. fSlK.tf.iOÔ
ü
vel (àcerdostam longo clamorè vocedeficiac. Tertia eft,
ne tam faoâ.a verba tantimyftèrij Vilefcant, dum ea vul*
gusper quótidiahum vfum feien? ih ineóuenientibus l o - ,
cisdicat.Vndeferturidum C anon primifus publicequo-
tidiefecitar.etur,!ab*omnibus per vfum fciretur,^ cum eum
paßoresin agrofuperpanem & vtrtum dicefertt,repente cornent &
fangumem antefeinuemrent^at^indediuinituspercufi Ïnteïitet.
Vnde fynodali decreto fub ahâthemateeft præceptufn,
vc nullus Canonem dicat n ifijn lib ro , ßcinlacrisvefti-
bus, & ni (îfu per al care, & luper facrificium, & vr nullus
hoc facrificium nifi inaureis vel argentçis vafis bfferat,
cum hæcoranes habere nequeant; & ideo incongruum
non^ciunt qui bicinlibris crucifixumideodepingunt,
quiaperilludpaffiq C h ris xi oculis cordis ingeritùr.
TEtgitur, ideo dicir, quia Dominum quafipræfentem
alpicïrl Ideö autertt per literam T incipir , quia
ha*c formam Clrpcis f exprimir. Clemens dicitur qü'afi
clara mens,, dum homo tim er , turbefeit dum Do-
,minum propîciùm fen tit, mensei elarefeit. Hacfdona
quantum ad panem, in quo aq ùa& farina. Haçfmunera
quantum ad vinum jn quo aqua ôc vinam.Hacfanélaipfa-
crtficia ad vtrum que :illibata,id eft, fi né labe. Agnus enim
pafchalis debuir efleimmacularüs,&abfque macula pte-
cari fuit Chriftus. Ealefia dicitur cônuocatio, quia non timoré
fed amore fpivituslanéU in vnam fidem conuoca-
turi Carbolica dicitur vniuerfalis, quia haec religio per
mundum leruatut. P<t/»4dicitur patçrpatrum. Orthoi
C A P V T cyi.
H Vnc pmUrum calicem. Idem calix eft in myfteriOj
quern Chriftus in manibus tenuit, qüamuis in materia
metalli alius fit. Aetemiteßamenti. Teftamencumilla
feriptura vocatur.per quam mortui hxreditas viuis con-
firmatur. Nouum&aternum teft amentum, eft nobis Chrifti
ianguine feriptum , per cuius mortem cadeftcregnunvin
hasreditateeftfirmatum. Myfterium vocatur vbi aliud vi-
detur, & aliud intelligitur. Species pabis & vini cernitur
corpus Chrifti & fanguis creditur. H oßiam f pur am quantum
ad corpus, Hofiiam^fanftam quantum ad fanguine,
Hoßiamj; immaculatam ad vtrupque peniner. Aiitev.Hoßta
'fpuram, (cilicetab alijshoftijsfeparatam. Iioßtaffanäam
id eft, nos fan&ificantem. Hoßiam ƒ immaculatam, id eft, a
maculisemundantem.Prfwem f Santtum vitaaternaficilicet
quo paftiseterni efficiamur,^- calicem falutisperpetua, vide'
licet euiusguftu aecernam falutem confequamur. lufti A-
bel. Ideo hie mentio.dMfit,quiaipfe h o c facrificium fuo
agno praetulit, & ipfe innocens vt Chriftus occubuit. Tri>
gintanamqueannorum occiditur, ficChriftustrigi.ata anno-
rumcrucifigitur. Sacrifictumpatriarchanoßri Abraba. Batri-
archa dicitur fummus pater. HicfiguranvD?i habuir, qui
filium (uum pro nobis, v tille llaac, obtulit. Aries immo-
latu r,& Iiaaceuadit j & ca ro Chrifti pro nobis facrificadiciturrefte^
elprians^fcilicecmredtafideexiftens. Me- tur.diuinitasveroillæfaéiMit. Smmus[»ttriuamM-
men to Dominefam ulorum,hic poffumus nominare quos vo- cbifedech, quod fonat rex iuftitiaz.Hic fine patre.fine matre.
lu in us.Vtofideltbus tantum offertur,ficut dicitur: Quorum
tibifidescognitaeft.
' De duodecim Apoßolis & de fantta liana.
