A
* boum
virtiis.
Deüt. 28-
Zee/« IB
lac ob. i.
2, Cor.9.
Aclor. 7.
lerem.S.
c
D
1V
Epbef.j.
tionepcrpendat, quod ne ip fos quidcm conatu's, quos
pro deliderioôpulenriiÈintentus exercuit , luis viribus
mïpendere potuiflet,nifi eum ad exdrcendum omne opus
ruriSjprotecUo Domini aemifericordiaroboraflet: &m -
efficax cius voluntas fui fi'etacvirtiis, nifi etiam peiagen-
di copiani, qua: hopnunquam vel fiecitatis vel rmbrmm
nimietatcfraudatur,diuina çlçmentia præftitiflen Nain
cùm &*bonumvirtutis, & (anitar. corporis & omnium
efi^eûus operum a^uumque prbfperitas aDominô fuerit
condonatajorandum,elk S i fiattilicuc fcriptum cft,coe/«w
areum & terraferrea : 8c ne refiduutn locuftaiomedat bnicbus, ■
&reftduum bruchi eruca deuorei,&refiduü m truce, rubigo confu-
mat. Neein hoc tanrùin eget diuinitaris auxilio agriçolæ
laborantisinduftria, nifi etiam inlperatos aucrtat caius,
quibus etiamli defideratafrudkuum fecüditate agerfue-
rit opimatu^ non folùiq ïpei iùæ vana expe&atione ffu-
fty:abitur,verumetiam perceptarum & reconditarum iam
vel in area vel in horreo fhigunt ybèrtate fraudabitur.
Quibus rinanif eflie colligitur, non foluina<ftuum,yeruin-
euam cogitàtionùm bonarum cx D eo elfe principium,'
qui nobis 6c initialàn<^æ voluntatis inipirat, 6c vircutem
atqueopportunitatem eorum quæreékê cupimus,tribuit
peragendi: Omneenim datum bonum, & omnedoriumperft-.
cinni defurfum eft,defcendensapatreluminum , qui & incipit
quae bona lunt,&exequitur,&confumraat mnobis , di-
eente .A^oftolo, Oui au tan datfemen je minantt,(? partem ad
manducandum praftubit,& multiplicabitfemen veftrum,&cref-
cerefactetfruit tu iujhtia vcJlra.Nolhnm vero eft,y t quotidic
attraheutem nos^gratiam Dei humiliter lubleqiiamur,
vel cer te dura cermet & mcirctimcifts,yi lerip turn eft, auribus
eidemreliftentes,per Icrcmiam mereainuraudire, N um-
quid qui (aditnonrejurget, aut qui auerjus ejl, «0« reuertcturi
ftuare)ergoauerJuseftpopuliisifteiriHtenijalemauerftoneconten-
ttofa ? Indurauerunt ceruicesfuas,noluerunt reuerti.
Obieftio qutmadmodum gentiles abfquegratia Dei
cafrimontam babuijfe dicantur.
G A ï?. I I I I .
et JL.» ■ •
Ermanus : buic fenfui cuius pietasabruptèanobis
V j nbn poteft iniprobarijillud vidëtur obliltere, quod
ad deftrudtionemliberiarbitrijtendit.Nam cummultos
gJentUiuifi, qui vtique diuiniadiutorijgratiam non mcL
réntur,non lolmifrr ugalitatis atque patientiæ, fed quod
1 magisimnim eft, etiam caltitatisvideamus fulgere virtu-
i ibu$,quomadocaptiuatoliberævoluntatisàit>itrio,Dei
munerc eollatae illis credendæ funt : cùm vtique munda-
næ fapientiæ lfeékatorcs,nc> folum Dei gratiam, led ipfum
etiam verum Demnpenitùs ignorantes, quantum velie-
rie lechoms , vel quorundam traditione cognoiumus,
funimam caftimonræ puritatem prbprij labons induftria
polfedifte dicantur?
Rejponjio dtphilofophorum imagina-
rui câjiitate.
C A P . V.
