22 1C0 NFM PLANTARFM. '
FIGVRA n. 6. Quatuor exemplaria, vnico glomeri, per intricatas radices formato, fîmul inhae.
rentia exprimuntur. Media ex caule cralTo in clauam parum ab hoc diftin£fcam, obtufam, et in
lummo• depreliam terminatur; finifterior altitudine vix cedens, yentrem euidentiorem gerit*
dexteriores ambae minores, fuper pediculos varie intortos clauas paruas fere ouales habent. 2 * 5
FIGVRA n. 7. Integra planta, dçmtaradice, au£fcamagnitudine, prout adparent loculis, farinam
continentes nondum aperti: porro quomodo fubftantia exterior in pediculo refolui iam inci-
pit, et qualem in modum claua a pediculo in plerisque lueceflii temporis diftin£fcior euadit.
FIGVRA n. 8.« Alia itidem per lentem repraefentata, quae globulos farinae, modo erumpentes,
nujdo iam extrorfum acxos per clauae fuperficiem, cui adhuc adhaerent, confpiciendos prae-
FIGVRA n. 9. Planta fernen dimittens, per medium verticem ad longitudinem difcifla, naturali
multomaior; ita effeaum eft, vt non folum follicuiorum fîtus et varia difpofitio, fed etiam
luDltantiae interioris conditio pateat. r
FIGVRA n. 10. Similis magnitudes feaio per transuerfum faa a plantae, in qua farina nondum
prorupit, vt vtriculorum et carnis ratio hoc etiam modo confpici queat.
FIGVRA n. 11. Portio clauae ex planta maturiftima, vbi folliculi non modo farinam dimittere in-
cipiunt, et onncio luo adhaerentem adhuc habent j fed adparent etiam inter ipfà granula fila
exigua, ^fuae non raro ab vno ad alteram pergunt. Ampliatio huius figurae praecedentibus
FIGVRA n. 12. Très intra fuperficiem haerentes capfulas, forma paullo inter fe diuerfas, declarant,
quae farinam nondum depofiierunt.
FIGVRA n. 13. Vnus iftiusmodi follicuiorum, per lentem magis extendentem piftus, membranae
quad tenernmae reticulum, et incumbens granulum connexum monftrans.
FIGVRA n. 14. Similis, cuius globulus adaliquam diftantiam remotus eft, vt orificium vafctili
cognofci queat.
FIGVRA n. 15. Duo globuli adhuc maiores, vnus integer, externam fuperficiem farina confper-
lam praeterens, alter dille&us, intus quoque fiibtiliter granulatus, adeo vt totus globulus ex
portiuncuns rarinaccis componi videatur. -
OBSER V ATIONES.
0 I nunc plantae formas, facie externa atque colore non leuiter differentes contango, et 1 quae forfitan ab Auaoribus pro difttaais habitae tant. Necelfe igitur eft, vt rationem
reddam motiuorum, quae me ad id impulerunt. Deprehendéram nempe ante quatuor
hoice annosmedioDecembri, cumnix delapià fundiinciperet, propeErlangam noftram in lytaa,
das Kathsholz diaa, aliisque confinibus, abiete abundantibus, plantas iftas, quas Tab. IV. fig. II. ex-
primo. Sequentibus annis in eodem propemodum loco feie obtulerunt exemplaria, Tab V fig I
figurata, emus tarnen, ingruente videlicet autumno ptauioio vel Septembris fine, vfque in No-
vembrem; quaeahquamora interieaa, in fimillimas praecedentibus formas tranfibant. Aderant
eodem tempore et regione eadem nigra, et his intermixta paffim quaedam, de aureo colore plus
vel minus participantia, in quibus omnia figna perennitatem declarabant, et maturo vel repenti
™ ortui obftabant. Cum itaque nulla Clcuariac Ipecies ea in plaga mihi obferuata fit quae hie
dubitationem aliquant facere valeat; e contrario ftruaura, bene confiderata, omnium com-
binationem pottas iubeat; non haefi vlterius ; etfi fatear, me rem omni fcrupulo non exemifle,
priusquam probauero, vnam eandemquae plantam indiuiduam omnes has mutationes fubiisle
Quisquisvero confiderat, quantum intercédât diferimen inter obièruationes, de plantis in
horto lecure reconditis, atque inter illas, de ftirpibus campeftribus praefertiip e&ngorum fami-
hacapiendas, mihi forte vmo non vertet, me hoc quoque nondum praeftitifle. Qyotiescunque
emm ad earn peruenire ftudui certitudinem, plantae tamper, a me Ipeciatim in hunc finem ad-
notatae miurns tempeftatis hibernae aliisque prius fuccubuerunt, quam obferuatio ad finem
perdueba eft. Spero tarnen, cautiones, quas iumfi, in pofterum non in vanum abituras elfe * fi
relpondebit euentus defiderio, eum, fimulac res dat, mature nunciabo. Interim exemplaria
mb n. 3.3. fig. I. fab. V. depifta, non contemnenda tantentiae meaepraebent indicia. Ordiar
autem nunc, quae hue vsque animaduerti.
