■ ■ H H i
?C revere
in peuro,
qui<[. I
'Nueuz, T h e ja u r : O rth . L ib . i I I >
eftèntiæ.Pacernitas,eçeë perlblUm feu hypoftalin vnam. , xellcduanimaq; pfædiris èàdem hçc régula löcüm habet,
iFifiälitas, eccé aliam hypbftafiri: Spiritus (ànctùs, ecce fed in ómni quoq; natura anjmae motus & fénfus experte,
aliàftï. clétéràm tres hypoffarica: jjropiietaresfutit indi- Verbigratia, ft dicamus, Fecit Deus lumen, vniuer(àm
militate rîngenitmii Partis, Genrtum Filij, ProceflîoSpt llellarum eflèntiam figmficamus. fivero folareiobar.di-
litds’Taiifti. Nccemibg^nituscftPater, nec procédons camus,ipfum &Soleminnü«musi qaeröadmodurn
nare,& aftrorùi' Idem quoq; dè-venriSj.& de ignis èlïentia
dicerepofl’unïüSjrecariturenitninieUèntiasdiuéin Aqui-
lonem JnAuft™viivlyclinos&lanipadas.Itaq-,ranâahi I
Chrifti carnem hypo ft a fi n (e u.perfo nam no dieunqs; led
efïèhriam, vetotamnaturam uoftram ab illo ?fliuTq>;tam
& fe r natam fu 1 fie fign i fice mu&- .Si en i m ;»p fam h y.p.o ila fin
dixçrimus,vnumaliquemhoiiiineni diceredeprehende-
f mur, qnodriimirum Çhriftus àfiùmpferir&lèruauerit.
Cçterùm ne hyppftafis quidem dici pèreft.quarenpscaro I
làdiuinqVerbodèpararinequitihypoftàfisenimpecfona I
IfepatatadicitUE. C^o-fit, vt enypoftarqn ip(am,yd eft,per
fe fuaque vi ftibftftencem non autem hypottafin dicamus.
E,t;ar«sw^« enim S' vsrxçzwdieitur, fiucid,quqd fiubfifttt.l
quem ad m o | utn co n trà id quod fu bfi ftentia.fiue
eflèn t i a care t, v t i o 1b mni u m Ôc e lie n cia ÿ&c iubfilten fia caret.
quippe quodà ioJaphanrafia dependeat. Avw^ îk^ k &
«-•rtriw-idipljum eft-^ quo'd.veïbo quidem fæpè
naturatfi. in dicamus ; cuitivcro DeitmSc hominem du-
mus, non pt orfus naturaium cocalitates demonfttamus,
fed aliquàndo & peifohas & hypoftafes. -Cùm ergo nos-
i n Delim crederë, ab fq; adiu n dto, dici mus,tôtam diuim-
raierofignificamus.Cùm veto Dçum hominë fa€tum elle
dicimus, iam non diuihicafë denotamus, fed folü filij no4'
men eicpftmimus.Adhæc,liquidera his verbis vtar, Deus
propter.hominëm incàtnatus eft, rotam humânitatc dë-
fi«mo :fi verô his,Quidam homo: ilium foiü'indico.ltaq;
imDommoooftrolëfu Chti'ftoduas quidero naturas, d k .
uiuitarem, inquam,& humanitatem,ac vnam hypoftalin
ex veraq-, corn pofi tam confitemur. Etcùniipfas quidc m
naturascônfideramus, d'iuinitatem.& humanitatem g -
cimas jcam verô hypoftalinillam-qiiae duabusèx natüris
coniun£taeft,nunc:%ndem Chriftum, & homihem nomi
na m us,n u n c ver ô D eu ip folum, & hominem fblum.
nec cùm Deuin folum dicimus, ipfum ab homine fepara-
mùs.'nec eùm hominem folü notninamus, ipfum a Deo
leiùngitiius. Itidem èùm diuinicate diciimis, vnàcumea
humamtàtisproprietates tion compréhendimus îç çon-
uerfo cùm humanitatem enunciamus, in ea diuinicatis
proprietates no intelligtmus.necenira itnpatibilem&in--
çreatamhumahifàtem dicimus. àt in vna hypoftafinôita
dicere folemus, fed auda àe r ^ folum Deum,&folü hominem,
profertor, nulla came n în.eflèntiavel hypoftafi dignofci -
tutjVt mors, infernusî E-»*w*.,contrà didnuis.ve-l id ipfijm
quûdeft,;vel proprietatem, quæin cflèntiainnojtefÇjt.yc
Ingcnitumin D eo P a tte , genicum in Fftio, proéefiîb in
ISpiricufanéto, vt fopia/di&uni eft.
