cxc
quolannis formatur a tq
minosao, Myrtaceae aliiq
substantiorum, <
•aditur,
Lost oum i|l*y.<pam,Cqniferae, Leguovis
alia ab alio ordine Monocolyle-
jiiidcm exoepti», In medium prolate,
n cflccta lanla videAtur quanta cyn-
cotyledonibus ordinum. Ita verolp^l-
ieriaa oarbonaceo principio pracpol-
et aquae humum vegetabilem, .pri-
2 nutrimentum, constiluunt. Si vero
Maxime ligni vis per a
elorum reliquorum ex M
mao augent magnopere
lentes, quae ipsae vipers
omnem ligni massam, quam totum plantarum regnum quotsymis
tanquam induvias vitae abjeotas dequtit, respexeris, sane h^ec,
quam palmae contribuunt, quantitas paryi^ moment! videtur; nc
dioam de ilja p a rte , quae pro augmento ligni, v e § ^ ;ppla^is
ocoano committitur., Etenim non estdukitandum, quin ilia,e ^ j r j j
ooeanum lignorum . vecliones a pa I mis quoque locuplent
ipse apud • B o u r k p lL a t Londini plura ividi
ligna, quae feruntur vecla per polos interque ilia manifesta, pah
maria. Item O s o a p^S.oh m i d t , Prof. Jenens.,' prope yiyujn Kir-
keboe insulae Stromor Paeroënsium caudicem 25 pedes longum
invcnit, oujus frustum mihi benevole commuaioatum, esse /ÿpci
nuciferae (simillimum ligno, quod nomine P o r e u p in e -W o o d
Angliex India recipiunt) aperte çomprobavit IlH vçaudiçes for-
tasse ex \ris. AntUlis affer un tur, alii e littore Gujanae. Ibi enim
oum annuae inundationes in ooeanum defluxerunt, saepius ingen-
tes strues caudicum Mauritiae flexuosae ditto s'instar summorum
munimentorum congestae sunt , quae proximo. aquarum
incremento in ostja ffu v^or ura^a tque ita fortasse in magnum oceani
amnem (Gulf Strom) deportantur, ox : guo^postrgjfitf^nqsummas
boi> latitudines peryeniunt.— P raeter hano yu!garemligni fibram,
quae a palmis naturae oeconomiae commodatur, memoranda est
ilia densi8sima, tenuis a o ,gravis ü b r a , e quibus et domicilia -
seminis in Cocoinis e t . Borassinis > componuntur et ipsa, strues
albuminis seminum erigitur. Istae formationes passim bestiarum
lusui aut si vis otioso negotio traditae su n t,. q£a$4u£jj|p9drior^
rodendis occupatae industriam quandam ac patientiam ostentanl,
atque expertes humanorum studiorum et laborumpnniig^|||d
famem explendam vires suas intendunt. Nam-'quum Deus uni-
vers&m naturam non solum modo ae|nùmero sed etiam rhyth-
mo quodam constituent atque .unicuique animali, sicut diein et
noctem, ita ^quietis ; et laboris certa intervalla im posuerit, illae
bestiae inférions ordinis tempus futili lusu consumere natae
^ videntar, , quod^kpmini^yultu ; ad astra^directo^patium d a & l u S
sima ac, summa, cogitatione persequendi. ^ ^ttqm p n ^ -Jio n ludi-,
;Mbnp, solum, verum. et alimento et domicilio sunt palmae _ani-
mantibus, ideo floribus mullis ac largis suppeditant mel atque,
maxime .. in polline, . ceraminsectis perquam accommodatam,
Uhde magna saepe agmina spathas modo apcrtas/circumvolanfc
Plurimae palmae favent apibus, .maxime'laudatao eunt Acroco-
mia sclerocarpa et Maximiliana r e g ia ï^ r& e te r ^ Calandram
palmarum e t, Scarabaeum ; Rhinocërotem nhminHi^ihh ^ . q^i. po-
vello ligno et cerebro C o d vesceretur et cujus terebratione fron-
^ i des mutilarentur, quasi sclopeti ictibus perfossae. Fructus palmarum
cum ab avibus turn a multis rodentibus, vespertilioni-
bus, nasuis, ursis appetuntur. Su|t|etiamvi qUidärii ,< uti'Coci
K a ta y qui primum a pecore comeduntur et nucleis incocte edi-
ti8,ab hominibus in,- oleum ex seminibus prolatum adhibentur.
