s'í^ I ^
ILI
lì. ^líij
18 il i
íü 1. I
547 PALMAE : COPEENICIA. 548
tibus ; genuen ex ovariis 3 in parte o^iiligeril distinctis
rtpocarpis, clein versus apicem eouñatis et in stylnm
cominuncin (stigmatibns 3 erectis coronatuin) oxcurrontibns,
ovario qnovis fertili in locnlo magno OA^iluin
anatropmi^ (locnlo fere aeqnilongniii, in i'uniculo l•>ro^•i
crasso erectnin, niicropylS "basilari) evolvente. IÌACCAR
1—3 ex lino ñore ovolntae- oinnino apocarpao (plrq.
solitaria iiionocarpollaris), styli rcsidnis apiculatae, inonospermae
semine seens rliaplien cjnsqno ramos 6—8 (leseendentes
ad papillam einbryoualein basilarem convergentes
lineis argnlis notato, embryone in albnmine
corneo et secus rlia^jlieu ejnsqne ramos profunde ruminato
crecto-ba silari.
Fahnae speciosae, gregañae et interdim siìvas ìofas
fornumtes, in America anstraìì a refjionihus fropicìs rei
•piòìicae Argentinae et imiìerii BrasiUensis usque ad provincias
centrales et subaequcdoriali-orlentales crescentes,
dein (valle Amamnum flimmis cum affluentium valUhus
inferioril)iis exdusà!) per CoìimUam et Venezuehim usque
ad Indiam occidentalem dispersae. — CAVDEX dcatricosìis
erectus, inferne petiolorum hasibus gihhoso-excrescentihus
incrassatus et armatus, superne denuxWus laevis
coma ampia globosa, terminali. FOLLA pahnato-ftalelliformia
vagina reticulatim fibrosa, petiolo secus marginem
utnmque aculéis aequidistantihus armato, lanmià amplá
aecqualiter radiante in lacinias lanceolato-acutas plrq. usque
versus vel supra dimidiím regulariter incisa. SFADICES
plures in foliorum infer iorum axil lis evoluti, foliis
ptaulo longiores vel eis aequilongi, horizontaliter patentes
et dein nutantes, ramis ramulisque laxe paniculatis amhilu
et forma Graniinearnm panículas aemuìantes, ramis
e spatharum et ramulis e spatliellarum axillis ortis, juventute
omnìno indumento molli-tomentoso denso albicante
vestitis. FLORES laxius in splcis jloriferis consociati
aeg;ue villosi et alhido-tomentosi, pro portione spadicis
minuti (quam spicarum diameter minores), virescentes
vel pallidi; gynaecei evolutio ex tahulà nostra 128 patehit.
BACCAIS lutescentes glandis Corgli magnitudinem sulaequantes,
oblongo-ellipsoideae, rostellatae.
1. COPEEMCIA CERIPEEA MART. Candes speciosiis
parte "basilari gibboso-ai'inatñ, superiore deiUKlatfi dein
.sub vertice petiolormn basibus persistentibiis vestita, coma
exacte fere sphaeroicleil, foliis loiige peiiolatis petiolo diametnun
laminae aeqnante vel superante, laminiì fere orbicnlari
modo ad imam basin excisá. in lacinias imdique radiantes
plrq. nsqne ad medium incisil ceraceo-albidá. Spadix longissime
pedunculatus folia excedens, pednnciilo rhachiii gracillime
elongatnm lase et regulariter ramiñcatam superante,
ramulis ñoiiferis dense velutino-sericeis denique calvescentibus
flores per spicas minutas paucos conglomeratos vel ad apicem
ramulorum solitarios laxe sparsos evolventibus, tloribiis parvis
albidis, baccis ellipsoideis solitai-ie ad ranmlos sparsis pendnlis.
Tabula noalra CXX VIII(spadixpediinciilo reciso, folium, analysis).
Copernicia cerifera- Mart. P(dm. Orbif/irinì/. 41. t. I. f . 3
et t.XXIV., -H I-m. •nnt. Fulm. 1.11.34.3; M. A. (h Macedo,
Notice $iir le lìalmier Cnrnauha. Pci-r/.'? J867.
Corìjiìha cerifera Mart, (oìim) Palm, hrasiì. 56. f. 4.9.
