4 0 ICONFM PLANTARFM
Vtriquè Cutiinterponitur, praefertim verfus interiora frondis, Caro fuccofa et cellulofà, exalba I
virefcens, et vna cura tata cute fatis fragilis. Areolae fuperfuperficiem fupremamparumper I
eminent, et fimiliter ac totus frondis difcus laeues funt, in pinguioribus vero fpecimifiibus I
etiam aliquântum fplendent. Medium frondis peruadit neruus, pro ramorum, loborumetla- I
ciniarum modulo etiamfimpliciter ramofus, füpernepaullisper.faltemob frondis conuexitatem I
cauus. Neruus hic interdum viridis fatis manet in fpeciminibus etiam adultis, quae loca non I;
valde irrigua vel limpidioris aquae occupant, in iumoribus fere femper viridis, in annofis vero, I
vel quae caenofa magis loca inhabitant, nigro colore fnficitur, interdum adeo riotabili, vt I
pvoximam ff ondis fubftantiam etiam inuadat, et areolas aut obliteret aut diducat, veluti ex I
Fig. M * et 7.* adparet. Quae cum ita fint, ex nigredine iftavix vnquam conftaris diftin&io- I
nis nota depromipoffevidetur. Superficies frondis inferior, areolis omnino carens, neruqsfu- I
os prominulos monftrat. Medium non folum neruum fed et latérales veftit barba radicularum I
• tóngarum, 1'ordide albarum, perlucentium et aquam haurientium ; quae vero fi ficcae finit, I
ifthmis cellulofis intus diftinguuntur. Si latera frontis ficcius folum tangunt, vel libera manent, I
latérales rami paucas fàltem radiculas protrudunt, vbi vero latera lutofiim vel madentem hu- I
mum tangunt, tune plures exferunt; quam ob rem nee haec quoque nota, a DILLENIO ad- I
fiimta, fatis firma reperitur.
q) Properamus autem ad pedunculorum vmbonatorum confiderationem. Prodire folent vmbellae I
* ftmente plerumque Verein incifhris loborum, praecipue extremornm, ita communiter, vt lo- I
bus circa pedunajlum vtrimque conniueat, quod dein efficit, v't ex tnedio frondis difco ortus I
credatur Peduncuius, fi lobus profundior fuit, veluti a DILLENIO id perhibitum, a me vero I
nusquam adhuc deprehenfiim eft. Pedunculorum principium femper collimat cum ipfo fron- I
dis neruo aut ramo aliquo eius primario. Quandó prorumpunt, craffi furiq etexfuperficiein- I
feriore frondis furgunt; fuccrefcunt vero lucceffu temporis ad pollicis altitudinem vel vitra. I
Teretes quidem funt, ftriati tarnen extus, totidem plerumque ftrfis , quot folliculorum I
elomeresrub vmbella exfiftunt. Intus lubftantia cellulofa tenui Farüi funt, quae vifeidum Iati- I
cem continet. Cortice veftiuntur ficciore fed penitus laeui. Vetufti diu perfiftünt, non ehim I
■ faltem cum marcida vmbella manent, et poftquam nouae fuccreuerunt, fed co'rrupta quoque I
penitus vmbella interdum adhuc reftant, vt ex Figuris noftfis vtrumque patet.
4) Calix communis primae iuuentutis et quamdiu breuiffimo pedunculo adhuc infiftit craffa carne I
formari iolet, absque margine membranaceo notabili, circuitus interdum, rotundi, interdum I
lobïs leniter iam incifi, plerumque totidem, quot dein radii carnofi ex cèntro propuilùlant. p
Proueûiorem aetatem naftus radios vlterids producit, et membrana in margine augetur iti- I
dem lobata, et ex veficulis fatis perlucentibus conflata; quare. tune Vmbellam bene fiaqrat, I
quae etfi ftriQiffime confiderata, conuexitatem aliquam habeat, in refpeftu autem ad alias
Marchantiae fpécies plana vocari meretur. Radiorum iftorum numerus valde variât. Rarius
quinque funt, interdum fex, pauUo ffequentius féptem, omnium ffequentiffime o&o velno-
vem. Superficies eorum inferior femper tegitur fquamis membranaceis tenerrime veficularibus
rufefcentibus vel ex rubro in fufeum vergentibus, lubinde tribus, creberrimequinque autfep-
tem raro pluribus, imbricatim fe inuicem tegentibus, apice rotundatis et lürfum concauis.
