familiae stirpes, quae hue usque sunt cognitae, brevi examini subjiciemus et nonnullas earum imaginibus
illustrabimus, quam disquisitionem lectori baud ingratam fore speramus.
PANGIEÆ.
Flores dioici. Calyx magis vel minus profonde bi-tripartitus, præfloratione valvatâ, aut
4-5-phyllus, præfloratione imbricativâ. Petala 4-5, rarius 6-8, præfloratione imbricatâ,
y. tortâ. Squamoe totidem, petalis oppositæ. Masc. : Stamina 4 y. 5 , petalis alterna v.
indefinita. Pistilli rudimentum nullum. Fem. : Stamina sterilia tôt quot petala y. rarius
plura. Ovarium sessile, uniloculare; ovulis plurimis, breyissime funiculatis, anatropis,
oophoris parietalibus 2 - 5 - affixis. Stylus nullus y. Styli 3- 5 , breyissimi. Stigmata 3 - 5 , in
unicum discoideum lobatum v. radiato-partitum unita, rarissime distincta. Bacca carnosa
y. corticata, indehiscens, unilocularis. Semina plurima, nucamentaceai Albumen copiosum,
oleosum. Embryon fete magnitudine albuminis, cotyledonibus maximis, foliaceis, radiculâ
hilo proximâ obtusâ. — Arbores Asioe tropicoe et Archipelagi Indici; foliis alternis,
petiolatis, stipulatis v. rarius exstipulatis, integris v. rarissime sublobatis ; Jloribus axilla-
ribus, pedunculatis, solitariis v. fasciculatis aut in cymis v. racemis dispositis, pallide flavis
aut viridulis; fructibus majusculis, subvelutinis ; testâ seminum subosseâ vulgo vasis ramosis
rhaphes reticulatâ.
I. PANGIUM Rümph. Herb. Amb. IL p . 182. Rwdt. in Sylloge Plant. Soc. bot. Ratisb. II. p. 12.
Rennett in Horsf. Plant. Jav. rar. p. 205. — Hydnocarpus Spec. Endl.
Flores dioici. Calyx bi- tri-partitus, valvatus, in alabastris clausus. Petala 5 -8 . Squamoe totidem,
petalis oppositæ. Masc. : Stamina permulta (2 0 -2 5 ), fundo calycis discoideo inserta; filamenta libera,
medio incrassata; antheroe oblongæ, medio dorso incumbentes. Fem. : Stamina tot quot petala, iisdem
alterna, castrata. Ovarium elongato- ovoideum, uniloculare; Ovulis plurimis, oophoris parietalibus
2 - 4-affixis. Stigma sessile, planum, radiato-depressum. Bacca carnosa, indehiscens, unilocularis,
polysperma. Semina difformia, hilo maximo læviusculo instructa; testâ lignosâ, vasis rhaphes reticulatâ.
Embryon albumen fere adæquans; cotyledonibus foliaceis, venoso-nervosis ; radiculâ clavatâ, hilo
proximâ. — Arbor excelsa Archipelagi Indici et Moluccani; foliis sparsis, exstipulatis, longe petiolatis,
cordatis v. subrotundo-ovatis, integerrimis aut sublobatis j florïbus axillaribus, masculis in racemis
paucifloris, femineis solitariis -, fructu maximo, ovoideo, ferrugineo-tomentoso, verruculis punctalo.
4. P . edule Tab. 178. Rl . in Cat. Hort. Buitenz. p . 112. Rwdt. I. c .p . 15. Bennett l. c. Tab. X L I I I .
— Cloak, Kloak v. Klobak Radem. Beschr. Plant. Jav. p . 21 et Byvoegz. p. 52. — Pangium s0
Pangi Rumph. 1. c. tab. 59. H Pangi-boom Valent. Beschr. Amb. p . 215. — Pitjung s. Pietjung
Sundaicè; Poutsjung s. Pouchung Javanicè et fructus Klowakj Pangi nomine vulgari Malaicè;
Bungur in Sumatrâ; in Bouton Pany; Bobbi et Sawan Ternatensium ; Hami Buronensium ; A n y in
Amboinâ; Salea in Omâ.
serraturis irregularibus modo parvis remotis acutis, modo majoribus obtusis, chartacca, supra nitida, subtus inter venas
arcuata-anastomosantes tenuissime reticulata. Pedunculi e tuberculis axillaribus et lapsu foliorum lateralibus, ut probabile,
conferti et uniflori, nonnulli tarnen ( qui ramuli abbreviati videntur ) ex apice pauciflori ; fructigeri insigniter crassiores,
horizonlalitcr patentes, pallidi. Bacca corticata, magnitudine pomi limonii, globosa, vertice passim breviter apiculata,
tuberculato-rugosa, glabra, sordide virens, pulpâ succulentà farta, in axe obliteratis tribus dissepimentis prius completis
pseudo-unilocularis, S- 6-spcrma. Semina difformia, ovalia, dorso convexa, ventre pressionc varie angulata, subrugosa.