De habita, voluntate,proprieta te,&accidente.
C A P V T X V I II.
H^M Abitus eft vniuerfa naturae facultasad quàlitateni
relata,qua quideni fiicu 1 tare ipfam à cæteris difeer-
nit & lègregat, quemadmedü B. Dioftyfiusaicdiisyerbis.
Corruptio enim feu interitus naturæVinficmicas &,)4 efe-
£tusnaturalmm habituum, aëUonum& facu 1 tatum.fe
De volantate. Quldfit voltintàs, de quotum , &
quot modii dicaturî
■ - C A P V T X IX .'
T 7 Olüiitâsquidemeft eftentiæ intHlçdtualisA: ratio V rionalis defidèriutnadrem coneupitam. ..Gouttât I
ëntrn quicquid intelligentia præditü eft idem qubq; velJe
pôflè;©fane-if enim feu.volitio eft quafi quidamipns & vi-
[ca, quæ omni fationali naturæ eÏÏenrialiter iixeji. Dieitur
aut *m ofatiptcifeu voluntas; 1» â-é«,xia* Zp* rn:jpv?*t <a&?
I oI tIm -xSjyo, hbceftquianaturæadmodumcpnçurrat,;&in
ipfa tandem dëfinàt. CæterùmtriplexçôfideratLrf^
tas, Diuïna, Arigelfca, & A-nim9liSicSiquidem,.t't^s na- 1
I tur^&fixl^vblüntateprcediræfuntyTripliCemicpmdiui'
naquoquein/criptura^ol,untafeni d i^ a n i dcprehendimus,
Diuinâm, Naturalem feu media m, & carnalep-ter,-
tiam,qirâquidem diabolica fignfficatur. Naturalis>autem
voluntas à Deo créàta h ominis eff, nimiatni ciipîdàe paï-
■ na*
ruràad rem coneupitam impeliit. D.iumaveio voluiitas
apud homiiles eftvcùm innatus ixitelleâùah? -appçtitus
ad ea ,q uæh a tu rïco n u en iu n r,aü ijsq u .æ n a tu iæ SlM I
gnant ptdpecat. Carnâlis derviquepà,thica,.feu perrurba-
wonibùsfuccufTibenSjanim^præuaricatioeftabeoquqd
^naturae Gonuenit, ad id quod naturæ répugnât.
Voliinfas eftèntialiseaeft, qùae co ram u n i te ri nnat u ra
çonfiririli modo viderur, quali eflèntiaiiter Domini^caroprædiracrat
ciun mori npllet, vt fanûi Pat res dif une.
Sttâlisvoluhtàsin Paire&Spiritu fânëto inueniatui,viXa
Fili us, nec^en it u sSpi ritusfan <51u s.
S]m$s,facompt*iium, De feu muta*
ms&planiùsinfra. | /I.'.
C A P V T X V I.
H' 'luinjtatemquidém &ii.umaniratem cùm dicimus,
totam durinitatis riafuràm, tptam htimamtatis
atq; Chriftumvqui vtrumq; comprehendit, con-
fitêmbrTeündcmq; Deum patibilem dicirnus,humanita-
tis rationë; & purum qui Fuit ante fecula, ratione diuini-
tatis. Arque hic*»r,^««<tj, feu mùtuænaturarü retributio-
nis, modus eft, qna fit, vt vtraq; naturai quæ propria fibi
funt rettibuatjratione hypoftalèos eiufdera, & rnutuæ il-
ianirii affinitàtis. Confttendum porto eft,Verbi naturam
incarnatam, fiue carniconiunâam fuiflè.nön quia V erbi
natura in carne pafla fic. Quôd enim Deus ho m o , verfaq;
vkëh6moDeusfaerit,idvèrôxIludipfumëft,qùodcbnfitemur.
quôdauretn dminitashomo faâ:afit, vel incar-
natai vèl humanitatem indùta, nullo vfquam môdo aù-
diuimus.