Pingue oleum, quod inprimis Cocoinarum tribus offert, et be-
sdis.alimento est. ..Sarcocarpii cocini fibrae ab avibus nidoiin-
nectuntur.
Etiam plantis palmae po9Sunt’
parasids in-'Stirpe domicilium praebuere; & C 0 arh^albam 'stirjH
pes Acrocomiae paullatim instar ^ ingenti’s. c y li^ d ^ c ^ u n ? c ir c a ~
ambeuntem,- a p ^ Â i i i b e r o J Ç é ^ ^ ^ ^ P Æ B B
sitorum pessumdetur ipsè vidi (cfr/Martiu8 Reise I l l ^ ÿ g f l a n z .
u.'ThiVe'd. tro p /Am ë rïp ? XXXIII. e t :A 't l â s ,P f l ^
id quoct, pant'er .de .c L s ia r o s e a , super .. arborem | | p | g
teniae expansa^notayit^bj-T-ur%i‘h ^ Ic o n o gT a p h ie -> n i^ 7 5 ^ g .
austr.t'lat. efficité sylvas • fere e x ^ S s u a . g e n te ^ c q n |iÿ
stentes. Semina 'F ic ifcujuada ^ ^ bVavibus apportata inter n d fä
cas h u ju s ^ l} b a ^ f r ^ d e s pullulant
caudice sequuntur ’cicatrices $
denique arborem ambiunt ^oqù o v arsu s.^sPç im o ^ p arasita lente
•accyescit, radix solum attigitl, '
fem
I rÆ î ^ î t l ^ o ^ ^ c I tu u m , ^ ^ ^ ^ ^ w d ^ ^ p a l S a i ‘ quotanni^ fma-
tù rant ,( utizÊûterpe 6ler,acea^0Mnofa^ppa&Bdcaba:, ’BcUaaq^: ;
tanto saepe numéro est, ut s o lum d o n g o iam b itu ^ |te p ^ i^ i4 ii? ^ ^ ^
altitudine obtegant, sedlëx iis.paucissimi p . l à n è ^ a t ÿ ^
rimi; eodem tempore .pullulare.incipiunt, ;se ^ j ^ i ?Angustiis extinguuntur.
Tunc magna visiaÿdi^carb,qnici ^ q ÿ ^ ^ ^ ^ ^ | ^ y Â
intima caeruleo vapore velata ^videatur , , quae t effluvia,- uberrima
nauâ^dübie totam regionVm sylvestrem mirum quantum fovent
fa ^ u ^ lo c u p le ta n t^ ic u d ? ^ a ln s ^ t^ n i^ c om ^ ^ b a tu r^ illu d ^ q u d d ^
praedicari m .„naturam individao ■ non p a r c ere , atpgêrie'ri ad-
dicere quod iridividuo \ àdernerit.ii< i
Porro palmae multis bestiis latebras praebent ac domicilium.
Sic larvae Calandrae palmarum nidificant in|çmpdWlps,Q^
ligno multarum hujus generis arborum atque accidit, u t vitam
regiae talis arboris prorsus interscindant. Hue referas, quae
B u cS n l n 1 .(Montgomery Mardn Eastern India I. 232) de Jß o l
rasso flabelUformi memorat : q u ip p e ,p e r ic u lum q u o d h u ic a r -
bori vermium corrosione immineat, ita amoveri in prov. ben-
galica Dinajpur, ut 4 ad 5 pedes supra isolumfystirpi^. foramen
6" longum, 2";ptatum^i^ re tarn farihae quam b e ^
stiolis ipsis exitus paratur-, trade arborem ad ^äletudm^m^ye-
diré tradunt. —- In coronis Mauritiae v in iferae considunt liben-
te r magnaei-caeruleae ^Àras^(7Wacrocërcas hyacirithinus) , qua-
r^m rauciorès; clamores admixto sonitu foliorum palmarum in
magnificis et d e s e r d s> illis |^ S s ^ B r a s iIie n s ib u s '''.d ic |^ ^ ^ ^ p ^
s a ë s, saepe unice jaltum silentium interrumpunt.. Inter radices
aëreas Iriarteae. e xo rrhizae in star conici mapalis elatas haud
r a r o . totôs greges Nasuae socialis observavi ; nec absunt ’• in , co-
' ronis palmarum vespertiliones. >■>:
Denique non videtur esse omittendum, quum ipleraeque
careant plantis- pseudoparasiticis, aliquot paîmas , < ùüï'AcrocÔ-
miam . sclerocarpam, Elaeidem gidneensem, Attä leam ^ ^ ^ ^
ptam, A strocaryum Mu ramu ru et - g ^ j è t A r e n g am sacchari-