Testa chartacea, fusca, pulpâ obvoluta. Embryon rectum, cxalbuminosum. Cotyledones maximoe, crassissimæ, carnosæ,
gibbæ, subæquales, arctissime cohærentes. Radicula brevissima, obtusa, yix prominens.
Habit. Culturâ per Archipelûgum Indicum et Moluccos ubique dispersa, quamquam in Java quoque et alibi locis sylvosis
alluvialibus spontanea ïnvenitur. E seminibus, postquam siccata sunt, pressione aut cbullitione oleum pingue clicitur,
quod etcfbis parandis et lucernis alendis inservit, etsi ardens fumum gravissimum spargit. Illis nucleis libentissime
vcscuntur indigenæ ac crebro in Moluccis , rarius in Javâ ad parandas cpulas utuntur. Crudi si edunlur pemoxii su n t,
vertiginem aliosque affectas nervosos excitant, præsertim vero pulpa semina obvolvens et caro fructuum novorum,
quorum usus vel letalis esse potest. Illud autem principium noxium ut removeatur aut disturbetur, primum aquâ calidâ
eluuntur tumque dies aliquot frigidâ macerantur, quo facto nuclei sine damno edi possunt; alii aliquamdiu cos defodiunt,
donee pericarpiiim fructus putrefactum est, et tum torrent. Letalem in pisces corticis contriti yim, quam Rumphius
commémorât, ipse confirmatam vidi, nec non foliorum contusorum ad dclenda insecta et sananda quædam mala herpetica
efïiçaciam. Procul dubio et cortex et folia virtute gaudent anthehninthicà, quâ tarnen interne non sine summà cautione
utendum. — Arbor pulcra, satis alta. Rami crassi, cylindrici, fusci, glabri; juniores inferne cicatricibus foliorum
delapsorum magnis notati, supcrnerufescenti-tomentosi. Folia sparsa, inramulorum apicibus approximata, patentissima
v. in apiçe petioli reclinata, arborum novarum maxima et interdum æquali- v. inæquali - tricuspidata, rarissime palmato-
tri- v. quinquepartita, vetustiorum cordato-ovata v. subrotundo-ovata, acuminata, integerrima v. leniter repanda ,
5^-14 poil, longa, 3 ; -10 poll, lata, in basi rotundatâ v. truncatâ sæpius vero cordatà v. subcordatâ quinis ad septenis
nervis divergéntibus, in paginà superiore glabrâ nitidâ applanatis, in aversâ elevatis elegantissime reticulato -venosis et
tomento rufescenti aspersis. Petioli 3-pollicarcs ad ultra pedales, teretiusculi, longitudinaliter striati, in apice refracto
aliquanto crassiores et magis carnosi, imâ in parte dorsali insigniter incrassati, ventre sulco brevi excavati, glabriusculi
ne in junioribus quidem, qui tomento rufo obducti, üllo stipularum latcralium vestigio. Pedunculi axillares v. paulum
supraaxillares, solitarii, 2 -8 pollicares, nutantes, perinde atquc alabastra florum subglobosa et bracteæ rufescenti-
tomentosi ; feminei uniflori, sub flore orticulati, supra medium bracteolâ unâ alterâve lineari stipati; masculi graciliores,
tri-v . racemoso-pauciflori, pedicellis supra medium.articulatis, 1 -1 { poil, longis, lateralibus suboppositis, ad basin
bracteâ satis longâ linéari-subulatà dcciduâ suffultis. Flores expansi 1 \ poil, diametro, pulcri aspectu, inodori. Calyx
primo omnino clausus, tandem ad basin usque in binos rarius ternos lobos ovatos reflexos concavos parti tus, intus
glaber, extus rufo-v. fusco-tomentosus, deciduus. Petala vulgo 8 -6 , rarius 7 v. 8 , calyce duplo longiora ovali-
oblonga, obtusa, inæqualia, paulum obliqua, subcarnosa, viridula, margine villoso-ciliata, sub anthesi patentia,
tandem reflexa et margine revoluta, in præfloratione regulariter aut irregulariter sinistrorsum torta, quod procul dubio a