Item, Dé natura & bypofiaji.^ Vàrijsex’emplù non tantum ab in-
téÜeclaaUbus, rationalibus, & animatis, fedettàtn ab minimis,
i immobUibusy&infenfibUibuss ojlendit Cbrifttcdrnem non
\ perfov.iim, fed/effentiam effe. Hypofiafcos, en]~
ppftaïi, &c. dejinitiones & >
exé/nplà.J
C A P V T X V I I.
HAtura dicitiîriplà angelicas,hyp’oftalesautètn fingù-
larum angclicarum petlônarùm proprietates, Gabriel,
Michael. Item, Natùfavnâ & communis efthuma-
nitas, hypoftafis Veto Petrus & Paulus & cæterieperfonac,
8c Ghâraiftëres. Natura itàq; dothina eft, ôc çai£fa,&geni-
trixhypoftafcori,quæ in eâ in finit,atq; jccircobypoitalès
dicuçifur, quia paturætanquâ fonti.fubijciunt.ur. Si ergo
___ v___ <iiiiijp____ ^ __________ ______ o _ p^ftjȣatoi%&'>di^ijaicati$, volitio fuerit. Natutial.i^yodi
cas, Bonahatura eft angélus totàm eorum eflèntiam fi- |lu:itashominis,vtla n él i h 1 ius & Cy.ri 11 us au tqi es 1 ü n t,
gnjfiCas. SiyetodicàÆ, magnus eft Gâbrièl, viiam e'x qrti- ■ eftipfe vitasatnor.Omni enim hqmini yita &iunsbnitio
nibus-bypoftafin dénotas. Si verô>humanitasiecçetotamrj chai a eft; eçce hjeceft ç ptn u n îsv o 1 untas. G n o m i cæ ppt-
eflentiam. Conon auteiri & Simon hypoftafesfunt. Rtn- ro,fèu fciéntes voluntares in il 6 lira riaru iâ ^niu lia; un t,
film fi difcas, voliicris naturam eflè leuém, eçce viiiueriam ' Alius enimhomo pii jatim Içcnmagcre Vutl, alius a- l-
eflèntiam indicas, fi veto columba, vei tutur, vellufei-1 ficare, almsaraie, aliiis naiiigate, & cæteri cpnfimilitv-i
nia fie,ecce hæ finit hypoftaiès.Nec tantum in ranone m- mal t ts gn o m i ci s v 01 a p t a 11 b us feu ipontinis, .y Qa tnrtcfn,
' ' v i fiaturali
%ifti
jbnpler
^ôlupci
‘ÿflShft
mi*»
CjriU"!
roptié-,
r oIltuSuce.
Wypoftàais'quiâL'.>.
I M*™
natürali, hoceft viuendicupiditate, præditi fumus. Nec j
werofi'ilftr.ieft, quôd ho mini chara yitaeft,; imô natura J
vnumillùdligniheansj quodab LÙitiohabebatjppara e-1
nimeftadimmortalitatem j ipltim diltgi^,& amar. Diui-1
uina voluntasv mandata Del func. Natüralis vôluntaS
hacuræ racion|?prædica.,nihilaliudeft, q u im djiiinæ iegis-
exècutio. Volnntascarnâlis nihil aliud, quàm.diuinæiegis
çoncenipms.
Quid propriété, dequonam dicatur, & qaot modis.[ Quid:
• hypofiaßs, quidaccidenr.Ji
C A P V T XX.