fe r a m inter imos petiolos frondium jam mortuarum recipere
multas Filices, Bromeliaceas, Orchideas, etiam Peperomias alii;
“ quot et.parvas Urticaceas, quo fit u t hae stirpes parum compo-
sitae ac venustae appareant. In Aren g a sacch a rifera frequens
est iconira
sanguinis ejectum adhibetur. In A c r o c o A u ^M i ^ s p id iu m ex-
altalum , P o ly podium distans, .repens, sepultum
et ÄliM ltXi
CX Cl
0 rbis nostri «uiltas ac .g ra v e ,, p e r aeones v .c ^.tu d .n e s ^-e.ua
. I . Æ s ^ a l S . * U lc ,> u » ÿ,fg ||S ;a, p .l.n a rum ÿ e.c atio n esf
multifanam ^ ^ ^
.-'secundo de palmis fossilibus p r
, qua,e çapite ,
t *). H i c igitur ilia ;,tan- ,
te r r a i
rum a„t w ^M i , iH f liÿ d h ew , .aiïfcfôysUaiiV
quoniam nec ex
TO1™*" 1 -< ' rm.i^ai atione W Ê Ê Ê Ê Ê Ê Ê Ê
, uiusque apA.r. rrtfnd.tion.imccrrla ^a(,< -atquc^xplôcataApraoto*.
B B i s S c ln i rsatui nchi, quoi undain palinaruni ^ r m a ,J
re'? iön.e!’ procedensradqudtpropagatioy-qûae riiinîaolunlm'atura
^M ill '- ium l m u ,h -, t C«> ,ip a< f,ù tic }S fl\n am oT n v
iSf^n^Mjiipnlnia' hiimina i p n ir fm v r .t iNunuullac ^ r n is
Pho en ix ,&■ i
r l-ih /Z i’a î l » H / i r . / r n ’ J l t i r i n w fla h ,llifm m u .* rA it c a t t at&
ih u si) < n j,t - e n r r h n r ifV r n fâ o îu y p tu /w <m. laiitmn snul dis-.
,seminsitaé f‘tit1 ti6n+ nùnquamq sintne^hic ' iliic nndigènaéflan modo,
sylvestres /v ix cefto' constituas^ puin immo utriusque priorum
propriâm 'patriam' fdecëriiérè.mondum, nobis licuiUiî! earum enim
^x*o^^^a^^^iî^p^£KrsLSi{^eiMâiliùmanae .aetatési.Wcurrit^ultra’(jHir|
stSriae' m emoriam, un de/; su nfîf^i^ a ciïbJ iiegotib •statuant*', - eas
pariter atque ceteras plantas utilitarias, frumenta, poma et alias
frugès p'aradiso-: uti‘ ipàtrià',/ ex r quo pér ^ oybem ..éommigrasse
sberéta ^é^f/^ cu l£ a ^ratibne^ sicuti;'âpsos''?hbféines'/primos.'ir,Tir;.
{J-ISSîiplüs hic campus patet potissimum iis, qui historiae populorum,
r./^n ticm i, linguarum, morum fontes ac ri vos perscrutantur<;xsilli;;
1 icet' fôrtassëHnon p ro rsu s rem disserere et explorare queant, ta-
men p^oferënt, quae a u t ve ro proxima aut ratione quadam -fulta
/y id e a n ^ ^ V u l ’lu c ld a s /u d a l^M ^ f^ Ô ^ tp ^ ^ P a lm a b 3' quâs'l''sü|m8f;
Iaud8mm^' .% t3 'ti|e f'hecessitudih /surit cum
^ ifn^ ,pbpun ^ ^ ^ M ti gerites Àsiae e t îantiquitatis rerum famé ac
grav itate eminént. ffiM ^ g iw r istae p a l n i a ë m ^ ^ ^ ^ a aBIuerë
aut,-vW |u isse lea s ’ vel propagatas''latius e3t
etiamf;lucem ^ fe fe ^b b ^ rio sç e n d is populorum migra-
tionibus *a^^lôriiis,^%s^ïcieiîdis moribus, con^uetadmiBu^cbri^ -
m e ^ io Ç cultui f /^ y th is '^ e rT i is tô n J ^ ^ ë g
J^ ^ ^ m ^ i l ^ i 6 l i j } i f e ^ W |^ r a ^ p i e s Perses^ e t ^ e a ’ Phéijiciëris; ‘ët’
Erdkunde
A r e c a Cdfechu et palmis B l^ B golri
1 e rti a., s u a ^ e tla c r im o n ia ^ tó ^ a ^ ^ A n n om A f r i^& ^ o ^ ^ e ^ A m e ^
rîfcab| férociores igentes ad * disseminandas.jpalmas
tasse u ltra omnem memoriam ?suum < quaeque ^ c b n tu je rin |^ ^ i||
in p r a e s e n tia I ambigl?um/est^ I
,\fossjlibn;
margace^BU^^^Bohemia^l'. c. p.
