Quare creditum eft, ad ofliam mala valere , ad quae ejus vis adeo integra perveniat
folius inter omnes plantas b) , quas tentavi. Ad rachitidem ergo laudatur, quan(/
ofla emolliuntur, five tinduram adhiberi placeat c) , five decodum , etiäm expe]
mentis addudis, in quibus eminentiae morbofie offium a rubiae ufu evanuerunt, q|
tangi poterant d).
Et tarnen dubitant alii. Columbae certe pilas Rubiae fiepe vomitu rejiciunt <?), &exJ
vidu emaciantur , & omnia etiam animalia ex ejus ufu contabefcunt & intereuntl
nifi vidu niutato valetudo reddatur'/). Quare hsec videntur iteratis egere periculi^
Colorem praeftat conftantem ; vulgaris quidem fativa obfcuriorem ; fpontanea, & In^
etiam potiflimum, vividiorem. Filum enim & goflypium a Turcis ipfa hac fpoj,
tanea^-) Rubia pulchro colore imbuuntur. Neque ad ea opera necefle eft artificio.
fe ficcare A), cum etiam virides radices pulchre tingant, quod quidem noftrorm*
artificum experimentis nunc plane confirmatum eft. Cum alcali color i) eleyatm!
cum acore fit obfcurior.
Inter omnes plantas, quas ager fert, nulla fuum dominum magis ditat k). Quare eju
cültus, in Silefia hadenus confervatus /), in Infulis Seelandiae frequentiflimus, na®
maximis encomiis celebratur rri) , & univerfie Europae commendatur , in Anglian]
potiflimum, & in Gallia o) ; fed neque noftratibus negligitur , imprimis a Cl
T schiffelio nuper fusceptusp), optimo quidem cum fucceffu. Plurimo equideq
fimo indiget , & fcarabaeorum majalium vermibus obnoxia eft. Maximum tama
etiam cum his incommodis Foenus reddit.
Sativa plura folia habet, & molliora, vitamque biennem. Earn delineat M iller 1.c. Do
H amel in proprio libello, Bl a kw e l l . t. $26. & olim D odonjeus.
G A L I U M L inn. n. i2 j .
& V A L A N T I A L inn. n. 11 f i.
G A L L I U M T ournefort t. 39-
& CRU. CI AT A T ournefort. t. 39.
& A P A R I N E T ournef. t. 39.
Nullos limites reperio , neque inter Cruciatam & Gallium ; nam etiam in Umbellifffl
plantis vulgo flores q) mares inter feminas admifcentur ; neque inter Aparinen i
Galium , cum afperitatis in feminc multi gradus fint, & fenfim eadem excalvel'cant
Ergo charader eft in frudu ficco , & flore brevius campanulato r).
I. FLORE LUTEO.
709. GALIUM foliis quaternis hirfutis, peticrtis odifloris.
Cruciata D odon. purg. p. 107. Blakwell. t. 7 6.
Broad leaved Croßwort Hil l . VII. t. 24.
Valantia fioribus mafculis quadrifidis, pedunculis diphyllis L inn. II. p. 1491.
Nihil vulgatiüs ad vias.
Caulis ad terram reptans , inde erigitur, idëmque cum< tota planta hirfutus eft, fed ten»
Folia trinervia, ex ovatis obtufe lanceolata , quaterna. Petioli florigeri ramofi, oi«-
flori, ex alis foliorum plurimi s) , foliis. breviores. Flores fæpe mares, androg)-
nis t) fe inmifcent, turn androgyni, fed quinquefidi. Capfula rugofa. Semen 0
tundum. Tuba unica, duobus globulis terminata.
Rubro colore tingit v).
Pro vulneraria habetur, quæ ad hernias etiam utilis fit,- ob vim adftringentem.
• 710. bi''
b) Du Hamel mem. de F Acad. 1739. p. 17.
c) Rösn.er. nonnuO. circa laft. efficac, p. 27.
ct) I dem p. 28..
é) Stbinm e yer . de Rubia p. 18-
ƒ ) Loesbckh obf. p. 45. 46.
g) Lesgi Rubiam vendunt Hanta way Itin. I. p. 276.
b) Du Hamel Agricult. II. p. 408. Mem. de la Société
de Rouen ann. 176}.
£) WoRUBAIM.
k) Miller, in propr. lib.
V) De Rubia Germanica conf. aeon, fama T. VIII. de Si-
le fiaca Bretl. Sami. 1718* p. 9)2.
m) Jam Scaligrr. exerc. 172. ■ . u
n) Switzer. July p. is 3. & Bradley one. huso
0) Memoir., de Rouen. Du Hambl in proprio
p) Cultus deferibitur in cecon. Nacbr. IV. p. 87°*
çX=Ex nimia copia florum Bobhmer. fior. p- 4- u
r) T ourner. A. A. Nullum Linn, fed in nonnuins
, notabilis eft. 1
s) Abortivos vocat Fabricius p. 37.