2) Aetatisprimumratiohabendavidetur,'quippequaehonpaueainplanta noftramutat; et magnitu-
dinem non folum, ficut facile concipitur, led etiam colores aequeac formas, tam totius vegetahilis,
quam fingularum partium, notabili modo variât. Difficillimum erit, plantularum, fimulac ex
femmeprorumpunt, conftitutionemdeterminate. Vidiequidem, pulueremalbilfimumglobularem'
TABVLA V. CLAPARIA. 23
rem, fimillimumilli, qui ex marcidis clauis prorumpit, et prout mihi videbatur, eiusdem profa-
piae, interea dumhas traebarem, in putrido abietis folio, quod vni ex clauis maturis adhaeferat, in
conicam formam extendi, quin etiam in teres corpus attoili poll aliquam moram. Periit tarnen
fenfimvegetatio, forfitan ob naturalis nutrimenti defeäum, vet quia inter contemplandum fae-
piusiocomotafuit. Nonaudeo itaque, quia facillima in minimis errori via eft, confidentius adfe-
rere, primordiaplantae noftrae ita fieri ; non dubitaui tarnen omnia, prout feie ob tuierunt, Tab. V.
fig. I. n. 38. et39. exhibere, vtcuratiori perquifitioni anlâm praebere polfint. Interim fuperficies
externa, ope lentis admotae, innumeras fuccolàs veficulas, fibiinuicemcohaerentes, qualibus iu-
uenis plantanoftra abundat, tenerrimas monftrauit, et facies reliqua adeo parum receliit a mox
deferibendis, vt infignemadferto Ipeciem adfundat. Hoc vero certiflimum eft, quod exemplaria,
dum vix prodierunt et aliquot pollicis lineas modo expient, communilfima lege cyUndrica hue te-
retia plerumque feta offerant, (Tab. V. fig. I. n. 2. et fequ.) paucis exceptis quae in tanta teneri-
tateclauaequoddamimitamentum iamfiftunt, (Tab. V. fig. I. n. 1.) quibus forfitan fuccelfu temporis
clauae capaciores fiunt. Iftam formam quaedam vtiqueretinent, notabilem fatis altitudinem
adepta, fcnfim tarnen et haec prout reliqua, quae citius inflantür, circa medium lummumque in la-
tius extenduntur; idque non verfus longitudinem folum, fed et fecundum transuerfalem diame-
trum, ad proportionis tarnen decentis modulum, tamdiu continuât, clauaque praetartim magis
magisque procedit, vsque dum omnia ad deftinatam molem peruenerunt. Inde fit, vt ab oblongam
figuram quam maxime accédant: nihilo vero minus, fi ad exquifitius examen reuocantur, inter fe
inuicem non leuiter différant; tanta enimformarum diferepantiaeft, vt ferme finem nonreperias,
et calamus tam in figuris adornandis, quam delcriptionibus coniarciendis prius deficiat, quam natura
in producendis huiusmodi diuerfitatibus. Potuiflem certe ex aliquot centum, quae pall.'m
conquifiui, multo plures, praetartim adultiorum, in medium proferre icônes; (pero tarnen eas,
quas dedi, luffefburas elfe ad cognitionem. Non vna eademque facies eft interdum lub eadem aeta-
te plantis indiuiduis : eollaplàe magis, ftri&iores et rugofiores funt ex piuuiarum inopia, quae fuc-
ci plenae bene diftenduntur, id quod circa apicem, qui longilfime a' foio, humidum lu pp éditante
dilbat, inprimis animaduertitur. (Tab.IV.fig.il. lit.C.) Sunt quaedam exemplaria, quae ereeba
lürgunt, tant alia, quae inclinantur, aut bis terueflefbuntur. Aliquibus latus vnum, aiiis vtrum-
que comprefiius eft. Quibusdam claua pro dimenfionis ratione multo magis dilatatur prae aiiis.