50 et t. mpplem. 50 A, 51. / . 5.
C.vrriKx: plrq. 10—13 in. nUn.ç diuinctro spifli.aineà voi iiiajoi-c, gil.>-
bìs inlcriio avmatiis oblicino crci-lis 4—G cm. allis et 2—8 cm. cruasis per
spiram tlciisiim seras folioruiu disposiUonem cmigesLis, FOMA phivima
(louse congesta I'/a—2 m. Ij;. iindiciiic piilcutia, vctusfiova rclloxa, jiiniora
erecta, Uaque omnia caput globosnm caiulluis vevLiccin oopnllans Ibnnaiitia;
poliolns 1—I'/a 1». Ig. acnleis vaiidissiinis praesevtim supra vnginain nrmatus
in parte superiore varius aculeatus ad apitciu snope fere iiievnils;
ianiinn 6—10 dm. in diam. Ilocuis ceraccis albis dense adsper.sii, sed in
I'acie supcriore glabre.scens, plrq, ultra dimidium in lacinias 35—65 ¡letale
XKOvcctioi'C ad apiccm biiida-s pungentes incisa, mediano infcnic valide
pvominento et nervis II. nuiltìs toiiuissimis et nervi,s III, oblique rcticulutis
eonspicuis. Si'MiiCE.-? 2—3 m, Ig. pedunculo spatliis nuiltis incoiuplclis
tul)ul0.S0-vaginantibus vestito, rliaclii .spalbis eisdenv vaiuos in nsillis gigiientibus
iiistructil, rauiis ncque ramiiicatis et spatliellas (ramulos paniculatos
siifl'uleioiites) gcreiitibiis, spicis iloriforis Vs—1 dm. Ig. in parte in-
I'oriore spiculas paiiciiloras quasi glomcruIat«s et apicem versus üores solitarie
sparsos e vol ventiláis, FI.OKKS androcdcmn et gj'uaeceiun utrumqiie
plrfi. fertile evobeivtes, interdum iiuisexuale.s alterias se.xus organis sterilibus
lertilia aemnlautilsus, calyce virideseeate, corollâ multo longiore albidâ,
aiklroecei tubo corollam lanatain dimidiani .subaequante \'cl superante,
ñlanieutis tubi lobis 6 brevissime insifîentibus, germino tridymo ad apicem
connato intus inter ovaría A rima profunda ti-ipartito. BACC.ÍR 2 cm. altiie
plrq. ellipsoideae (ef. icouem nostrani !), rariiis minores fere globo.suc colore
cinereo-coerulescente.
Crcsdt haec Palma Celebris frequentissima per magnam Brasiliae
•mediae et austraits partem : in 2>rooinciis siibaequ'itorialibm orientalibus
Maranhâo, Cearâ^ Pe>-nambuco et Fiaulty viodo solitaria, modo silvas
densas formans (Martins!, Gardner.', Wallis/ l'i alii), in Bahia, praesertim
in eampis umbrosis ad Jium-. S. Fmncisei (Martius, Blanchot.');
ddn aìcstì'ìm et oecidcntem versus in Brasilia centrali, frequentissima in
Xìrov. Mato Grosso, e. gr. communis in regionibiis salsuginosis' deprcssis
700 in. altis ñiter Jitiv. Ciq/abá^et Jauni (Patrie, da Silva Manso) et in
aliis ejusdem 2ìrodnciae regionibiis qìiasi arbor maxime mlr/aris (Weddell!
n. 3200), occidentem -uers!« ìisque ad Boliviani orientalcm ad planitlem
Cliiquitorum, et Jluvii Guaporu fontes dispersa (Orbigny), dein ausfrum
versus per totani ditionem ,,Gran Ohaco" dictam frequens, qicam silviilis
et ìiemoribus hiddis tibique sjiarsis ornat, praeserthn seats flunúna Paraguay
et Rio Gn-ande et in república Argentina pr. Laguna del Palmar
freqìiens (Orbigny, Weddell, Lorentz!). — Carnaiiba vel Ciirn-xhyba
in pì'odndis Brasiliae oricntali-siibacqiiatorialibus noniinatur, Caranda
in prov. Mato GÌ-OSSO et in regionibus Boliviae et Argentinae conjinibus.