BHæremon : G ra tum m ih ie ftq u od d üm fum m o a - ,
gnofeendæ veritàtis amore flammamiiii, quædam
etiaminepüaproponitîs,- quorum obiçékione probatip,
atqUe fy cita dixérim) explorador catholicae hdéi yirtus
appàrèat. Quisetenimlapïens taiii contranjs propolitio-
nioiis vtcretur,vccoeleftem caftimoniæ püntacem,quam
hefternadie nec perDei gratiam mdrtaluun cuïdam aile-,
rebâtis poflèconferri, nunceandcm eciamàgentiiibus:
crederetisvirtute propriaiuille poflcffam 1 Sed quia hæc
exploranda: procuiduDio (vt dictum elc) ftùdio veritàtis
oppomris,quidde Èisteneamusaduertire. Prirnùmphi-
loiophos nequaqnam.çredenditm eft talem animi calli-
! ratem qualis a npois exigitur aflécùtos : quibus iniungi-
I tur,yt non folumjvrnu.uio,ied neimmiulnui qv.uUm horni-
fnttür i»ff(/f«.rtabuèrun.ta.Urcmilli quandàm ^ ^ . id e f t , |
portiunculam Cajittatu, id e ït , abftinentiam carnis, vttan- >
turn à editu libidinem coèrcerent : hanuaUtem internam
mentis perfcéfam aç perpetuam edrporis puntàtem;non
dicam opère aflequi, fod nec cogitare potuerunt. Deni-
quefamolilliipusilleipiorumSx>crates, hoc, vtipficon-
celebrantjdefènon erubuitprofireri. Namçumirituens
eum quidam phyliognomon dixiflet id
cft, oculi cérruptorisputrorim, &:irruentesin eum difcipu-
li eiùs, vlcifciallatum magiftro v elle nt co uuiciüm, iiitji-
ghationem eorum bac dicitur co mpre lli fte fententia >
-.Tuvmxa-% 'meTea ùut «V d c[t,qtiu'fcite.ô fodalcs:cteHtm
fumjtd contïneo me. Aperti flime igitilr n on folum aflèrtio-
ne ndftra^fèdcti amip forum p rolelii o n e môftratur, con-
fummatidnem tantummodo impudicitiæ, id eft, çom-
mixtionis turpitudiiiem.yioléta ab illis neceffitate com-
prelîàm,non tamen deiiderium decordibus eorum&ob-
leâationem illrus pailionis exclu'am. Cumquoâutcrn
borroreproferenda éft illafententia Diogenis ? Fa&um
enim quod philolophos mundi huius velut quiddam
mcmorabile proferre non pudttit,nequedici ànobis fine
verecLindia, nequeaudiri poteft. Nam cuidam in adul-
terij ' crimine' puniendo (v.t.fcrùnt) ait, rï-Jbft«»
ideft , quod gratis venditur mûritnontrrias.
Confiât ergütllos veræ caftitatis quæ à nobis expeti-
tUr , nec agnouilfe virtütem. Et ided fatis certum eft
circumcilronem noftram quae in lpiritu eft , non polie
nifiDeitàntùm munere polîideri,& hisinelïèfolummo-
do,qui Deototalpiritus lui contririone deferuiunr.
I Oued fine gratia Dei nullos indiiftrios cotiatus
exequivaleamus., , .
ET idcircolicetirimultisimoin omnibus.pollitoften-
dijlemper auxilio Dei homines indigere, nec aliquid
humanam fragilitatem quod ad fa|utem pertinet, perie
folam,ideft,line adiutorioDei poffe perncere, in nullo
tamen euidentius qaamin acquifitione atque cuftodia
caftitatisoftenditut, Vtenuntantilperdeinregdtatise-
iusdifticultate dilputatio difteratur, deinftmmentis eius
breuiter interim diiptttemus. Quis prxualeat quisefo
quamuis feruens fpiritu, Velfqualorem folitudinisi vel
lied panis non dicam quotidianam efuriem}red iplamla-
turitarem nullajyominum laude fuffulpns, fuis viris fufti-
nere ?]Quis aqua:perpetuamfi rim fine Domini cbnfdla-
tidne toleiare ? iliumque dulcemae ^eleiftabilem matu--'
rinum foporem humanis ftaudari oGulis, & incra termi-
nqs horarum quatuor omnem quietis refedtionem iugi
po'llit lege concludere ? Qujs indefinenrem le&ionis
mftantiam ? q.uis irremiflam operis fedulicatem »nullum
prielentislucri commodum caprans , abfque Dei gratia
explerefufHciat?QmeQmniaiicut defiderari a nobisiu-
giter abfque diuina mlplrarione non polfunt, icane per-
tici quidein fine eius auxilio vllacenus queunt. E t vt hacc