I Awua, (ê u pi ö p r i e ta s d i Cf r u r , «»«r« t**
eft, quia<priuatim
propria naturæitainfic, vt cum csceriselTcntijs milqerinpl
ppffit;( Proprietates enim a naturisöc hypo(taiibus feparari
non poUuntjïiue Proprietasid'prppriè:eft,q u o d ^liyj
quainnaturapi'iuatVm'CÖgnpfcitur,in alia verb non in-
uenitur. vt verbi gratia, in nauua diuinaid quod ante fe-
ciilajihcreatum, & incirci'inlcriptibile eft, quæquidein-1
ali}çuiçunque cflèntiç non infunt,peipfi quidem famftif-
fimoChrifti corpori,nec enim ante lecula eft,ncq; increa-
tùip.iiequeincircunfcriptibilé.Angelicaînaturaîproprie-
tasçllènriaeftirnpâtibilis,quæ fibiàlaudibus Deocanen-1
disfilehriumimperarenonpoteft.Impatiblle porcoipijsl
id dixhquod immprtale cft. Prppriuiti hominisid pro-1
pfièeft, quod ex mortali 6cimmortali naturaconftat, nec
in aliaVila cjfenciacognofcitur.Natui^lesproprietaceseae
fun tiquas iam dixi, lunt vero& hypoftacfcae, vealbedo,
fiihitäs, loögitudo,decuitatip, viFiditas,(truculentia} & 1
estera id ge ii us, q uæ o in ni bus i n homihibus haud'fîmili
mbdo veperiuntur. necenim omnesfunt fîmiles: nÔ6m-
nes funt ttiieulenri, non 6mnés flaûi. Vnde fit eriam, vï
hypo ftâfin.n o n nu U i priuatum & peçuliarem charaâe-
nftieàruni (ëufiguratiuarü prppriecatum , quas prædixi,
çônciufum défioi^nt.: Naturales autem proprietates ex
æquqinomnigenereconfimiliter'inueniuntur,vtomnes
iioinînesmortales, cpnfimili modomorti obnoxij,ratio-
nis ,re fp i rat io p is,fom n i & ambu latiônis participes lùnt,
onineslatisvnguibuspræditi,omnesdeniq;agriculturæ,
artibufye cstëns dëditi func.s §
' s- \ Quid fit accident-
’ C A P V T , XXI.
SCcidens dieitur, id quodadeft vel abeft. vt infantia
& adeft &abeft perféëèïonis ratione.Gonfimili modo
fanitâs quoquemucatur & m ofbus, & calor, &ficçi-
tàs, arque, vt vnoVerbo abfoluatn, quicquid commutari
poteftjid accidentis pominefignificatur,
' Deenergia,feu aâione.
C A P V T X X I I .
T J Nergiaitaquc. feù a d io , vt lan â u s Gregorius Nyflè-
JLj n us i nqùit ■; natüralis eftfingu la;r u niellènfiarurn fà-
cùltas & motus, cuiusvnum idexpersçft,qa?6d inrerum
natuta non eft. Quod enim eflèn.tiæ alicùius parciêéps
eft, omnino aâioiiis etiam illam defignantis particeps
erit. Vera fiquidem rationeinftruimur.eflèntiarùm finës
inverjs eanimàdionibusconfiftere,intèlligentia%aù-
teine ôru ni qùæ inte 11 eifttl prædi ta lùn t a<ft ionem elle, vt
fenfumeorum quælenfilia,motùm eorumqusmpbilia,
volaturiieorüni q u s volatilia, nàtationë eorum quæ na-
tatalia.rcptiônem eorum quaerëpttlia, il}umin^i^ejeo«
rum qüsi}luminari poflùnç, calorem eorum quscaiida,
fluxùin coruni quæfluxa, eontemplationeni eorum quæ
cohteihplation* patent, generationenî eorum quæ, gene-
fationiobnoxia func!,eflëdieimus. atque,vt in vniuçrlùm
dicam,nuHiusnon naturæfignificatio & determinatio à
! naiqtali eiusaâibne côftituituf. qua fublaca; prorfus ipfa
quoq; riaciua dé'përdicdr& mterit.Siiblato calore, ignis
extinguifyr,fublatojnfeflc<âu,eæ quo q u,ç partes animæ
colluntur, quæjntellé^:u wraci'éneprædrcæ jfûnW .mbtù
item animalis fublatp, deperditurahiiiial. Ëaq; de faula
duas ip Ghrifto vol untaces&ixftibnes d’ici mus, lie inan'i-
matum cbi:pus,animamq; ra tions experternin ipfocpn-
fiteamur. Âuimati enim corpotis aéfcia.deambula’ciôné 6c
operatione : Ratipnalîs autem aniiiiæ atftio eogitatibbe
ipfa defiuitur,qua volumusvratiociriamur,,&côlulramns.
,Necm animàtis& mqbdibüs tantùm, lèdin ijsetiàm,
■quæ an i m an: u c u q; carcirr, narurales aëliones deprehen-
di poflunt; vt in Icammoniapatec, & cæteris’ expùrganci-
bus pliarmacis, quæ quidem e u a c U an d ifa eu 11 afe habehr.;
ifem argenumî viuumdècaliaélionepræditumi&ciëu'ta
cqnfimiliter, qüà nulluin ad.pipîfeùlinferendam bræ-
fentiusvenenum eft.