Aiiis vertex acutus exfiftit, qui in aiiis magis deprimitur, quin etiam plus minusue bifidus quafi d l,
vel quod rarius euenit, et partim figura Tab. V. fig. I. n. 34. indicatum eft, compreltas, vei in planum
quafi fcrupolumque difcumdifpofitus, vt et criftae galli in modum fere pluribus tubercuiis
inaequalisdeprehenditur. Caulisetiamadlatusapophyfinlpinaeinftar, prout vocari poteft, lub-
indeexferit, ita tamel fig. I. n. 31. Tab. V. exponitur, et iterumin exemplari proueäiore inueni.
Tales planae conditiones minus yqlgares, arefiftentia vel forma quoque corporis, obftantis eru-
ptioni et augmente, penderereperitur, fiuefitgleba, fiuelapillus, fiueramulus, Hue folia dil'cum-
bentia lint ; huic enim fungo aeque acaljis eiusdem Claffis, velox fatis concelfum eft incrementum.
Hinc in forma alterari poteft fecundum materiei occurrentis renilum, eamque poftea imaginem
retinere, nequeideo ftatimpro diftinebaftirpehaberi debet. Incrementum iitud in plantis mnio-
ribus omnium maxime conlpicuum eft ; quippe qüae intra vnius vel alterius diei fpatium infigni-
ter, etvt loquimoseft, ad vitamfere attolluntur; frigefeente autem nimium vltimis anni menfi-
busterraj parciusprocedit, autpotiuscelfat, fi geta riget humus: ex quo fiaccefcunt, vbifrigus
ferirepoteft. Indefit, vtplantae, tariusortae, eamnonnancifcanturaltitudinemacmaturiusger-
minantes, etfi non jnficias eamus, omni tempore exemplaria gracilia et pumila maioribus milceri.
Non tarnen in his modo momentis, aut in lola aetate, magnitudinis differentis confiftit ratio, fed
etiam folum pingutas, locus vmbrofior, aut quod maximum videtur, pluuiae abundantes magnum
in proceritate diferimen gignunt. Summa interim longitudinis menlura, quam inuenio, poliiees
tantum duos cum dimidio aequat; et vnciam fere numquam attingit maxima capacitas clauae,
quae vbicumque puluinata exfiftit, quamuis vnumalterumue latus fitainde compreltas monftret.
Piaecipua mutatio, quam aetas cauflatur, in colore fe exferitj plantae enim dum oriuntur, mul-
tum albedinis inter dilutiflimam flauedinem habent, paullo poft in fulphureum laetum tranfeunc
colorem, albo temperatum, qui fenfîm abfoluto fere incrementi termino, in ochrae pallorem
vergerc, quin etiam füpra radicemrofeo mifeeri interdum incipit. Ingruente frigore obfeurio-
ra hunt omnia, vsque dum fequente, vt videtur, anno fulua rutilaue tinftura fiiccedit, quae ob-
foletior reddita, in nigrorem defeendit, qui totam plantam paullatim inficit vsque eo , donee
fupra terram nigerrima euadit. Tota fimul compages inter haec durefeit, et aliqua emergunt,
de quibus infra commodius tra£tabitur, vbi fingulae partes deferibuntur.
3) Confideranda igitur venit radix. Ilia in principio admodum exiguaefle debet, cumnouellae plantae
concreicant Iquamaevelramulo, e proximisarboribus deiapfo, vei communiter folio femofo,
eiusque parti aut laterali, aut inferiori, qua terram refpicit; adeo vt emergens cauiis circa foiium
refiexus pierumque adpareat. Albiflima Temper nuao iam oculo deprehenditur, et per lentem
conhcLerata ex floccis, niuemaliquomodoimitantibus, extus componitur. (Tab.V fig. I. n.36.)
Candor lire nbroms per aetatem augetur, et in lanuginem confpicuam mutatur, quando radix
magis dilataur, et prpfundiusihter aggefta folia decidua fe infinuat, auf ybi plures plantae con-
F I tiguae