>1 I
475 PALMAE: GEONOMA.
Trib. T. Geosomeae.
476
BOK.VSSINEAE HETEEOCLmvE Mart. Hist, nal Palm. III. 227, pro parte. — Abecoideae, series I, suhscriei jnimae
genera pmica (¡¡ostica) II. Wendl. System. Einth. d. Palm, in Ber. d. 40. Vers, deutsch. Natur/, u. ÄerMe zu
Hannover 1866. p. 182.
(Charnoterem vide anprn in couspectii pag. 275.)
XXn. GEONOMA "WILLD.
Geonojia Wìlld. in Mem. de I'Acad. r. d. Sc. Berlin ISOé.
J). 37 et Spec. Plant. IV. 174 d 593; Mart. Hid. nat. Falm.
IX. 6 et in. 229 et Palmel. Orbignian. 21; S]>nice, Palm. aman.
— MARmTsziA spec, mtei-rnpta R. et P. Syst. veg. Fl.
Per. et Chil. 296. — Gynestum Poit. in Mém. du Mus. IX.
(1823.) 385. — Koebelia Engel in Unnaea XXXIII. (1865.)
680.
Monoeca in eodem spadice. Sp^^ix simplex vel
simpliciter ramosiis vel pauiculatim ramificatiis, adolescens
spathil duplici iavohituSj doin spatliis incoinplctis
ad apiceiu dcliisccntibiis et saopo omnino laceratis cxsertiis;
glomciidi triflori spiralitcr dispositi rhaclii siinplici
yel ejus ramis usque ad apicem profunde immersi,
alveolis ad margiuem posticxmi in proccssiun labiiformom
(,,la"biiim") bracteolani simulantem prod\ictis, iloribus
in alveolis bracteolatis, prius masculo utroque
vieissim, denique feminco solitario sub anthcsi emergente.
Flores cf : calyx' tvipliyllus sepalis angaistis
inter se remotis vol ad basin Imbricatis; corolla calycem
excedeus gamopetala trifida rai-ius tripartita limbo
valvato; stamina 6 alte monadelplia, tubo turbinato
vel campanulato carnoso in ¿lamenta subrdata excurrente,
connccti-\'o brevissimo in apice antlierae loculos
2 distinctos erectos longitudinaliter deliiscentes gerente;
gerininodium parvum tubo inclusum. Flores Q: periantliium
ut in mare; androecei sterilis cupula magna
plrq. urceolata ad apicem 6-dentata vel 6-fida germen
usque ad stigmata includens; ovarium solitarimn evolutum
ovnlum in funiculo brevi oblique erectum liemianatropum
includens, stylo trisulco prope basin ovarii
fertilis inserto louge erecto denique in stigmata late
radiata excurrente. Bacca e carpello solitario prodiens
exocarpio membranaceo, mesocarpio tenui fibroso et
succulento, endocarpio membranaceo. Semen . subglobosum
lineiì angusta lucidà testae obscm-ae impressa e
rliapliC adscendente et supra clialazam ad embryonis
basilaris papillam recte descendente ortà, albumine
carnoso-corneo concentrico aequabili.
Palmae hmiles saepe stóloniferae et caespUosue,
formosae, in siìvaruni ìtmbris humidis et secus Jlmnìmim
curs^ls in coUihis et montìhus totkis fere Americae intratropicae
numerosae et inuìtìs ìocis frequeniissimae, a
BrasìHae provinciis tropico-littoraUhus et a Bolivia centrali
septentrionem versus vulgatae, provincias centrales
imperii vitantes et ili in vaìlibus humidis raro ohservatae,
specìerum mmenm maximum in ditione flmninis
Amazomm et Orinoci, praeterea in Columbia occidentali
et America centrali aequatoriali evolventes. — CAÜDEX
arimdinacem demissus, gracilis vel raro elatus, rarius
fere columnaris excelsus; vel 0. FOLIA elegantissime in
comam saepe densam congesta forma, variabili, lamina
bifida, inaequaliter palici- vel pluripinnatisecta, raritis
in segmenta nervo I. sup. solitario instructa aegualiter
divisa, segmentis pro nervorim I. numero angustiaribus
vel latioribus falcato-aciminatis secus ñervos I. in facie
inf. una cum petiolo et costà plus minusve fusco-lepidotis.
