c ita validum,
quod melius servatur e t majorem babet adstriugendi
facultafem, ubi e fructu immaturo pressura est. S e d
habet ille potus inflationem et coiicoctiouem retardât
Indiae occidentalis iucolae Jioc vinum C o ro s so l appellare
consu ev enm t Sa ccbaro quoque possunt fructus
semimaturi conciimari, unde existit suave coiidimentum.
Quia v e ro alimenti pars cum volumine fructus comparata
e st ex igu a , Anonarum fructus nunquam iis pomo-
rum adscribí poteriuit g enerib us, quae prò v e ra ipsa-
nim natura non solum ufpote gulae ¡rritameula dili-
gantur, verum etiain, quod praebent ventri nutrimenta,
debeaut magni aestimari.
S i in India orientali complures A non a cea e, ufi
U v a r ia o d o r a la , A r la b o f r y s o d o ra tìssìm u s et su a -
v eo len s propter suave florum aroma, uarcissino simile
v e l diantbi, passim coluntur iu bortulis, id in speciebus
Americanis excepta forlasse A n o n a C h erimo lia nequáquam
deprebendilur; nam flores A n on a e M a r c g r a v ii lic et
einittaiit gratum odorem, simile narcissi subflavi, tamen
quum excitent corporis torporem, in aedibus eoruni pro-
piuquitas evitalor pariter atque fruetuum magnae copiae,
qui aérem g a s acido carbonico im pleiit eumque ita cor-
riimpunt.
Inter qualitates, quas confinent A non a cea e, medicinales,
illa v is semuiis, quod in pulverem contritum ñique
capillos ñijectum iuterimit p ed icu lo s, plurimis speciebus
generis A n o n a e ne c minus R o llin iis in esse v i-
deatur; quae facultas ubique imiotuit in terris tropicis.
Eodem modo lume usum in Brasilia v id i vuigarein nec
fugit ille Íncolas imperii Mexicani et Iiidiae orientalis.
CI. R o y liu s (Illustrations o f the Himalayan Mountains
p. 6 1 ) adn o ta v it, Hindos fariuain e seraiue C ic e ris
a r ie lin i tritam cum pulveraio semine A n on a e squ amo sa
e commiscere, quo hi capillos disperso removeant
pediculos. Seminis contriti infusum vinosuni aut spiri-
tuosum etiam habet partículas adstriugeutes, quo principio
intestina confirmaiitur in chroiiicis a lv i profluviis,
quae constat in calidis illis regionibus hand e sse cou-
tenmeuda, n e perniciosa subsequatur virium prostratio.
Etiam validior e st et magis laudandus pu lv is, qui ex
siccatis A n on a e r e tic u la ta e et m u ric a ta e fructibus
semimaturis paratus adhibefur in profluviis e t dysen-
teriis, ubi inflammatione idoneis remediis subíala remo-
taque e x canali intestinorum illuv ie non quidem rclictum
e st febris cujusquam hidiciuni, se d inlestiiiorum membrana
mucosa adirne laboral infirmitate. Quod ubi a ccid
it, duae fere drachmae pulveris fructus, qui semima-
tunis fuit e x sic c a tu s, adhibentur in clysmate mucilagin
o so , cui etiam opii aliquantum adjicitur. H a e cc e me-
(bodus adraodum mibi praedicata est a cl. L a C erda
medico apud Paraènses experientisshno ne c minus com-
meudatur C ueva l t e r i auctoritate a D e s c o u b til z io (F lo re
médicale des Antilles H. p. 6 3 ). Decoctum hraua-
luri fructus A n on a e M a r c g r a v ii et m u ric a ta e in Brasilia
aeque, atque iu India occidentali A . g la b ra e , adhibetur
ad siccaiidas sanandasque aphtbas (ign e s sacros),
quae solent oriri m gula et ore puerorum. Idem scriptor,
quem postremo aUegavimus, commemorai, A n on a e squamosae
semina principio tannico impleta, si cum vhio
adusto iufiuidunlur, levameu afferre iis , qui calculo v e -
xaiitur (ibidem p. 6 7 ). V e r i veiieui partículas non continent
carnosa syncarpia Anonacearum Brasilìensium,
quamvis antiquiores referaiit scriptores (Marcgrav. edit,
a. 1 648 p. 9 3 ; P iso ibid. 4 8 ; So a r e s de S o u za N oü c .
do Brasil, p. 1 9 4 ), quos Slo ane (Hist. Jam. H. p. 1 6 9 )
et alii non cunctauter sequuntur, fructum A n o n a e p a lu
stris e sse venenatum aut certe nimia consumtum co pia
nimio laedere frigore veiitriculum. Venim praeter-
quam quod hie fructus non sit optimi saporis (odo r e
cáseo putrido assimilatur, teste P iso n e ) ne c comeda-
tur nisi magua in penuria, ilia opinio duxit originem
a feris Tiipinambazes, qui fructum certo tempore ha-
beaiit venenatum, quo tempore ipso cancri maritimi
(Ocypodes) illis fructibus vescuntur; sm ve ro bae b e -
stiolae sunt perniciosae, id inde e st duceudum, quia eadem
aetate carpserunt fructus maturescenles S a p i i uu -
c n p a rii e t Hip p om an e s M a n c in e lla e , qui baud dubie
v alde sunt iio x ii, unde a compluribus oceani navigafo-
ribus est animadversiim, illo s cancros non nisi cum
magua cautioiie posse comedi.