N plia,verb non adfniratione dignùm eft,qubd diuer-
fæquædam naturæ plerunq; naturalibus a<ftjombus prj-
uatæ, alias aâiones pariant,vt lapisaidens adione frigida
priuat ur. calx enim viua faâus^vjm forporiim aduftiivam
fibi comparât, quemadmodum cedtus qlioque a idea s
ad;ione quidem natürali 6c vegetatiua, & germinàtiùa ■
priuatur, adionem verb:leu iacultatem ïàpatiuam, & !
vermibus exitialememittit, quæ eedræa diçitur. •
Conitinftio quidefi,quanam de re, quoi^modis dicatur. :
C A P V T X X I I I ;
Oniundio nihil aliud eft, qùdm familiaris diftaii-
V —/ tiumrerum concurfus.AGvçcjsautcni V^ îd ic itu r,
r ‘*T* «str.Jreu, ,hpceft,quia U1
vnum rès cogat 6c compellat.Cæteiùm coniunGltpquin-
tuplexeft,confufiua,vtvini&aquæ:diuiUua,vthomir>is
ad hominem ; habi tualis,vt aurum ad autum; Chrifti.au-
tem coniundio fuper has omneshypüftatica lêu perfb-
nalis dieitur.
Hypoftaciça porrb ephiundio concuffiis ille duarum
natiuarum fuit, qui per le fijaq; vi in Déi genitricis vterb
fuit.N
equeenim corpus ante Dei Verbmn fubfticic, neque
animated fimulatq; fadaeftçaro,Deus qùoqyVeibuin,
atq; api mata caro ration isqy parti ceps. In ipfo enim fpb-
fiftit, vtmihi quidem videtur; queniadmodum nqftra
qubqtte conçeptip. .
Animaenim perle viq; fiiaexiftenscuro Corpore cop^
currit.Ne ce nim corpus perfeipfamco q ft i tui t ur,n çc anir
ma corpori præeiiftit; qaæ quidem comundione Chrifti
velue præfigurat. ^ " ^
HomoufiontféüconfubfiantiaU quid, quannm derei \
qttotq3 modis dtc at ur. ,>
C A P 'V T XXIV.',
80moiifion id quidem eft, qttod eiüldem fubftantiæ
;&,adioniseitracon>mutatip,né pacticêps pftiiVtho-
m,o homini, angélus a h ge I o,an i mala n im a li.fi âtii afi am æ 1
Coniiibll;annalialuiK,cùni duicrlisin hypoftafibus eandé.
habea h t eflèn tiam. .Dieitur autem»«/*f«ay.i«çiq:uia band cm
fibi eflèntiam vimq; comparkuit. Qu a tu o r porrb motîis
dicicur: «/*»®,*'f‘*’*’»fiueid quodeiqfdem eftfubftantiS, ni-
nurum Ipoytrh, eiufdem generis, «^yysj’èîjcpgnatû, •M'vyk
fimilitergeneris, & eiuldcrn tribus: f^ombiifion
eft,qubd potentiaminus iplalhi efleniia eft; vt lapis.ca-
riofus 6clapisdtuns.ita&,lignumpalma’,&• lignumebe-
ninura. i tem caro pifcïs &caro cam eli. Heteroiifi o n, (cCt
diuerlifiabftanuale, id eft quqd modis omnibus:afii diflji-
mileëft, vtignis^aqua & hpino,Peus & angelifs:;:iutum
I & (oJ ad gfamen ptofereijdum. Heniiufion, hoc eft femi-
fubftantialc,?. quibufdam cadauer didtum cft,a quo Vita
ab/celfit. yirl^eipvts & ùfXUyttU, & W-Igeyas^'hoc eft di-
Üerlæ naturÇjaltcrhis diiterfiq; generis vtrun- \
I que diuerfa ëflèntià prædituin d id -
tur; nimiruni hoe 6c illiid,
fiue artibbi ■ - '
i
iyoluntat '
z ß io
GîiriïK
-duplex.
j l'àànimà.
Scalpm'd-
-nia- *
tum ,
Cicuta.
F
Là'pisar-
dens, càlt
ÿyiiia.
$:edfu's j
afdeijs;''. ■
C cd rsii I
fiic dedl
vDum diS
Homihil
eomra ç
Q:iginf.:
H
Homou- j
& diüifio:
irlçccv'ciii
JmiQiutio