Per aetatem ficciores faclae interdum vna vel altera finditur, vt plures computari poflint, nun-
quam tarnen tot inueni, quot DILLENII iëönes Tab. cit. fig. 7. p. m exhibent, neque tötant
iriferiorem fuperficiem vtibi replent, fed radiorum carnem faltem operiunt. Superior füperfi-
cies radiorunf carnoforumlaeuis quidem, fed per lentem paullo fcrupolà viridisque eft, pauca
purpura admixta, maculas imitante, quibus excernicula feu pqri interiacent, .qui preffi -vifci- 3am aquam eruftant. Intus replentur radii carne cellulofo fibrofk molliufcula, virefcente,
lucco aquofo vifeido et in fila du&ili fcatente.
<~) In eademhac carne cellulofa autem vitra iam difta Iocantur Folliculi quidam, vlterioreindaginedi-
J gni. Serieseorumduplexeffefoletinfingulisradiiseorumquecarne, fimul vigentes. Numplures
feries fenfim euoluantur, cum excernicula plurain fuperficie radiorum fuprema adfint, de-
préhenderenequiui, etfipluries quaefiuerim; nee absque ratione dubito, cum fpatium vix plu- I
respermittat. ' Folliculiipfiobuerfepyriformesvelexoblongoobuetfe ouatifünt, ettenerrima I
membrana conflantur. Si caute traefantur, areliqua carne feparari et eximi poffunt; fponte I
vero nunquam foluuntur. Intus caui funt et preffi liquorem vifeidum excernunt per |>orum I
àliquem fiipra defcriptum, cui ofculis fuis anguftioribus cohaerent (Vide Fig. 4 * et 5 ÿ Nu- I
merus folliculorum in fingulis feriebus poft fe collocatorum itidem variât. Ad decern inter- I
dum numeraui, ficuti Fig. 3 * declarat, aliquando oÊto, frequenter fex, vel quinque, quod ex I
Fig. 4 * et 5 * patet.
6") Quando adaliquod tempus, forte vsque in Autumnumvel diutius, durauerunt fatis vegetaeVm- I
bellae, nurgo illarum membranaçeus corrugari incipit, caro ipfà exfucca et rigida euadiu I
T A B F L A IX. M A R C H A N T I A . 41
*)
9)
in auibusdam etiam furfum reuoluitur. Ita quidem aliam formam induit, et ftellatam ferme
imitatur Nunquam tamen ftellae adeo anguftae euadunt, vt Marchantiae radiatae funues
euadanti fed angulos magis minusue acutos femper formant, quibus membranacei quid ad
mareines reflat; in medio vero carnis reliquiae, et inferne etiam fquamae adhuc fiipetfunt,
nuae tamen non raro oblitterantur. Sufficienter igitur his ipfis qualitatibus djllingQuntur a
ftellis alterius Marchantiae, quamuis Cel. HALLERO 1. c. aliter videatur. Intus tunc cellu-
lae abolentur maximampartem, reftant interim aliquae fed vacuae, quae fedem folliculorum
oriftinam indicant. Interdum tamen etiam vna vel altera pellicula inanis follicuh adhuc
refidua deprehenditur; vnde iterum patet, folliculos Iponte non folui, fed abfoluto officio
intra fedes fuas emori. Hoc fub ftatu vmbellae diu fatis fuperefle poffunt; hinc euenit, vt
ftequentiffimelubnatis iam recentibus aliis et elongata per fubfequens incrementum fronde,
vmbellae vetuftae in inferiore vel media parte plantae adhuc occurrant, veluti icones noltrae
fiifius monftrant.