Anonarum fruetuum caniosorum, quae praeterea
memoranda videtur medendi fa cu lta s, est i l l a , quod
per cataplasmata uJceribus et apostematis impositi ma-
luraiit ea atque expurgant. Huic usui maxime hiservire
An onam sp inescenlem cogiiovi (R e ise in Brasilien ÍÍ.
p. 5 5 5 ) atque eodcm nomine A n o n a f o e lid a , quae per
omnes parliculas acre r ed o le t, uti fere A risto lo ch ia
c ym b ife ru , la b io sa et al. milii laudata e st ab Lidis
in provincia Rio N eg ro . In calidis istis regiouibus haud
raro partes corporis exteriores nimio subitoque frigore
tactae iiitumescuiit, quo maguo homines afficiunlur dolore
ñeque artubus islis possuiit uli. Indiani sanare
student hiinc morbum balneis calidisque lavacris cum
infuso ramulorum corticis foliorumque hujus An on a e
fo elid a e.
F o lia A n on a e r e tic u la ta e et minus mu rica ta e
quoque, M a r c g r a v ii et squ amosae receus fricta odorem
sparguDt ingratum, qui oritur e x o leo aethereo,
quod inest in cryptis tela e cellulosae. I la e c quoque aut
aqua fervida immersa aut cum o leo contrita adltibeulur
ad inaturanda apostémala. F o lia A n on a e p a lu s tr is laudai
W b ig h tiu s pari e sse odore atque frondes Sabiiiae,
eodemque modo illa quo fructus excutere e x alvo
vermes.
Quos adhuc commemoravi usus Anonarum medicos,
il non transgrediunlur medicinae domesticae limites;
lu pharmacopoliis Brasiliauonim vero non nisi fructus
X y lo p ia e se r ic e a e , g ra n d iflo ra e et fru te s c en iis depo-
nuntur pro remediis. Iu bis fnictibns magna mclusa est
copia g le i aelberei arómate a c r i, in magnis cellulis
g lob o sis, quod ipsum iis impertit saporem, qui lic et
similis sit piperis, tamen lev ior simul et nobilior atque
palalo quoruudam est accommodalior. Pian e illi fere
congruiml cum fructibus arboris istius Guiiieeusis, quam
D u n a lu s nomine A n o n a e a e thìo p ica e , A . D e C a n d o l -
Lius H a b z e lia e a e tk io p ic a e descripsere, e g o ve ro g e neri
X y lo p ia e adnumerandam e sse putavi. Olim haec
medichia appellatioiie P ip e r is a e lhio p ici v e l G ra n o -
rum S e lim etiam apud Europaeos erat in usu, liodie
v e ro e copia medica abiit, ne c sc io an uou nisi iu Guinea
e t oriente so lea t adhiberi. Apud Per sa s venit illa
materies auctore R o y lio (1. c .) nomine F il/ll-o o l-S o u -
d a n , i. e. piperis africani.
Mihi quidcm hi fruclus non videnlur e sse indigni,
qui nostris pharmacorum copiis adjungantur, qumn maxime
valeant ad finnaiidum veutriculum et intestinorum
canalem atque systema nervorum inprimis a lv i adstrin-
gant ; unde sunt babeudi inter prhicip ia, quae incitant
et carminativa. Ubi non Juste procedit concoctio nec
uti par e s t, segreganti^ fa ec es tabescente co lo e t intestino
r e c to , ibi admodum laudaverim iiifusum cum
Quassia coujuuctum. S i , id quod alTirmare uon dubi-
faverim, U v a r ia f eh rifu g a Humb. Ms.s., quae ab H i-
spanis ad Oreiiocum fluvium liabilantibus audit F r u lla
d e B u r r o , v e l A n o n a x y lo p io id e s D u il (Anonac.
p. 1 1 7 ) , non specifice discedit a X y lo p ia g ran d iflo ra ,
liuic plantae e st latissimum hnperium e t simul illam in
fructibus varietatem quandam explicare materiae non
abhorret a v e ri similitudine; unde non e.st, quod adini-
remur, iUam non solum juvare venirem et discutere
inflationem, sed simul fcbres quoque r ep elle re ; et ibi
maxime videatur adliibenda, ubi febris apparet propter
magnam venlris infirraitatem ncque canalis intestiiius
squalore est refertus. Jam alio quodam lo c o (Re ise
in iJi'iisilieu II. p. 5.50) commemoravi, fructus so le re
colligi, priusquam piane sint maturi, eoruniqne vim posse
conferri cum baccis Myrtacearum, quas nominant P ip e r
jum a ic en se. Fructus X y lo p ia e se ric ea e cum prioribus
consentiuiit et sapore et p o te sla te, se d magis videntur
idonei ad deponeudutn in pharmacopoliis, quippe qui diu-
tiiis aroma vivum relineaiit. Fructui X y lo p ia e f ru te s c e n -
tis est aroma nobilius ncque tantum acris istius et piperi
similis parlis, quantum illarum «trique, uiide concluscrim,
miuus hanc movere canalem iutestinum, quam illam, sed
magis ñervos et haud scio an etiam diaphoreshu Portio
borum fruetuum, qui, priusquam adbibeantur, in umbra