Usus arboris multiplex: radices deeoetae j'ro remedio, ligmm pro aedijiciis
et navibus e3:strueìidis, folia pro tegmentis, corwn fibrae libriformes
pro ratibus eoìinectendis, spadices et bacca e piro cibo magni acstimawtur,
praeserthn autcm cera, folia adolescentia obteyens et ab advltis delapsa,
xibique qxiaaritur et ex foliis pei- ver^nalionem complicatis laceratis in aqnd
fcn-oidâ humectât is 2»-a<'P"ralHr (cf. Macedo, I. e.). Dccoris causa sae2}e
colitur, e. gr. in Rio de .'/andrò (Glaziou! n. D016).
Ons. Species per varias vastac suae ditionis partes multiformis invenitur,
et (|uicleiii in organis nonnullis ita variaus, ut species plures voi
certe vaiictates grnviores e.K typo polyìiioriilio formari posse videaiituv.
Sed quamvis multas variatioues i:i laminae laciniis (et numero et forma),
iu portione laminae et pctioli, praeserlim autem in spiulicis ramulis Iloriferis
aiit clongntis ani brevius contractis, efc in iiidumento mollissiiue tomentoso
:iut leviore evaiioseente, denique in bncenrum forma observaverimus,
lamen omncs illas quasi inorilinatas per speciniina multa intorniixlas
iiivenimiis, ita ut ne ullam quidem varietalem sinceram a speciei typo
segregare possinui.s. Id autcni iiioiiendum est, spedmina in Brasilia orien
549 PALMAE: TRITHEDs^AX. 550
tali-,subnequatorinli lecta laminae lacinias piares latieres et ramnlos floríferos
máxime to men toso-serie eos elongatos possidere [e.x lii.s analysis no.stia
orta est), cum specimina Brasiliae centralis (prov. Mato Gros,sol) lacinias
^ paneiore-s saepe angnstiores ct raíanlos florilbro.« breviores jam antliesi
cnlve-scentes gignant (e.\ eis spadix et folium tabulae nosfrae proiliit).
XXXrV, TBITHEINAX
TRITIIRINAX Mart. Hist. ìiat. Palm. IL 140 d III. 24.7; Pcdmet.
Orhignicm. 43. — [Exchulemla TRITHUIXAX Karsten in
Linnaea XXVIII. (1856.) p. 345 cl Fl. Col. IL. 137 = Salai.]
— DIODOSPERMA I-L Wendl. in Bot. Zeitg. XXXVI.
(1878.) i). 117.
Hermaplirodita, vel sexn altero in liis illisve floribus
minns evoluto fortilcm simnlaute polygamo-monocea.
SPADIX duplicato-ramosiis ramis I. paueis di-\'aricatis ramos
n. multos plnrimosve gráciles floríferos minute
bracteatos evolventibus, spatbis pluribus iucomplctis
eylindrieis pednnenlum involventibus truncatis, vol superioribns
ad apicem cymbifoi-mi-productis ramos I.
snffulcientibus. FLOEES supra gibbas ramorum exiguas
sessiles: calyx gauiosepalus basi annuliformi vel veutricosa;
corolla tripliylla petalis late imbricatis calj'cem
longe excedentibus ; staaiina 6 ad imam basin inter se
conjnncta et in annuhmi confluentia, ñlauientis planis
latis in apice antberas sagittatas antice emarginatas
gerentibns antliesi longe exsertis; ovaría 3 apocarpa
inter se omnino distincta, singula ovulis singulis anatropis
fundo insertis jH'aedita, stylis longis vel longissimis
tubulosis in apiccm capitato-stiginatifernm par'\Tiin
excurren tibus. BACCA monocarpellaris monosperma globosa
in floribus singulis (carpellis 2 reliquis abortis)
evoluta, rarius baccae 2—3 distinctae, pericarpio tenui
carnoso; semen rliaphiì impressa et ramis nonnnllis
teneris lineolatmn obliqne excrescens, chalazá laterali
em"bryoni ad alterum latus sito oppositil perforationein
endospermii saccatam formante, albnmine praeter liane
excavationein aequabili solido.