eadem non folum probacanobis experienti^e difeiplina,
fed etiam cerdsmdic.iis-& argitimeiltis manifeftiorared-
damus , noniifinmultifqu^ vtiliter OptamUS' implere,
cum deliderij plenus ardor ac voluntas perfedka non deli
t,in terpellans quajcUmquc fragifitas- calfat votaconceT
pta,nec propoluo noftro alliltit effedkus , nifivirtusper-
liciendi Domini hientmiferatione donata, ita vtcum lit
innumera multitudo lllorum qui fideliter vircutum iku--
dijs defiderentinh^rere,fummam tamen eorum quiluec,
perficereveltolerarepnEualeanrinuenias raritatem, yr
prxtermitramquod ne tunequidem, cum omnino nul-
la nos arcer inhrmitas , facuLtas vniuerfa qua: yolumUs
peragendinoftrje fubiacer pdteftati? l^Jam ncque remo-
rionislilentium,necdiftridtionesieiuniocum,necledkio-
nis mftanciam.illo etiam tempore quapofl’umus pro no-
ftroarbitnorctentamus, fe^ quibufdam occurrentibus
caulis,etiam inuitillimi frequenter iecrahimur | iaiitrari-
bus inftitutis,itavt,vcl lo c i, vel teftiporis copiamin quo
h s c exercere pollimus, necefle fitnos dDoinirio aepre-
cari,necfufticere nobis id quodpolfumus certumeft.nifi
■Diogenis
'fencencia.
m
1. TiW.2.'
j Mattb. 18.
2. Ae*. 14.
J * liera-, ■ dans co-
C -
I Ibidem. <
I M* thy2}.
Oft* 2« ,
etiam ópportüni'tas peragendi ea quse nobisvriquepolli-
bilia fimc,a Domino rribuatur, de quibus f | ApoitolUs^
Quomam volutnms, inquiry vtniread vos & femel & tterum^Cr
impediuit nosfatanas: ita vt nonnunquam nos edanvvrili^
ter ab iftis Ipirirualib us fe'nriamus ftüdij s auocari, vt dum
nolentibus nobis incerrumpitur noftri curfus intendo,&
infirmitari carnis aliquid rel^xamus, etiaminliiti^d falii-
tarena perleuerantiam releruemur. De qua difpenianone
Deijfimile aliquid beams Apoftolus: Propter quod,inc^xix.^
ter Dominum rogdüi,vtdïfcederet am?,& d ip t mihvSujficitpbi
gratiamea;nam virtus in inßrmitateperficitur.ExiiemmiOujd
enim oremus fecundum quod oportet nejcimus. ■■
■ • I
Deprincipalipropofito Dei &prouiden- |
ttaquotidtana. ^ : ; "
I C A P . V I E
P Ropofitum nam que Dei, quo nonob hoc hominem
1- ieceratvtperirer.ied Vtiiiperpetuumviueret, maner
immobile. Cuius benignitas cum boh?e voluntatis in nobis
qdantulameunqUe ihintillam emicuifle perlpexerit*
vel quam iple tamquamde dura frlice noftricordis excui-
ferit.confouet cam Öiexulcijtat, liiaque in Ipiratione con-
foftar, volensomnes homines fahio:-jieny & ad agnïtionêm ven-
tatis venire.Qwa.non e/?,in quit, voluntas ante patremyefirum
qui.in 6Celiseß?vtpereatvnus ex ptifiltis ifiis. Et iterum: Non yult$ |
inquit, Deus per ire animam ^ fed * retract at cogitans ne penitus
ßereatquiabieämefi.ytcy^Eawcp, eft &nonmendtur Deus
cumobteftationedefiniens ■. Viuoegddicit Dominus Deus,
quia nolo mortem itnpij,fed vt couertatur a via fua & viuati Qui
enim vt pèreat vnus ex pufillis non habet yoluntatem,
quomodo line ingenti iacrilegio putandus eft, ndrivni-
uerlalitér omnes, fed quofdam laiuosfieri veile pro omni
b US' ? Ergo quicuh q;percun t , contra illius pereunt vo-
ludtatem , itaeo contra vnumquemque eorum quoridie
ptöchmSië.Conuertiminid vijs vejiris.Squaremoriemimdo -
mus Ijrae lï Et iterum.:(^Kodw voluicongregarefilios tuosficut
ga'dinacongtègatpullosfubsJtdralasfuas, & noluijtU Et, Quare,
inqu eji popalus ißc in Hierüßlem^auerjione contentio- '
fa j induraaerUiii* faciesftids,noluerunt reuerti. Pr.eiko eft ergo
quotidiè Chrifti gratia,, quae dum wxh.dmneshomines
laiuosfieri,& ad agnitionem vent at is venire, cunókös abicp vl-
167
meiimpriorent,quia bene mi hi er at tunc mdgis}quam nunc eft. Ac j ft.