„»m et Werden Gem.m.e, ibid. d. 15. - FL hngirhachù i. f°™.
. "KM I . n.1 I * « • 1 ^ ( Ho||'
■ 8 Ü H I h
W H H Ê K b B S in foi-tn. terliaria Indiae occ., ib. 337 n. 10. - c
J , 1 ae os dar S g Q S ' S E S >j
p " « « /
" ’»i < «I ■”
Acclimatisatio. Huc pertiriet etiam lila quaestio: num
palmae acclimatisationi quam vocant obnoxiae sint. Eam rem
IslMta^circumscribimus u t acclimatisatio sit transpositio plantae
in quasdam climatis conditioncs, quae firi^c summarum ejus vitae
/rationum;transmigrarit, haud fractis vivendi et propagandi viribus
sed consuetudine solummodo inflexis, tum eqmdem arbitror,
nec in palmis nec in ulla alia planta locum esse acclimarisatio-
nis. Sane quidem ut alia quaelibet planta ita palma ad mim-
mum potest reducijj’ ubi pe r se ipsa existere queat; at si pro-
p%atiÖnescapefc n ec' sponte fit sylvestris tune hon est acclimati-
safä ^pit^venia verbo). ' ;Sunt i ergo quidam gradus, quos de
Phoeriice d a c ty life ra *ac' Chamaerope jam attulimus. Idem
valet'M&iiCdco hucifera. Eandem vidit Hu m b o 1 d t 1 oo leucas
ab mari desertis Llanos de Venezuela in
f sed dn-'
bifov'/quiii ibi.^aut/ln mediterraneis iridiae (cfir. supra CLXXI
adnot.) aut Brasiliäe (cfr. CLXXIX) maturis fructibus sylvescat;
eam igitur ulteriorem patriam acquisivisse, vix statuendum e rit
2 2. Phytotropia in palmis. Palmarum ex alia in aliam
tb ^ am transportation earumque apud homines cultura eo quoque
f/^ p 0 o rse st' ;aci rjdign^l^i^io', quod inde phytotropias (Link Philos,
-bbt' -^ ^ P ^ p q organicas cpmmutationes cognoscere licet, quae
tissimum (neglectis transitonia,lllis mctatiombiu^quai! va ria tio n s
y t i ^ u r t iW ‘« f M r ' lVfan'd. PbyJioLJIl^yac) r< forqiahq p r ^
H H 1 B |>i«e semine propagator (germyn.:
Rassi | y .u irt.d ,- (quae cit^a7 semen se .oadoot) et atamemi
s. diathe eo hereditariae^exempla, qoae omnia in paimu din-
' lnoebunt<fa!IB1
in cerialibuV, ..ilenboa ,,-pomi.j neqoe dobitaverim quin pyay-
„1.. .K 4 n , i l S l ! hi&reboa detegantttr, qoom botanno in
palbin uni nCinitale' habitant, bine r u operam navarermt. Ha-
rum Verom'.rationea dispnngere' qoom ipse non relearn, in pancis
adquiesco :
aA coMMUTATio DinBUSioitiui, qoa palma ant
evadit. Collatis aliis 3imdibns magnitodhria in>-
genernm pomorum - et florum, m i aaabm,
. âbàonùin foret censere^ etiam! m ßoeo nu«-
varie agitata illam deminntióném aceidere.
i) Univeri
major aut minor <
mutationibus uti
ëquiaÆt^libi'‘non
fe r a tam: ’diuf,ac^
% ' oi.A'DNOT.aCoci