symmetrià eorum perlurbatà et evoîutione inæquali pendet. Squamoe ovatoe, obtusæ, crassæ, concaviusculæ, erccto-
patentes, utrinquesericeo-villosæ, petalis oppositæ iisque multo brcYiores. Masc. : Stamina plurima, fere 20-28, disco
planiusculo villoso in fundo calycis inserta, densa, crecto-connivcntia, petalis plus dimidio breviora. Filamenta libéra,
crassiuscula, subuliformia, medio incrassata intusque lineâ longitudinali villosâ. Antheroe parvæ, crassæ, dorso medio
affixæ, primo introrsæ et oblique incumbentes, tandem sæpe resupinatæ, in floribus non apertis ovales, in apertis.per
IqcuIos basi paululum divergentes forma ovatâ, glabræ, loculis binis seçundum .longitudinem dehisccntibus fuscis
connectivo carnoso oblongo pallide-lutesccnti connexis. Pollen subglobosum, poris tribus magnis, membranâ exteriore
lævi, læte brunneâ. Pistilli rudimentum nullum. Fern. : Discus annularis, angustissimus, carnoso - tumidus, pubescens,
ovarium ad basin cingens. Stamina tot quot petala, squamis alterna, sub disco, hypogjmo alfixa, subiilata,anantherata.
Ovarium sessile, elongato-ovoideum, sericeum, uniloculare, oophoris 5-4 rarius 2 parietalibus striiformibus, quibus ovula
crcberrima ovoidea anatropa brevissime funiculata gemine ordine alternanti insident. Stigma terminale, sessile,
discoideum, planum, medio tribus quatuorve rarius duobus radiis s. foveolis depressis inscriptum. Bacca maxima,
magnitudine ac forma satis varions, ovoidea, vulgo utrinque in umbonem obtusum attenüata, breviuscufa v. torulosa,
pedunculo validissimo decurvo apice in annulum incrassato insidens, indumento obscure ferrugineo detergibili obducta
‘ et magis minusve verruculis pallidis sparsis punctata, indehiscens, seminibus magnis nullo ordine superpositis pulpâ
pared.succulentà albidà obvolutis repleta. Cortex crassissimus, carnosus, exsuccus. Semina majuscula, difformia, crassa
varielateratp-compressa, nucamentacea, allutacea v. pallide cinerea; reticulata, in latere vulgo latiori a centro averse
s. ventrali hilo magno oblongo piano-convexo læviusculo medio omphalodio striiformi insignito. Testa ossea, extus
præter hilum ramificationibus rhaphes undique reticulato-rugosa, extremitate hilo oppositâ, quâ intus per chalazam
magnam subrotundam decolorem spermodermidi membranosæ stramineæ nitidæ arctius adhoeret, crassior. Albumen
testæ cavitatemreplens, crassum, superficie paulum torulosum, carnosum, oleosum, lacteum. Embryon centrale, fere
amplitudine albuminis, album. Cotyledones maximæ, orbiculares v. lato-triangulares, foliaceæ, venoso-nervosæ
subrugosæ. Radicula brevissima, clavata, recta, hylo proxima.
II. HYDNOCARPUS Gaertn. de Fruct. et Sem. Plant. I . p . 288. tab. 60. Vahl. Symb. hot. III.
p . 100. W ight et Arn. Prodr. Penins. Ind. Or. p. 50. W ight Illustr. p . 57. tab. 16 Endl. Gen.
Plant, p . 922. n° 5085 (ex parte!). Bennett in Horsf. Plant. Jav. rar. p . 207 et 209. —
Ghihnoria Spec. Hamilt. — Munnicksia Dennst.
Flores dioici. Calyx quinquepliyllus, pradloratione quincuncialis; foliolis duobus externis minoribus.
Petala 5. Squama} lotidem, petalis oppositse. Masc. : Stamina 5 , petalis alterna; filamenta subulata,
libera; antheroe reniformes, basi aflixae, loculis connectivo lato disjunctis. F em .: Stamina maris, sed
antheris sterilibus. Ovarium subglobosum, uniloculare; ovulis plurimis, oophoris parietalibus 5 -5 aflixis.
Stigma sessile, peltatum, 5-5-partilum, laciniis dilatato-bifidis. Bacca corticata, unilocularis, polysperma.