I I 4 P L A N T Æ V E R T I C I L L A T Æ
tum, paiiter Alexandri experimento confirmatum. Ad tubercula & tuflim fie.
cam cum melle decodum s) veteres propinabant, validum medicamen, ad phthifm
cum terebenthina C e l s u s f). In abfceffu pulmonum bonum, non tarnen
conftanter æque certum effedum Antonius m Haen^ ) expertus eft. Ego quidem
m morbis fimilibus cum difficili fputorum exfcreafcione infufum aquofum utiliter de.
di : & in phthifi fatis profeda femel vidi utile fuifle , non autem in aids; exempli
potius yero mihi movere videtur, quam reprimere. Sic in feirrhis hepatis pro’
luitar), & in menfibus pellendis^) vinofum infufum z). Extus in podagra inponebat
ÜRETÆUS Z Z J .
III. GALEA OBSCURIUS BIFIDA s SERRATA, ETIAM INTEGRA.
B A L L O T E « ) T ourneeort. t. 81. L innt n. 721.
Calyx campaniformis b), pentagonus, lineatus, fegmentis quinis, æqualibus, ariftatis. Galej
erefla , parum cava , omnino emarginata c), obfeure d) quidem. Barbs legmen,
ta lateralia ovata, acuta e), medium ereflum f ) , planum, crenatum.
â jÿ , BALLOTE foliis cordatis, ferratis, vertical» midis.
Ballot' Fuchs p. 154. Matthiol. Ifit. ltd. p. 511.
MartUhiwn nigrum feu Balkte I. B. HI. p. 31g. Blakweu t. 136
Marmbiaftrum RiviN. t. 66.
Ballote folus cordatis , mdivifis , ferratis , calycihis acuminatis Linn. II. p. §14.
ß Flore albo Cam. Epit. à St. Blaifi &c. Noftra, in Helvetia, Jenæ, & Viennæ lefla, nonI
habet calyces truncatos Flor. Suec.il. edit. p. 206. neque adeo planta eft Lirraæi I
y An aliam .intelligit Balloten albo folio ut Menthaftri, ad Tiliam nafeentem, qua itur ad I
templum Cathedvale Cherler. . I
Ad fepes, muros & maceries vulgo.
Caulis eredtus , ramofus , tripedalis. Folia petiolata, circa petiolum emarginata, pent!
cordata, villofa, circumferrata, pulvemlenta. Verticilli foliorum longitudinej ia I
duobus ramis ramofis. Flores obfolete purpurel, barba venis alibis pidla. Galea I
lanuginofa , alæ leniter incifæ. I
Marrubium nigrum albo inertias, lamii odore, amara planta eft, hyfterica, parum; Ufa
recepta. Infufum fudores movere, & ad podagram valere lego , fed Garidelldi
expertus parum efficax, reperit.
" 7 1 u N I C A g) Tournee, t 91i. Linn. n. 718.
& . S I D E R I T I D I S fpec. T ourneeort. t'90. L inn. n. 720.
Calyx bilabiatus h) , galea adfurgens , fuperne contrada , undulata i ) , etiam incifa k)
las Integra, etiam ferrata. Barba trifida, medio fegmento emarginato. Null«
mo do potui a Betonica Sideritidem feparare.
SO' BE^ S CA folus elIi^tieis> obiter crenatis, verticiUis ipicatis 5 braclearum dentibu
0. t . . , , , .. ,------j - r- — I• »*. f - i* - ) . .iv i* yc iic.
„ A ■ f “ " f bB-IH- P- 427- Rai fyll. nur. p. 237.
ß Foins întegris ex fide herb. ficc.. C. B. .
It. Sidmtis montant, hyfopi folia minor Barrelier ic. 172
« major ic. 329.
1) V egbt. III. c. 69. Dioscor.
t) III. c. 22. C ÆLI us tar dar. IL c. 14. & olim Hippo.
CRATES.
v) Rat. me d. IV. p. 2J3.
x) Chombl p. 172:
y) Plin. 1. c.
2) Borbll. L. IV. s. 14.
zz) - Cur. diut. II. c. 12.
d) Gaules quadranguli, nigri, fubhirfuti, complûtes ex
una radice : folia majora quara marrubii, fubrotunda:
melilTa proxima, fetida: flore candidi verticillato
ambitu Dioscor. Ill, c. 100.'
Ballote, porrum nigrum , habet folia urticqfa cau-
pSS wSf[s , foliis hirfutis majoribus , quam porri
L Marrubii J & nigrioribus, graveolentibus Pun.
n' ?°* Non videtur marrubium nigrum
elle , led urtica mortua Brassatol. exam. Jhnvi.
p. 2XÇ. J
b) Tournbjp. F. F.
c ) Trbw. ad Blakwbll t. ijfi;
d ) Integram Tournef. A. crenatam Linn.
e) Ad C.
f ) c.
eus , molha, longa, in ambitu divifa , odorata
prope radium majora : in furtvnis caulibus fernei
‘ ipicatum Diosc. L. IV. c.
A) Tournbf. t, 90. D.
*') Idem t. 96. A. H.
k) Idem B. B. & t. 90. A,
III. G A L E A S E R R A T A.' n s
Siderids foliis lanceolatis glabris integerrimis-, braBeis cordatis;, dentate fyitfofis, calyctbus oe-
qualibus Linn. II. p. 823.
Ad pedem montis Thuiry in fterilibus juniperetis abunde legj.