Reftat adhuc aliud fruSificationis genus in hac planta enucleandum, quod praefertim omni
eius aetati competit. In plantis enim admôdum iuuenibus, quales eae funt, quas Figurae
noftrae 1. et 2. fiftunt, et quae nunquam adhuc Vmbellas prodiderunt, iftud iam occurnt,
aequevt in iis", quae vmbellatae faflae funt pluribus iam vicibus, deprehendi folet , ficut
ex iconibus n. 3. 5. et 1 .* iterum elucefcit. Exfiftunt tamen etiam vmbellata fpecimma,
quae Scyphulos non gerunt, quemadmodum Fig. 4, et 6. docetur. Situm etiam varium nan-
eifeuntur , modo enim bafi frondis modo apici eiusdem propiores funt ; vbi tamen fedem
occupant, plerumque et fere non aliter nifi fuper neruum aliquem. Tempus prouentus varium
et plus Gmplici vice per annum fieri videtur. Exeunte autem hieme Scyphulorum maximam
copiam iam prodiiffe, antequam vel Vmbellae vel Stellae deprehendi folent, plerumque
experti fumus; nouos tamen etiam excreuiffe in fpeciminibus Vmbellas iam gerentibus,
aliquoties vidimus. Quando oriuntur, fub forma tuberculorum prodeunt, quae in pagina fu-
periore eleuantur formae obtufe cotiicae ; iis autem Scyphulis, qui verfus frondis apices
emergunt, vbi fubftantia tenerior eft, venter in pagina inferiore aliquantum protuberat,
Supremus tuberculi vertex mox hiare incipit ofculo tenero , denticulato ; fenfim vero aperi-
tur in cyathum patentem , margine ferrato praeditum, ferris modo lqngioribus, modo ignobi-
lioribus. Id quod primo tuberculum et membranaceae fubftantiae fuit, Scyphuli fimbriam fa-
cit Venter vero feu balls ab ipfa frondis reliqua compage formatur, quare vsque eo extus
rhombis oblongis fed fenfim obtenfionem magis elongatis veftitur. Scyphulus vegetus in ventre
geftat Granula copiofe congefta, quae in frondis carne euöluta demüm eruâat, et poftmq-
dum extra cyathum libero itinere protrudit, donee vacuus reflet Scyphulus. Confiât ex his
Diaphragma nullum obeffe, quod MICHELIVS admifit etpinxit, fedcauum patulum exfiftere.
Scyphivero vacui etmarcidi paries fubfidit, aliquamque plicam efficit, quam Fig. 11. * ex-
Granula ifta naturali magnitudine tenuiffimae fcobis inftar adparent, fpeciatim vero et per vi-
trum confiderata forma fua vtrimque ex conuexo plana lentis fimilitudinem bene imitantur.
Margo fubrotundus vel ad oblongum paullo vergens interdum in vno latere interdum vtrimque
hilb leniter excifus eft. Compages eorum mere veficularis eft, et color laete viridis. Mera
hinc extenfionepartium augentur in plantas nouellas, fi aut per frondesconterminas aut terram
Iparguntur, ficuti quotannis experiri licet, et DILLENiUS iam figurauit, qui M1CHELII ico-
nemtaxauit, quae rei naturae non conuenit, nifi forte appendicula ibi pida radicularum congeries
minus comte adumbrata effe debet.
Cum igitur intra Calices hue vsque deferiptos, nullum aliud florum vel frufruum genus depre-
hendatur, praeter Folliculos fupra memoratos. Folliculi etiam ipfi neque integri foluantur ex
receptaculis, neque praeter liquorem vifeofum aliud quid contineant, vix vlla vmquam veri-
fimilitudine pro feminibus integris aut pro feminum capfulis haberi poterunt. Cunfra potius
fuadent, quod, fi modo aliquem vfum praeftare debent, Organa mafeulina exfiftant, quae abfoluto
, cui praefunt, negotio in ipfis fuis fedibus marcefcere poffunt. Nos vero nihil infolen-
tis ita fuftinere , aliis Algarum exemplis aliquando corroborabimus. Ex altera autem parte,
Granula e Scyphis prorumpentia Organa Feminina vel Semina vera, ficuti communiter vo-
cantur, ftatui nequeunt; non quidem ideo potiffimum, quia non mutata quafi et flatim in
nouas plantas euoluuntur; id enim fimplicioribus vegetabilibus non contrariatur : fed potius
earn ob cauffam, quia ante Vmbellarum et Stellarum ortum iam adfunt, et cum ipfis exfiftunt;
vnicum vero organum fub duplici forma adparere nequit. Maiore igitur iure partus viui ad-
pellari merentur, cuius rei exemplum iam Tab, III. expofuimus.
L 10) Dan*