SPADIQES intra folia orti intra vel saepe infra
ea fior entes et fructificantes, cito per spathas plano-compressas
inter se plrq. fere aequiìongns et subinde spathà
tertià minutó, auctas perrumpentes, tomento molli tecti,
et timi demum alabastra evolventes (conf. tal. nosir. 113:
spadix adolescens ad sinistram). FLORES in alveolis
ante antlieshn piane occulti et nullo modo Siiper rhacheos
vel ramorwn superficiem emergentes mutuci pressione
ungulati et oblique compressi, antìtesi ex alveolis porrecti,
masculi praecoces; in florihus sexus
utriusque persimile; corolla & plrq. profimdius in lacinias
fissa quam cor olì a 9; sépala in dorso alato-carinata,
pétala plrq. laevia; androecei fertilis sterilisqiie
sicut germinis structura valde egregia (conf. analysin
in tab. nostris 111, 113, 117 cet.). BACCAE semper
parvae nigricantes vel atro-coendescentes, globosae vel
ellipsoideae, induviis parvis sufultae; semina plrq. Pisi
magnitudine linea alba circuì ari (conf. tab. nostr. 112)
Ons. L laflorescentift (in tab. nostra 112 cUngramnmle illnstrntn)
imiltos et egregios autores fefellit. Qunmcinam ci. "Wii-LDKyow Gi'-onomam
lite ia Liiinaei classem XXI. iiiscruit et flores in ulveolis binos máscalos
prope feininciini soMtarhim interniedintn coorclinatos clescripsit (Mém. Acad.
Berlin 1804, p. 39), tanieti cL Martius species modo ut mouoccas, modo
nt (ìioecas distinxit, sine diibio spadicilnis eis, qui post floruui c? doliorationem
et dekpsinn tantum sex am fcmineum exhibont, deceptus. Simili
modo, (cinoil anthesi.s secnndi vel lertii iloris saepe plurima hebdomadum
spatio n iloris praeccdentis antitesi dislinuta est), etiam ci. Si-i vivas
477 PALMAE r GEONOMA. 478
plantns observans decipiebatnv, postquam eodem loco eandem plantain
prim»im flores ¡J, i)ostea flores 9 evolventem vidit, ita ut fruefcificationein
novam „Alternation ol" function" dietjun instituerit (Palm, ainaz. p, 95);
quam falstvm esse stiitim demoiistravit ci, "Wkndi.axi) in Bot. 1869.
p. 791, — Antheseos menses cerli adesso non videntnr, cum spadiees din
so evolventcs a!ii alios setpiantur, et; liac de causa in de.scriptione specierum
a nobis omissi sunt. — Geonomae omnes, et plnrimae a nobis accurate
examinatae, omnes per glomernlos trifloros monoceae snnt. In omnibus
quoque gei'men candoin structuram pracbet: o\'ariam 1 evolutnm, reliqna
2 sterilia modo in sfcylo et stiginatibns adumbratsi, sed ad biisiu germinis
sine ullo vestigio abortal CI. Si-rvck (1. c., p. 102, 103) interdum
ovaria tria fertilia esse tradii; sed, ubi hoc ita se habet, gencfis alius
cliaracter {Cali/ptrogynac, Asterogi/nae cet.) adest.
Oiis. n. Alveoli in rliacbi aut ejus raniis por spiras densas (coiifeitnb.
nostr. I l i , 112), vel laxiores (tab. 110, 113), raro vnlde laxas (tab. IIC)
dispositi magni momenti in specierum distinetione sunt; ubi .spira densa
adest, optiine liuearuin (,,Contactlinicn" diet.) incurve vel fere recto ad
ai)icem tendcntiuuì bene distinguendarum numero signiRcatur (spira n-sticlm,
siicpe deca-stielia); in spiris laxìoribiis saepe aliac dispositiones, e. gr. alveoli
bini decussati vel alveoli torni verticillati verLid!lis alternantibus,
quos breviu.s alveolos ternos alterne vertieillatos nominabimus, facile
recognoscendae suut, ctianisi verLicillt jiaulum pertnrl)ati snnt. In
ramis valde laxilloris dispositio alveoloinim semper fere secundum spiram
ad '/a vel 7s ordinataui invenitur.