C A P V T C I V .
aftimilatur filio D e i, qui in cxlis matrem non habuit ; in
terris pâtrecaruir. Hicrexiufiitiaexiftir, quia iuftos remu-
nerabit,iniuftosiuftedamnabir. Melcbijedecb facrificium
Chrifti pàne & vino expreflit j quae Chriftus in facramen-
tum corporis Sclanguinis fuitranftulit. Ideo in hocioco
horum iacrificia récitantur , quia protinus perinclina-
tionem facerdotis mors Chrifti çommemoratur,quæpér
Communicantes, id e o lâniftaDe igenitrixvirgo Maria' hæcpræfigurabatur. - \
hie nominarut, quia hoc facrificium fteea mu n d o ; lubeHacperferrtper manusfanaiangeli infubhmealtare.)Angeneratur.
Ideo aurem duodecim Apoftoli nominantur, gdm diciturnuncius.Chriftus magni conflit} angélus extitic,
Efa.9.6.
jecunii
j j - t j X .
I G
quiaillorum doâtiria Sc fangtnrie haec facramentaaffir- dumconfilio patrisper fih'umhupcmüdum redimipun-
mantur. pro teftimonionamque huius facrificij P etrus& ciaui t.Sublime alt are in conßeftu D/i,eft Chriftus ih qextera
Andreas & Philippus Cant cracifai ;PauIus&Iacobus, Matthaus Dei. Super quod alrare ecclefia hoftias fpirituales immo-
& Bartholomaus decollari, lacobus, Simonem &Thadeusene-‘ la t , &fuper quod Deus vota fidelium & facrificium iufti-
cskiiyïoannesvenenoôeexilio excruciatus,T/;öW7<*itransfofi-tiaeacceptât....Hicangélushæciàcramenra infublimealtare
fert, dum inrerpellans pro nobis vultui Deiàpparet. Qui
ex hocaltari feilicet C h ri ft o participantur, omni benediltione ca-
leßi& gratia replebuntur. g
De duodecim nominibus Martyrum.
C A P V T C V .
D Einde duodecim Martyru nomina recirantur,quorum
cruciatiilipc facrificium côtnmendatur. Ex
quibus quidam lummïPentifices, quidam Epifcopi, quidam
Diaconi, quidam Lai« extiterunc,quia omnisgradus, om-
nefque prdines huipJàcramento teftimonium præbuc-
runt.Li»H5 quippe & Cletus, Clemens, Sixtus,1Cor nelius, .Romani
pontifices, Cjprunus Carthaginerifis. A rchiëpifcp-
pus, Laurentius archidiacónüs, Chrjfogpnus,Ioannes & Paulus
Milites , Çofmas&Damianus medici füerurir, qui om-
nespro Chriftinoftri facriftciôfaoguincm fuderunt. ^
QVamoblationemtu Deus in omnibus,quafumus, Benefdifta
id eft,materiâm hancrerrenâm ficut Adam de terra,
formatam fpiritu fanâo benedicendo repleas.Afffcript%,
id eft ad formam filij rui fignatam diuinitati aflcribas.R<t-
t tam.id eft veriratë firmam facias in fide noftra, Rationa-
bilem, proquedeuotione noftrafaCiasacceptabtlem.
- Pndie,\d eft priori die. Hoc eil corpus meum. Sieur Verbo
Domini ex nihilofaétus eft munftus,ita pet verba -
Domini hæclpeciësrerutnmuta-
tur verein Domini
corpus.
De nominibus.
C A P V T CVII.
MEmento Dominefamulorum. Hicp0terisqu9fuis.no-
minâre,ied non inDominicadie» Nomina viuo-
tumin libro feribéb^ntur , quae ad altare infracanptiem
recitabancur.& h ic/ikr viuentium vbcabatur;Similitcrhic
nomina defunclorum de libro reCitabantur, fed hoc domi-
nicis diebus intermirtebatur , quia i quilsUfdam an inu
ob refurreiftionem Dominicain requiem habere crede- $
bantur. Cum Àpojlolis & Martyribus, cum loanne : Quidam
.IoannemB4pri/hH*yôlunt inrelligi,quidam Marcum,*qvA
Scloannesdi^uUegirur; qui magis hic intelligitur, Otfto1
Martyres & fe^rem virgifies hic ponunrur,quorum (an
guinehocfacramentnmapprobatur, quia per hoefa-
crificium in (êprem donis fpiritusfantfti ad
o â o beaticudines per-
De Antiquo ritu M iff. Lib. I.
