CTEStAE
FE&SICA.
quindcclmcdenabac,&c incoenanlq.uadragintatialentainfumebaiitur.
^Cpttd eundem libro II.
Ctefias autem Carmaniam oleum acanthinum producere, 8c eo Regem vri> ait. Qui ëtiam in libro,
quemde^ffiaticis tributisCcripfit* coeriæ regiæ apparatum deferibens , neque piperis , neque
aceti meminit, quod vnum inter condiinenta eft optimum.
. E t m r o xl.
Verum repudiandaflint nbbis fi&ilia pocula. Apud Perlas enim, Vt teftatur Ctefias, quemcitm-
que rex inhonoratum die valuer i t , fi<ftilibu$ poçuîis vtitur.
iSfpud rundem, Dipnofgph, X 1 1-1.
Quin etiam Cambyfi fiifcipiendæ in Ægyptum expeditionis (vt feribit Ctefias) caufaftiit mulien
ÎNam cum Ægyptias mulieres in congrfcflùpræftare cætetis intellexiflèt, ad Amafim Ægypti,regem
mi fit vnam ex eiftsfiliabiis ito v’xorem poteens* At hic èfuis quidem vhamhaudmifitffufpicatus
illi non habitumiri honorem vxori debitum, fedpallacæ : Verum Apriæ filiamNeutecin. Èxciderat
aütem regnöApries , propter cladem in pugna aduerfus Cyrenenfes acceptais, & ab Amafi fucrat
interfe&ùs. Cambyfes Neutetidis confuetüdine dcle&atu$ , & valde in amorem eius illedtus,
Omnia ex ilia difeit ; 8c cum oralfet eum , vt coedem Apriæ patris vlcifceretur , perfuàdet vt bellunl
Ægyptiis inferar*
Einfdcm libtà XCtefias
autem, aptid Indos regi nbn licere inebriari tradir* At vèro apud Perfas regi COncediuu
lnebriari die Vno , in quo facrificant Mithræ.
Libto XIV.
• Berofus auteril Babyloniacorum librb primo, decirrtafexta die ménfis Loi * feftuiti Babylons
ipiinque dierum fpatio celebrari ait, Saceas dibtnm : per quod teriipus folere dominos famuli s pa*
rere : vnumque ex his domui præefle, vefte, quæ regiæ fimilitudinem refetebat, indutum : quern 8c
Zoganem appellari* Meminit iftius fefti Ctefias qüoque libro PerficorUm fecundo.
>. EX .Xenophonte, lib. ï. de expeditions Cyri.
CumCÿrasvnà cum his eflet, Regem 8c globüm qui ilium circimiftabatCönfpicatür. Ac ftatiui
continere fe non potuit : fed hæc locutus, Eideo hominem * in eum inuadit j 8c infefta hafta per lori-
campedtus verberat: vt refert Ctefias medicus, qui 8t viilnus illud fe curafle dicit. Dum autem Renern
ferit, in eum nefcio qiiis tragulam magno impetu iaculatür , & fiib oculo Vulnerat. Hie pu-j
gnantibüs Rege & Cyro, illifque qui circa lllbs erant, quàm multi quidem ceci'derint eoriim qui
Regem circumftabant , Ctefias coitimemorat (apud ilium enim erat:) Cyrus autem & ipfe occubuit*
& o<fto fortiflimi eorum qui latus eius eingebaut, fuper illo iaedbanti
Ex Plutarcbo in ^Attaxerxis wM
Ctefia nan at 1 0 , V bre tubus mult a perHrmvam, huiufinodi eßi
Cyrus, ttucidato Artaxerxe j Cquum in regem permifit, &hic in ilium, fileiltio Vtdrqüe. ÖccÜpaC
Cyri amicus Ariæus ferire regem 3nec fauciauit eum : Rex mi fia lancea à Cyro aberrattit, Tifiapher-
nem autem fidum Cyro & fortem virum pereufiit atqtte interemit. Cyrus intorto pet Ioricam régis
îaeulo, vulnùs peétorjillius ingeflit, duos digitôs alturmVnde ille i<äüs vi defluxit ex equo ad ter-*,
ram. Fuga & tumultu cohortis regiæ edito, rex alfurgeUs, cumpaucis (inter quos Ctcfias)tumulum
vicinum cepit, vbi tenuit fe quietum. Cyrum inter hoftes volitantem equus ferox longe abftulit :
iiec tenebris iam cOgnofcebatur ab hoftibus, 8c ab amicis qüærebatur. Ereflus autem victoria, ar-
dorifque &.fiduciæ plenusTper medios vehebatür hoftes, damans, Cedite tniferi. Dum hoc identic
dem linguaPerfica clamat, pars venerabundi decedünt êi via. Ibi cumtiara capiti eius defluxifiet<
jirætercürrens adolefcensPerfes ( Mithridati iiomén erat) tempùsCyri iaculofecundùmoculum
terit3 infejus qtii fit. Eructante vim fimgUinis vulnere, captus Cyrus vertigine & fopore collabitur*
Equus fugiens oberrabat. ftratum equi prolapfum capit comes illius, qui Cyrum pereufiit # fangui-
ne redundans. Cyrum ex plaga ægrè tandem colligertteiti fe afliftentes eunuchi pauci alteri equo
impofiiere,quo eriperent eum.. Quem equitandi impotentem 1 pedibufque connitentem ire , fuftij
Rentes ducebant : corpore quidem, ob vülnüs in capite acceptüm grauem celpitantémque -, fed Vi-
étorem arbitrantem le, quod fugientés audiret, Cyrum regem alta voce appellantcs, atque Vt parce-
ret ipfis orantes. îriterca Caunij quidam homines, tenues inopéfque 3 qui humilium minifterio-
tum gratia regis caftra fequebantur, confufi fortè Vt amici fuere cum illis qui circa Cyrum erant/
Hivt tandem punieealagula corum aduertere (cùm regij haberent omnes Candida ) intellexeiUnt
hoftes elle. Ira vhus eorum aufus eft, ignarus qui eflet Cyrum iaculo à tergo ferire. Vulnetata
ppplitis Venaprolapfus.Cyrüs, tempus fimulfaucium ad faxum offendit : vbde animam exhalauit.