Ons. III. Nonnalii clniracteros in specierum distinetione magni
aestimandi modo in spadicibu.s bene fìorentibus, saepe iuuno tantum in
piantfi viva accurate recognosci po.ssuut, Muo pertiuct prae.serliui eaiycis
et coroUae portio, androecei fertilis et sterilis fonna et cvolutio. In alabastris
corolla miuor quam in llore invenitur, cum calyx jam iu alal)astris
perfecte fere evolntus sit, Audroeeenni in alaba.'^tris cf altam format cupulam
breviter dent.atiim, cujus dentibus (filameutis) antlierae intus deflexae
insident (confer tab. nostraui 112, andr.; et 121, iig. U, fl. cf) ; in
hoc statu ojnue-s species iuter se similes sunt. Postea autem lilamcntu
elongantur et anthesi erecta (tab, 113) ant horizontal iter rcfi-aetii (tab. 117,
11, cf) inveniuntur, et variiis demonstrant portioues cum cnpulae (tubi)
longitudine comparata. IL^cc evolutio (quae ex iìguris diversi.s tabulae
nostrae 113 patet) in multis Qeonomis aclhuc nondum observari licuit. —
Facilius cupulae androecei abortivi forma in flore Q observanda, quae sab
anthesi minus mntatur, pvaesertim si ora:u breviter dentieulat;tm liabet
(ut iu tab. nostn'i 111, 112 cet.). In speciebus paacioribus autem haee
cupula („uiceolus") in processus G digitiformes (filamenla sterilia) elongatur
tubi lougitudinem snbaequantes, qui anthesi stellae instar patcntes ex alveolis
prominent (confer tab. nostrani 121, fig. L il. Q andr.); etiiim de
hoc chfti-actere in viva plant« ob.servationes multoe iustituendae snnl,
quales nobis in horto Herrenhusano Gconovinì'um ditissimo una cum ci.
.unico H. "Wenpi.and facere iicnit.
Ons. RV. Diaguoseos Geonomarum ratio. CI. Spruck (quamvis
raultas species male constitutas creans et bene notas perturbans) de characteribus
ad Geonomae specie.? distiuguendas optime dis.serait (1. c. p. 08
ad 104), quos nos observationibns propriis sublevati auctos aceepimu.';.
Itaque sequentes praesevtìm charactere.s magni censendi sunt:
Cnudicis altitudo, crassities.
Laminae forma tota [bifurca, inaequaliter, aequaliter pinnatisectu].
Nervorum I. uumerus (qui mcliorein characterem pracbet quam segmentorum
Humerus, quod lamina inaequaliter pinnatìsecta in iwsteriore
variai et iuterdum in cadeni plantà lamina modo bifurca modo in
segmenta panca divisa invenitur); nervorum conuidem angalns [«"]
cum costA.
SpadicLs divisio. [Sp. simplex (tab. 120), pauciramosus (tab. 112), multirainosus
(tab. 116), paniculatus ((Ab. 113).]
Pedunculi et spntharum xwi'tioues.
Alveoloruin dispositio (vide supm Obs. IL), et eoi'undem immereio la
riiachin crassam vel tenuem (ah'coli profunde, le\'iter immei-sì, siipevficialcs).
Labii (i. e. alveolorum margiuis postici) forma.
Periauthii portioues per antheiìiii.
Androecei fertilis forma et filameiitovuui porMo.
Androecei sterilis ora [urceolns slaminalis
lobatus, digitilldus limbo radiato].
Baccae.
Polm.
, creuuliitus, denlütus.
Oiis. V. Seetionum formutio. Divisio a ci. Spuiioe (I.e., p. 103,
104-) temptata valdo artificialis est, quod et ipso intellexit. Moncnduin
autem est, species Geonomae tautopere inter se conncxjus esse, \it quae\'i.s
divisio aliquantum habitus arfcilìcialis prae so ferat. — CI, Mautius et
Tuaii. divisionem generis primariam rite in spadicis formil posnernnt, quod
et nobis naturnlius videtur. Cuin postea flores ot cf et 9 in bona evoiutione
examinati eruut, sperare licet, eorum characteres etiam ad aectiones
firmandas vel natui-aliores ereandas idoneos fore. — In scquente davi
praeter specie.s brasilieuses eae quociuc (in parenthesi) introductac sunt,
quae in Bolivia, Peruvia, Columbia et Guiana Brasiliae confini bene notne
crescnnt, fortasse etiam in imperio nostro ijivenientur, praesertim autem
propter afiinitatem .specierum brasiliensium cum his periiiutari possint.