De or d'imbus.
C A P V T CVÏIL.
Dluerfi ordines & (êxus hic introducuntur, quia
per omnes ordines & fexus hoc Sacramentuiri
confirmatur Ex euangeliftis quippe loannes, qui &
Marcus pOnirur, qui Alexandrie præful & marty r fuit:
Ex diaconibus Stephanas , qui primus Martyr poft
Chriftum exritit:ExApoftolisAf<*«/?i<», quipro Chrifto
occubuit:ExIeptuagintaduobusdifcipulisjBrf>'»4^,qui
fe pro'Chriftô obtuTit:Ex patriarchis Ignatius, Antioche-
nus Epifeopus : ExPapis^/ex4»</frRomanus Pontifex:
E x ptcsbyteztsldarcellinus: Exexotcidis Petrus: Ex con-
iugatis Félicitas & Perpétua» Ex virginibus Agatha & reii-
quæ,quæ omnes hoc facrificium lùo lànguine firmaue-
funtj&incorpore Chrifti çonnumerari mëruerunt. Per
qtiem hocomniafemper bona cr6#,nosnouam creaturamin
Chtifto:sAhi:ftificaspct bapçifinum in ip(o,Vr\uificas per
fpiritum fandum in anima, Bene^dicis fpeciali benëdi-
d io n efiu e vlcima Benedidione. Venitebeneditti, &pra-
ftas nobis feilicet vitam azternam poft mortem. Per f ipfum
nos creas,c«i« f ipfo nos créas,:» f ipfo nos ad vitam refu-
Içitas. Sciendum quod in Canone nulli aliquid dicere,
vél adijcére lic c b i t , nifi quod ab Apoftolicis viris pofî-
tum fuerit.Quod fi quisprazfumpferit, non d eu o t io iii,
fedprsefumptioniafTcribitur. Ideo Pater no fier al ta voce
cantatur , vtcommunîcaruriante alterutrum offenfas
di mi t ten do per pacem reconciüen t ur.
ïnOratioHem Dominic am.
C A P V t CIX.
)Ater nojter Deus volrfit elfe Dominus Iudasorum *
quafiïeruorum.P^fe»' vero Chriftiànorum , quafi fi-
liorum. Ideo illos quafi inutiles feruos de domo eiccit,
îftis quafi filijs hæreditatem tribuit, quos & nunc pane
angelorum,&carne laginati vituli palcic. Qui es inc d is ,
id eft in fàh d is . Sanftificetur nomen f««m.Nomcn Déi fan-
dificàtu t, cum nos filio eius vnitiin regno patris cohæ-
redes aflufnimür. Thncregnumeiasaduenit,cum Ecole- :
fia regnum eiüs ad cæleftia peruenit. Voluntas eius ficut in
cdo & in terra fiet. cum terrenà caro cselefte corpus in-
d ue t,& homines nihil màli concupifcenc, fed æquales
angelis erunt. Panem quotidianum hodie d at, quando ih
hoc exilio iuo corporé nos récréât* Débita noftra dimittitt
fi nobis alijs dimittere pofle pr^ftiterit. in untationetn
noninducitfii nos à tentatione liberaueric.^ maloliberabit,
fi nos à peccatô & ab infèrno eruêrit. Nomen fandæ
Maria ideo hic cômmemdrâtur , Vt pfcréami pfælpnti-
bus &præteririsàcfutUris toalis liberemur, per cuius
partum filij D ei effirimur. Ided autem très Apoftoli no-
minantür, quia in oreduoriimveltriumteftium omne
verbumftareaffirmatur * &huicSacramentorresordi-
nes Cd\icetddftores,continentes,coniugati,te(hificantüi. Hic
poterisnocninaredeiàndisqUos vis-, quiaquæq; membra
EccleÇae participant Chrifti Sacramenris.
10J 3
Dé Agnus Dei.
C A P V T C X I .
C A P V T C X .
SVMofculacaparena lacerdos fe figtia t, quia pet
cruccm& hoc facrificium omnia in calls & in teri*
tis pacificata denunciat.Prf.r dicitur a p a d o , quia
Deus padum cum hominibuslecit^
quodeis per filium fuum
propitiusfit.