vdpud Demetrium Phalereum libto tf/ayit&cttf
Oportet autem quæ fa<5ta fint, non ftatimfateri faâ:àefîej fed patilatim fulpenfum tbnendo audi-»
tt>rem,& nobifeum angi cogendo. Qjiod Ctefias in allato de Cyri morte nuntio facit. f^ec enim
nivntiUs j fimul atqôe ad Parylatin Venit, ei Cyrum mortuum elle dicit : hæc enim eft, quæ Scythica
oratio appellanir. Sed primum quidem, Vidfcoria potitum eum nuntiauit : qtïæ verba illi gaudium
anxietati mixtum attulerunt. Poftea verbinterrogat rex: Atquoitiodo fe nunc gerit? Tunc ille i
Fugæ fe dedit , inquit. Hîc ille fermoncm çxcipiens rTiflaphernes horum ei malorum eft au-
Aor,.inquit. Rurfumque interrogat j Cyrus vero vbi nunc eft î Refpondct nuntius : ybi fortes
viros diuerfari decet.
S Ex vlutarcho in tytM ufttaxerxis.
Eduxerat autem Artaxerxes ( vt Ctefias audtor eft) in aciem quadringeiia millia : Dinori 8cXd»
nophpn multo plures fuiflè, qui conEixere, raemorant. tnitacæforûm nümera Ctefias nouemmiL
liacapitum relata perhibet ad Artaxerxena: fibi verb non minus viginti millia vifos, qui cecideranr.
. - ; Verftm
Verum hæc in controuerfia fuêre. Illud verb iam Ctefiæ nobile eft mendacium, qui fe cum Zacyn- c t e s iæ
thio Phayllo, 8c quibufdam aliis miflum refêrt ad Græcos, NamXcnophohtem non làtùit agere in PSKSic A.
ltffis contu jernio Ctefiam. Si quidem meminit eius, 8c conftat hofee libros eum voluifle. Quare
nuntiiim euro, &tanræ legationis interpretem non præteriiflet tacitus, qui Phayli Zacynthij men-
tionem laciebat. Sed miré fcilicét ambiti'olusCtefias. Nec fecius Laconum 8c Clearchi ftudiofiis*
pafiim jn hift°ria aliquas etiam fibi ipfe attribuitpartes ; in quibus cum eft, muita 8c præclara dc
Qearcho commémorât, 8c de Lacedæmone.