Conmiendanms lectori benevolo, ut typos subdivisioniim nostrarurn sequentes
iu tabulis iiispiciat: §. 1; GCOIIOÌÌM fiscellaria (tab. HO); %. 3: G. rulescans
(t. HI), trinervis (t, 112); §, i-, G. SchoUiana (t, 113), Gastonùiva
(t. 110); §, a; G. Wittigiana (t. 115), Porteava (t. 118); §. 7; G. elcganu
(t. 121, f. IL), Olfi-rsiana (t. 119); §. 8: G. acmdis (t. 121, f. L).
SECTIONÜM ET SPECIERUM CLAVIS DIAGNOSTICA.
Sect. I. SCHISTOSPADIX Trail. Spatlix in ramos
palíeos vel nuütos clivisus, ramis siiiiplicibus vel iteriim ramificatis,
peilmiciilo rhachi cum ramis siibaequiJongo vel saepe
multo brevlore, spatbis ovatis, lanceolatis vel liuearilius. —
Palmae speciosae vel ImmUes, nunquam acaides.
§. 1. Panicidigerae Dr. Spadix pro genere maxiinus
ramis I. pluribus vel certe inferioribns in ramos IL divisis
paniculatiis ; [raro rami omnes simplices in spadicibiis minoribnsj;
pednncnlns validas in rbachin longam inter ramos T.
flexiiosam transiens; iloi-es ramisi, vel secundiiriis incfassatis
plrq. cyliiulricis immersi; androecei sterilis nrceoliis in flore
9 obtnsns vel breviter (3-denticiilatiis vel -crenatiis. — Pdmae
i^pedosae camlice saepe fere cohinmari vel crasse armidinaeeo,
2ìlrg. 4—5 m., inlerdwn ad 10 m. alto, foliis amplis pinnatiseclis,
nen-is I. in laminà firmiore longins dislanlihna ntHnqìie
plnrimis.
t Flores romis
(labio brevi) •
crasse cylindricis profunde immersi, alveolis gibbosis
lunquam snperflcialibu.s. (Rami inter alveolo« diametro
O Folia aequaliter pinnatiseeta, segmentis nniuervibus
lanceolato-fitlcatis . . . . 1. (1.) G. maxima ICtli,
O 0 Polia inaequaliter pinnatiseeta, segmeittis omuibas plurinervibus
vel plurinervibus cum uniucrvibus angustioribus mixtis.
# Flores speciosi {<S 7—8 mm. Ig., 9 5 mm. Ig.); stamina fertilia
stellatim recurvata aiitheris ercctis.
_LCandex ad 10 m. alt.; folii segmenta plurima
augusta uninervia cum 2—3-ncrvibns mixta.
Spadicis rami cyliudrico-iaei-assati (Venezuela)
(5).) G. DXDATA laotzsch.
JLCaudex ad 6 m. alt.; folli segmenta mulUa
latiora plurinervia cum angustioribus mixta,
Spadicis rami gráciles, alveolis laxioribus
0. (8.) G. Poiit-IANA Mart.
# # Flores minores (cf 3—4 inm. Ig., 9?); stamina fertilia erectopateiitia.
Spadicis rami lougissimi (pedales) iucrassati,
X Flores in spira la.Kiore disposili. Folii segmenta
plurima lineari-acnminata 1—2- vel
paucinervia . . . . 4. (6.) G. fiscei.lakia Mart.
JL Flores in spiiii densiore congesti. Foli! segmenta
panca latissim a 5. (7.) G. MAcnoci.ONA Dr. etWndl.
t1'Flores ramis teuuiter cylindricis arcuatis Icvins immersi, alveolis valde
promincntibus iu statu sicco fere superflcialibus. (Rami inter alveolos
diametro ce. V-»—V» cm.)
G R«nii flaccido elougati (l'/a—2 dm. Ig.), alveolLs (corrupte) ternis
alterno ^•erticillatis ad apicem ramorum superficial i bus. Folia
iu segmenta pauca latìssima seet-a.
# ./Uvcolorum labinni emarginatum ; baccne parvae
globosae 8. (4.) G. pakiculigkka Mart.
63
fee