Palmae Immlliores decorae, locis élevatis siccis praesertim
campestHbus gregariae vel ad silvarum- margines
sparsae, in Am.ericae a.ustrcdis regionibus tropicis inter
gradus 15^ L. amtr. et 31^ L. austr., a littore orientali
usque ad Andimn iractum in spieciebus paucis (4)
dispersae. — CAVDEX erectus depressus altitudine
m.inore crassus, foliorum- emarcidorum et superne vigentium
vaginis usque versus basin ^if^rsistentihus dense imbricatis
ìnvolutus eisquc quasi ^yinoso-liorridus. FOLIA
Ixdmato-flabeUiformia plrq. rigida et saepe indurata profunde
palmatisecta, laciniis lateralibus (infimis) multo
tenerioribus ac brevioribus fere usque ad basin liberis,
ceufralibus (smnmls) latioribus longioribusque fere ad
dimidium inter se coliaerentihus, omnibus linearihis in
apicem plus minusve profunde bifìdumi excurrentibus saepe
mucronato-pungentibus; vaginae caudicem dense amplectentes
e basi solidà reticulatim fìbrosae denkfue grosse
reticulcdae et in spinets lignosas validissimas (longiss'imas
ptetiolo oppositas, pt'W^ petiolum breves), excurrentes,
petiolo inermi laevi compresso. SPADICES intra folia
emergentes ampli, pedunculo crasso quam pietioli multo
breviore spcdhis 4—5 tubuloso-cylindricis involuto, rhaclii
ramos 3—6 vel raro plures plrq. inter se vai de apipr^-
ximatos exserente spiathis minus longe tubuloso-vaginantibus
instructd; rami II. fioriferi patentes stricti vel
arcuati, quam rami I. mtdlo breviores. FLORES tubercnlis
insidentes laxius sparsi versus apicem ramorum
deìisius aggregati, undique patentes; calyx cupuliformis,
corolla triphylla quidem sed in ccdyce inclusa connivens
et formam cylindricam simulans; stamina in corollae
fundo discum carnosum for manti a e basi steli atà corollam
longe excedentia, antheris verscdilibus denicfue tortis;
styli cum stigmatibus corolla breviores vel eam vix
aecfuantes. BAOOAE suhglobosae flavido-viridescentes Cerasi
drupae magnitudine, pericarpio tenui fibroso, semine
SPECIE RUM CLA"\1S DIAGNOSTICA.
a. Folia adolescentia in facie superiore tomento dense appresso
sericea, subtiis gkbreseentia, rigidissima acute mucronata
(1.) T. CAMPESTRIS Dr, et Griseb.
b. Folia glabra, rigida vel cliartace.a.
a. Lamina rigida laciniis in acumina 2 puageutia fissis.
Spadicis rami crassi arcualo-patentes. Calyx trifulus
1. (2.) T. BRASn.iESSis Mart.
Lamina rigida laciniis usque versus dimidium bifitiis.
Spadicis rami graciles palentos. Calyx trilobus
2. (3,) T. sciiizopiixrj.A Dr.
f. Lamina teuiiiter cluivtacea laciniis brevissime lìssis.
Spadicis rami graeillimi ereeio-patentes. Calyx triiìdns
3. (4,) T, ACAXTUOCOMA Dr.
1. TRITHFILNAX BßASILIENSIS MART. Caudex
depressns crassus vaginis in spinas validissimas excurrentibus
liorridus, foliis incrassato-rigidis utrinque glabris mediocriter
petiolatis, crista evanidil, lamina usque supra dimidium vel
(prope basin) profundiiis incisil laciniis late linearibiis in acumina
duo pungentia breviter fissis. Spadix ampins divaricatoramosHS,
spatbis pluribus pedunculum involventibus et ramos T,
suflalcieutibus integris vel ad oram obsolete fibroso-dissolutis,
ramis Üoriferis incrassatis rigidis plrq, liorizontaliter patentibus
arcuato-patentibus, calj'ce ultra dimidium trifulo corollam
dimidiam aeqnante, ovariis ovoideis in stylnm sibi aeqiiilongum
attenuatis.
Tabula nostra CXXIX (folium, spadix, analysis).
Trithrinax hrasiliensis Mart. Pahn. hrasil. Suppl. 150.
i. 104 et Palmet. OrUnnian. 44. t. XXV. f. A.
7 2
i! il Sii
i í
' ' L