Radix ligiiofa , multieeps. Caules multi} hirfuti, redi, duri, pedales. ' Folia breviter
petiolata, fubhirfuta l) , elliptica, raris & aliquaûdo nullis dendbus, tribus nervis di-^
ftinda. Verdcilli denfi , in fpicas breves colledi j interjedis foliis ovatis, acutis,
’ acute ferratis, ferris & apice in flavas fpinulas exeuntibus. Calyx bilabiatus, ari-
ftatus , villofus , labio inferiori bidentato, a fnperiori fejuncto. Flos ochroleuCus j
galea aliquot lineis percurfa, undulata, in longam appendicem produda , emargi-
nata medium barbæ fegmentum emarginatum, crenatum^z).
261. BETONICA foliis ellipticis , acute dentatis, bradeis dentatis ^ ariftatis, verticiUis
fpicatis.
Sideritis montana fcordioides tomentofi Barre LI er zc.343-
Sideritis foliis lanceolatis, .acutis, dentatis , bra&eis ovatis, dentato fpitiofis, calycibus aquaJibufi
fpicis ovatis Linn. Il.\p. 823-
Sideritis foliis- hirfutis , profunde crenatis C. B. Bafil. p. 6<$. ,
; C. B. ad ripam tViefa verfus Klein Huningen, & veram plantam ex ej'us -herbario viro
habeo. Nemo tarnen ab eo tempore eo loco hanc pulchram ftirpem reperit;
J Caulis cum foliis viUofus & hirfutus. Folia Craffula, ficca, elliptica, obtufâ, profunde
crenata, feflilia. Verticilli in fpicam continuati. Bradeæ criftat'æ , dendbus acutis
in fpinulam exeuntibus : fic calycis fegmenta. Fiores lutei-. Galea incifa , barba
trifida1, medio- fegmento rotundo , magno-.
Odor gravis, non absque aromate.
Valde priori %6ù. fimilis, fed caule magrs tomentofo, foliis profunde crenatis.
BETONICA foliis hirfutis, -ovatis, rotunde crenatis, bradeis ovato lanceolatis, ari-
. ftatis , integerrimis
Sideritis vulgaris hirfitta LB. III. p. 42 ere&a C. B. SchEUCHZER It. VII. p-
Sideritis flore .btteoh Rivin. 't. 70, ■ ■ ■ ’ ■
Non eft Sideritis hirfuta proewnbens C. B. nec Linn. Cent. II. n. 1 Spec. II. p. 80$. noftrac
fenim brade* non funt dentato fpiii-ofe ; & omnino non reperio in Linnæano opère.
Vulgaris ad yi^s, ubique in Helvetia. ,
Pars ima ramofi caulis fæpe decumbit, fumma erigitur. Folia foiida, nervofa, rugofa,
* hirfuta, ovata » fuperiora elliptica , ima petiolata. Verticilli utrinque quinqueflori,
in fpicas continuati ; brade* ovato lanceolat* -, ex folo mucrone/ariftat*. Calycis
campanulati dentes très fuperiores diftant a duobus ihferioribus, longioribus, om-
nesque ariftæ moUes funt. Flos pallide fulphureus, galea fubreda, anguftata, fubfornicata,
plicata, ut Betonic* incifa ft) ; etfi fubinde crena inter pilos latet, etiam trifida.
Fauces ftriis rufis maculatse, pars media emarginata , alæ lanceolatæ, medium fegmentum
nön ferratum.
Herba dette Strege ô) Italorum , adhibetur ad contradioïies artuum, quæ cum dolore
cônjanguntur, & ab Italis fafeino tribuuntur ,'tutn balneum ad rachitidem puero-
; rum p). ' Flores acorem habent, quern in frigidam dimittunt^), folia pariter, fed
cum balfamico odore: fpiritus ex foliis acidulus & balfamicus obtinetur
SIDERITIS foliis ovatis, crenatis, bradeis ovato lanceolatis.
Alyjfum majns TabERNÆMONT. p. 541*
Sideritis flore albo, barba luteola RlVlN. t.6^
Stachys vèrticillis fexfioris , foliis ovato lanceolatis , tenerrimis, levibits, petiolatis LïNN. IL p. 813
I Abunde in -agris exeunte æftate.-
I Caulis eredus, pedalis, ramofus. Folia' pallida , rugofa, inferiora longe petiôlata, ovata,
rotunde circumferrata, fuperiora feflilia, omnia fubhiriuta , aut glabra. Verticilli
quinqueflori, in fpicam continuati, bradeæ absque arifta. Calyx manifefto bilabiatus,
fuperioribus fegmentis tribus furfum curvis, inferioribus duobus defeendenti-
bus, omnibus molliter ariftatis/ Floris galea ochroleuca,eredà, undulata, ut Be-
tonicæ, bifida, etiam ferrata ; barba pallide fulphurea, in ortu maculata > medio
fegmento amplo , ferrato;, bifido.
I Conjungebat olim Linnæus , tum Gerard flor. p. 271. qui deferibit Nunc ille feparat.
.* F f .2 V ; - 2(74.
l ) Tournbf. ad H.H.H. • o) Bogconb M ù f . d ip ia n t . f . 36. o jferv .p . 11?.
*») Zinn. Ep. ad III. "Wbrlhof. j>)>- Ghkrli Cent. II. obf. 99. p. ?22.
n) Rivin. Alias integra Ramsprk Specim. IT. q) Carthbuser princ. plant, p-72- r) P-78» s
o