Hriftus idcoagnus d ipituf,quia ipfe e f t , qui lectm-
, aum legem inpafeha immolabatur, pet quern pb-
pulusaferuituteliberâbitur. Huncloanhes vocauic/«?-
num Dei qui tollere/peccata mundi. Ideo in fradione^»«*
Dei can tamus, vc digne e arn« huius agni fumamus. Q u i
agnus licet ab omhi populo to tu s ,& a .fingulis totûs fu«*
matur » tarnen tocUs&'integer in cælo permanere noil
d u b i tacur.Iacram e n t urn namqne,.qubd ore percipitur, I
malimenrum corporis redigicuc, Vircus antem facta- !
‘ a9iatür> perhàncvita«cerna'
adipifeitur. Populuscommunicaturus tres dies deber
anteabvXoribus abftinere,&tribu spofteaabeis vacarè.
TorenimdiebuspopulusDeiab ftinuit, quandp legem
acccp it- T e r agnusDei caiîi tu r,qtiia corpus triforme in cel-
igiturcillud qu odin c«lb refidet:& quod in rerra ambu»
lac:&quod in fepulcris requiefeit. Euchdriftia dicitur bona
gratia leulogia bona hex\ediù.\o:communio participatio. ^
Hancideo eatitamus vr cum iuftisgratiæDei commimi-
cemus. Complendum ideo dicitur, quia per illud mififa
completür.
ltemiffaefi, licenriâ abeundi. Deogratias , Intçriedio '
grarulandi. His quippe pe radis, pbpulusgraresBeo
'reddit,& ad propria redit, ficut populuslfrael perraiflii
PharaonisdeÆgypto abijtj&graresDeo retulir, quan-
do C yro pnecipiente de Babylonia ad Hierufalem re-
d ijt,& iam grariasDeo egiclca nosacceptavltimabene-
didioneàdpatriam cæleftemibimus, & in gràriarum a-
d io a e fern per mainebimus.Ideo hymntim trium puero-
rum Icilicec Benedicite,poft miflam tantabimus, quia d o minum
pro omnibus benefieijs fuis benedicimus-', quem
poft in fieculum fæculi laüdabimus. Hunc Tolerabum
Concilium cantariinftituir,&hunc négligentes anathe-
mati fubdidit.
£>e quatuorfycciebusMijfa.
C A P V T C X I L
X / T ifia diuiditut in quatuor fpeciés^. fecundum ohje-].
T V , . *:rationes>orationes ,poftulat tones, gratiarum aätones: ]
A b in itio Mill« vfquëad offertorium ftihtobfecrationçs: \
A fecreca vfque ad Paret hofter funt or ationes J )e in d e v f-1
que ad Communioneinpofiulationes : Exinde vfquein fi-
nem gratiarum actiones.
De tribus hor is Miffs..
C A P V T C X i l i .
f 1 1 Ribus horis licetMiflam catitarcfciliccUTertiaJeii-
1 . ta,&Nonailn feftis tertia-.ln priuatis diebus fexta: In
Quadragefima,vci in diebus ieiüriij nond hora. Hora ter-
tia ideo MifTacäntatur,quia hora tertia Chriftus ad pi ß
fionèm iudicabatür * quando lu d z i crucifige crucifigech*
mauerunr,&milites eumflägellaUerünt. Hord fexta ideo
Milfa celebratür, quia hora feXta Chriftus pro nobis iii
cruce immolabatur. Hora noua ideo Mifia canitur j quia
hora non a Chriftus mortem fubiiffe traditur.
•
Quod vna Mifia debeat ceiebrdru
C A P V T C X I V , !
SÈmèl in die debet Mifîà àb vho lacetdote celebrari,
ficut & Chriftus femel Voluit immblati* Si aurem
hccefiitas cogit, id eft, fi duae feftiuitares fimul oc.cur-
tunt i duæ vel tres celebrari po teiühr, quia & Romani
hoe in die Ndtdlis Domini fa ciunt, Er Chrifti paffio eft
tripartita: Paffus eft eriim linguis infulranrium, m.inir,;
fonh.uif.
& } 6-
Non fer-
uatur. catl
te itaquü
legtet
Hymnus
Bcnedici-
Conciliû.
Tolctanu