riirlus contumacias noilras atque contemptus , qitibus I ^
eumadlalutares inuitantem reeurliisrebciii fpiritu dedi- I
gnamtifytalfèornparatione deferibit: Etdixuii^mt^Pa- Lem .l
tremvoedbisme, & poft me ïngredimiicéjfabis; Sed quomódóft
conteninat muiter amatonmfiiüm W ficcontempfit medomfts Ife
tael,äitDominus. Satis congrue^quoniam Hiertilalcm ad-
ulterje edmparaueratafuo eoniuge difeedenti, amorem
quoque ac perléuerandambënignitatis fti | virbqtii | fee-
miriadeferitur,cornparauit. Pietas enim ae dileótio Deij
qux circa human um genus femp'erimpenditur, eo quod
nullisitayincaruriniurijs, vta ciira noftrae laluus abfee-
dat, & quodainodo fuperatainiquitatibus noftrisaprin-
cipalj luopropolitoreuocetur,magispropne exprimi alia
comparauonenonpotuir, quam exemplo viri arden d Hi-
mp aiiiörefcbminamdiligentis,qui quanto nygis negligi
fe ab ea fenferit, tanto vehemendods circa earn zeli ardor
re Hammatur. Adeftigiturinfeparabiliternobis femper
diuinaproteÄio'^ntaque eftergacreaturam fuampie-
tas creatoris,vt non loluin comitetur earn, fed etiäm pise- \
ced'atiugi'piouidentia. <^Uj»mexpertuspLophetaDomi- ' .
no aperti llime confitecur, diccnSi Deus meus mifericordtae- Pfil-s*.
tm,prauenietme._Quieunrinnobisomimquendambone ,
voluntansin/pexcrit, iliiiirunat eamcOnicftimatq; con- I
fortat, & incitatad laliiteni, incrememum tnbuensei, j
quam y el ipfe plants uit, vel noftro conatiividerjf emer- 1
lilFe.Nam antequam clament,in<\\iit,egobudiam,adbucloque~ fy** 6f‘ .
tibus eise£o audiam. Et iterum:'Myocem ckimoris tuifiatim vt v***JO*
audientirefrondebitt^iEt nohiblijm landka defideria b.eni-
gnus infpimt,fed etiam deeafiohes^ prxftruit vita^&op- * prsftat.
portunitatem bonieffédus ae falutaris vfx dirèékionem
demonftrat errantibus.
De vir tute bona voluntatis no fir a &
gratia Dei.
C A P . IX .
S Ndeiion facile humarta rationedifeernitur, quèm-
adroodum Domihuspetentibustrmuat, d qüaeren-
tibus inueniatur,apedatque pullantibus: &;rurlps inue-
niaturanon quaerentibusfé , palam appareat inter llios
qui eum noninterrogabant, & fota die expändat manus
lacxceptione Conuocat, dicens : Ventte ad me omnes qui la- j luasad populum non eredentem lib i& è’ontraiScentèm.
Unv Anov.ir, elite i/cpftrn vpfir.t/ttn N i a n t A m n n f tin n p c I 1 ■ b o r a t i s f t r o n e r a ti e ftis} & e g o r e fi c tam v ó s . Siautemjio omnes- . 1 . l L l . ' I À . i 8 ü
vniuerfaliter,led quofdam aduocat, lequitur vt nec omnes
finfonerati , veioriginali vel adkualipeccato, nec vera
l it i l i a ie n t e n c ia . O m n e s e n im p e c c a u e r u n t & e g e n tg lo r ia D e i ft
• nëc pér omnes homines mors pertranfifle credatur. Èt in.
tantum oraties qui pereunt contra Dei peteunt yqfunta-
tem,y t nec i p la i n morté Deus feciflè dicatur, ita S c r i p t u -
r a teftante.Oww Dens mortem nonf r c i t ,n e c g a u d e t in p e r d m o n e
v iu o r u m .E t ir i d ic eft quod pleriiinque dum pro nobis con-
f rariaipoftulamus, vel tardiüs, velnequaqUam hoftraex-'
aùditür oratio', 6 c rurfus, éa quæ credunus elle eoncrana,
v t i l i t e r v t b e n ig n i i lim u s m e d i e u s , c t ia m i n u i t i lf im i s D o -
minusinferreOignaturjacnonnunquamperhiciofasdiS
politrories rtoftras Iethaielque conacus, àbeftëdku dete-
I t a b i li r e t a r d â t a c r e u o c a t , a c properantesad mortem,re-
trahitadfaiutc,iScdeinfernilauaDuscxtrahitignoratcs.