Ex eodèfn Plutdrtho in eadem Vitai
Poftquafn aütehi CÎearchum -, aliofque duces ihterpofito iureiurando circumuenîtTifiapheri
nés., comprehenfofque & Vinculis adftri&os ad regem mifit : rogatum refert fe à Clearcho Ctefias*
vt peéliniscopiam fibi faceret. Quo accepto, curafie cum caput,oblcdatumque pe6tinis vlu. Annu-
lum item füum, amicitiæ mutuæ ad necefiarios 8c familiäres Lacedæmone fuos infigne, fibi dedif*
fe. Infculptas in pala fuiflè Caryatidas faltantes. Cibatia quæ Clearcho mittebantur, à concaptiuis
militibus interuerfa 8c Confumpta* pauca verb ex illis relifta Clearcho. Cui etiam rei adhibiiifle 1b
remedium Ctefias narrat, cffecifleque vt copiofiora mitrerentur Clearcho, ac militibus feparatim
præberentur alia : atque hæc.fubminiftrafle, 8c fuppeditafiè ex beneficio 8c fentehtia Paryfatidisi '
Ciim mitteretur quotidie Clearcho inter cibaria, perna, orafle iplùm CIearchum ac fubiecifle, modicum
pugionem Vt in carnem conditum clam fibi mitteret, neque fineret vt Regiæ fata fua pâte-
rent atrocitati. cæterum abnuifle metu fe. Regem deprecanti matri pro Clearchi incolumitate , iureiurando
anntiifle : verùm impulfu inde Statiræ cundos fuifle ab eo præter Mencmem trucidatos*
Hinc Statiræ retendiire Paryfatidem infidias, virufqueei concinnafie. Veriimparum probabilia af-
fert, 8c coniunda cum abfurda caufa, facinus admififl’e adeo nefarium, atque in periculum fefe præ*
cipirauifle Paryfatidem Clearchi gratia > fuftinentem iufeam régis coniugem, liberorumque con-
fortemadregniuneducatoriim, necare. Cæterùmnon obftürèexaggerat hæc ad Clearchi com-
jnendandam memoriam* Etenimattexit hoc qUoque , duces obtruncatos çæteros fuifiç à cânibus
8c alitibus laniatos Clearchi cadaueri vehti procellam cümulum terræ excitafle, atque iniecifle cor-
pori, idque contexilfetquo lofoenato pàlmeto,breui eximium nemus excremflè, ac locum eum in-
umbrafle : itaque magna dutftum poenitentia regem, qübd virum Diis chanim peremiflet Clear-
chmn. Paryfatis ergo ( cùm odium iamindç ab initio atque æmulationem concepiflet in Statiram,
qiiod cerneret potenfiara fiiam , nonnifià rege fe reuerente 8c honorante proncifci , illius verb
amore 8c fide ftabilemfirmâmqtie efle)inftruxit ei infidiasjde fumma,vti arbitrabatur,aleam iaciens*
ancillam habebat fidam, quæ plurimum apud' ipfam poteràt, Gigim diôtam : quam adihiniftram
veneni Didon tradit fuiflè, confciam modo & quidem inüitam Ctefias. Ilium qui venena dedit,
hic Belitaram appellat, ille Melantam. Infti.tuentes autem ex fuperioribus fufpicionibus ac finuil- •
tate,congredi denuo, 8c vnà coenare , cum metu tarnen & caution.e iifdem epulis atque ab iifdem
vtebantur paratis. Nafcitur apud Perfas exigua auis, quæ omni caret excremento, habetque intefti-
na omnia adipe difterta : vnde vento arbitrantur 8c rore hoc animal viuere : Ryntaces dicitur. Hanc
autumat Ctefias cultello, quern alterq latere illeuerat toxico, diflècuiifeParyfatidem^atque infecifle ^
alteram partem venenojfuam partem fynceram & puram ori ingeftam ipfam mandifle, Statiræ verd
♦ dediflp virulentam. Dinon, non Paryfatidem, fed mejantam medicatas carnes fecuifle cùltro, 8c
Statiræappofiiifle. Cùm animam igitur magnis cum cruciatibus 8c doloribusageret mulier* 8c ipfa
olféçit maléficium, &fufpiçionem regi aduerfus matremattulit, feritatem illius, & animum ira-
placabilem cognolcenti. Vnde quæftioni extemplo intentus, miniftros marris 8c ftm<ft©res cor-
ripuit, ac rormentis lacerauit : at Gigim diu Pary fit is in cubiculo fiio tenuit, depofeenti que denega-
! iiit regi« Verùni cùm pofteaoraflet ilia, vtdomum no(fte dimitteretur, certior faeftus rex,lo^atiS iS«
fidiis comprehendit Gigim, eâmque relcapitalis damnauit.
, ^telianus de ammal mm natura, hb. 7. cap. 1«
Sufidas boues numerandi feientiam tehere Ctefias (ciibit. I^am Sufis régi fingulæ qüotidîe Céh-
tumeadosin hortos ficciores, 8c minus riguos hjiüriunt. Quem quidem laboreni , fiue quod eisfic
certus 8c conftitutus,fiue etiam quia diu multumque in eo fe exerciv.-runt, promptiflimè obeunt*
nullam enim ad opus remollefcére videres. At fi fupra quem diximus centenarium nùmerum , Vel
vnum cadum inftiteris fubuehere, nullis iam eas, inquit,yel blanditiis inducere, vel verberibus adi-
gere ad id potéris.
tpud eündem lib. iC. cap. 41*
Porrb Ctefias Gniditis refért, in flümine cui nomen Argadès * qUod ad Petficam Sittacen eft,
ferpehtesabtindègigni, capitè albas, reliquöcórpore nigras. quatuor cubitorUmlongitudinem
habete * & quos percuflerintinterimere. Intferdiu eas haud quaquam videri folere, fub aqua natan-*
tes : nod:u verb vel aquam haurientibus, vel lintea laitantibus, periiiciem afferre. inulti enim mic
adiguntur j aut propter aqua: deficientis neefeflitateni, aut quod negotiis impediti interdiu ycfté|
\ytpud Diodor. Siculum lib. 1. sibliotb. alitjuoties item citatum Ctefiam repenti î
yti a* apud loan. T%et\en in Cbiliadib. Harpocratmem
in Lexicoi .... S, ' 7