/) Quadrifidi Linn. *
v) Steinmkybr. p.20.21.
I gALIÜM x) foliis linearibus peranguftis, 'Odonis, racemis multifloris ipicatis.
1 Gallium Dodon. purg. p. 103. pempt. p. 3 ^ . Blakwell. » »
^Gallium foliis o&onis , linearibus, fulcatis , ramis fioriferis brevibus Linn. /. p. r j y.
Golden bedflower. Hil l . VII. t. 21.
Gallium Camerar. epit. p. 8^8-
Gallium luteum Miller, t. 129.
I a Varietas monftrofa Rosen, p. 4. f.
g y Simillima planta , fed hirfuto femine, foliis fenis, ex Ruflia habetur Enum. Hort. Got-
I ting. jp. 1.88.
»In arvis ficcis & ad vias abunde.
■ Caulis eredus, quadrangulus, ramofus , pedalis & altior. Folia fere odona , fragilia ,
ficca , valde angufta, acuta, fiepe reflexa. Rami florigeri ex foliorum alis, fpi-
cati, eredi , multiflori, in fumma planta in fpicam continuantur. Flores exiles,
rotati, lutci, ètiam quinquefidi. Semen breviter reniforme , rugofum.
■ Suus quafi odor floris, neque ingratus veft.
I Admiftum lac feparat y) , cafeumque dejicit, ut etiam ad optimos %) cafeos Iberni Gallio
potiflimum ut^ntur. Ad ignem fubito ftillat a) liquorem acidum, etiam absque ad-
ditamento: ficcat , adftringit, vulnera fanat , & impetigines b) , & ad Epilepfiam
in Gallia & Catalaunia e) vulgo adhibetur. Coma florifera ad morbos hyftericos d)
commendatur.
I Pecori gratum eft e).
■ Radix rubro ut Rubia. colore tingit, etiam ofla , & herba cum laneo filo & alumine
macerata luteum dat colorem. Eo tingunt Iflandi, luteo pariter colore.
II. FLORE ALBO AUT RUBELLO.
I. SEMINE LEVI.
711. GALIUM foliis odonis, ellipticis, caule angulofo
Spreading bedfiraw. Hil l . VII. t. 21.
Mollugo vulgaris herhariorum , Galium itlbum quorumdam Lobel. ic. p. 802.
Gallium album latifolium Blakwell. L i 58- quod ad iconem.
Gallium foliis o&onis , ovato linearibus , fubferratis , patentijjimis, mucronatis , caule flaccido ,
ramis patentibus Linn. p. 1 5 f-
I Ad fepes & in pratis, quæ nonnunquam folum occupât ; non ingratum pecori.
■ Caulis fragilis, tripedalis, quadrangularis, alis elevatis, fub foliofis verticillis tumidus.
Folia odona , elliptica, ortu anguftiori ; inde latiora, fubito in mucrouem con-
trada, fuperne acutiora, glabra. Ex alis foliorum rami florigeri ramofiflimi, in
fumma planta fpieatam efficiunt-paniculam : . Albi cæterum funt & parvi, tuba profunde
divifa.
■ Rubro colore tingitf ) , etiam magis , quam Rubia; fed radices habet exiguas,g).
HOdoratum eft.
■ In alpibus varietas hujus fpeciei fiepe humillima nafeitur , vix quatuor, aut fex unciarum.
Ex paniculis tämen, & majoribus floribus adfinitatem adgnofeas.
7 !2. GALIUM caule terete, foliis ödönis, ellipticis.
Mollugo Dodon. purg. p. 16 1 . Clus. pannon. p. 685- quod ad iconem.
Rubia fylvatica levis I. B. III. p. 7 1 6.
Gallium foliis oSlonis levibus , fub t us J cabris, floralibus binis, pedunculis capillaribus ,, caule levi
\ Linn, ƒ., p. i f f .
Hr- Anguftiori folio Mendrifii.
■ Vulgo in nemoribus Helvetiæ. Bernæ am Belpberg, in fylva Yerfas Pontem novum.
■ Caulis, ut tota planta , lubglaucus, firmior, teres, brachiatus, ramofiffimus ; fub foliis
etiam magis tumidus, quam paulo prior , levis tarnen, pris & nervo utrinque fub-
I afperis. Folia odona, lata , elliptica, mucrone arguto , ad ramos fuperiores pau-
K k k k a lum
Î ) Gahon ramulum foliumque habet aparinfe fimillimnm,
I caolem reftum, florem in cacumine luteum te-
I _nuem, denfum , copiofum , odoratum.
g hrrlkhld. Negat cogere Floybr.
f ) Dioscoridbs.
■ n°IBE' Fbarmacob. p. 110. I P- 69. * Borrick. AH. H■a f,t. L
b) Gesnbb. epiß. p. 70.
c) Chömbl.
d) Li N N. Cenf. med. oßte. p. 20.
t') Schrebbr. III. Saml. p. H*
f ) St binm e yer .
g) Linder. Färgekotyi p. 3 S«