De gratia Dei & arbitrq liber tate.
' G A P. V I I Ï .
QVam curam atepe prouidéntiam circa nos fiiam filb
figUramcretricis Hièruïàlem & pemiefoik ad iclpT
lorum cultumalacntate tèndentis, per Ozcam prophe-
tàm fçrmo diuinus elegantelrexpreilic. Diccnte namqiïe
ea s Vadapoft dmatorespi eos', qui dantpanes mib\&aquas meas,
lanam meant,&iinum meant, oleiimmetm, &potUmmeüin, fe-
fpondit, faluti' ei.us non voluntatibofulerisdrui nadigna -
Hgikcceegafepiam Pia)Aeiusfttnis,&feptam eammaceria,sfrfe- .
mitasfuasnoniutientetr&fequetur am atomJuos, & non appre-
bender,é t quant eospnebmUeniet illos. p§| dieet| Reuertar adinru
refiftentesac logç pofitos vocc t, inuit^s attrahatadfalu-
tera,peccare cupiéntibus explendç copiam fubtrahat voluntatis
| adnequitiamproperàntibus benignus obfiftari^
Cuiautemfacile pateat,quomodolklutis lümmanoftro f
fribuatur arbitriojde quo dicitur Siyolueritif&audieritis\___
me,qua bona[mit terranianducàbitis: &quomodo norivolentis Rom 9.
nequecurrentis,fedmiftrentisfitDei}Q^sdhtia. lit illüd,quôd Ko,w-2-
Dçus reddetvntcuiqucfecundum opera etiis,6c,Deus eft qui opera- 1 ^ ' 2'
turinvobis &velifftrperjicereprobonavoluntate,6c\xoçi\onex I
yobisiledDei donum eft,non ex opcnbus,vtne quis gto - pj
rictur ? Quicllic etiam lilud^uod dicitur ‘. Appropinquate "Ephefr.
Deo,&appropinqiiabit vobü'Et quod alibi dieit, Nemo venit- loan. .6.
adme,t}tfepaterquimifitme,attraxeriteutn>Qwdfit quod di-I
citur, RectoscprfusfacpedibUstuis,&vias tuas quid lit pf*^Si
quoa diciinus o ia n t e S jS r f in Conjpectu tuo vtam meam Et, y * a5‘
Rerfice.grejpts meos in femitis.tuispvtnon moueantw vefiigia meal.)
Quid etiam lit quod iterum commonemur,Fdim' vobis cor Ezecb. 18:
noüuin &Jpiri_turn nouum : Rtquid lit illud^quod^^ repromie-1
titur,D<*l>o eifcor riottum & ft mtum nouum 1 rtbuam mvifcen- Ez-ecb.u.
bm eorum, &auferam cor laptdeum de carne eorum, &Jaboeis 1
corcarneum, vtinpraceptis mets ambulent ,<fr/ipJkidmeàcufto- 1
friant ? Quid fit quod præcepir Dominus dicens, 1 f
Lana am Alma cortuum Hierufalm, vtfaluaftds, & quid lit terem.*:
quod * ipfum prophecaa Domino polkulat, dicens; * ipfo.
Cdr-i^unüûmiréain'm$Debs'.-tftEt iterum : Laüabis me, & jydl.^k
fuptrnmm deatbabor. ‘ Qui d lit quod ad nos dicitur , lM~. Rfrl.
minute vobis lumenfcientu. E tq uid lit quod dé Deo d ic i -^ ^ - ’4^
'tuf, t^frofabpinipemfiieiitiam :Er, Dominus illuminât earn: pM l2‘ \
•Vei’cerce qu o d o ran te s d 1 a m u s cumprophéta , lüunit-
naoudosmeos, ne vuquum obdormnvm in* morte : nifi quod mortcm'
in his omnibus:&-gi;atia Dei &iibeftas noftri declaiatur :
:i i l l
. Eff
f l 1
mm