HisHtcrisBafflij acceptis, Imperator primùro dat manda-
turn, vt ineunte æftace, cpiftfopi orancsNicæam conüem-
ant, eXceptis illis, qàibus inualetùdo effet impedimento :
hiçjue luolqco presbyteros.vèl diaconôs,quos vellent,eo
mîïcercnt, qui iplocpiti declararent (ententiam, & de reb.
conrrouerfis coôfilium inireht, vt comràunitet omnes de
omnibus.înter fe concordarent. Deinde,vt decem epifco- ;
pi ex partibus Occidentis, & totidem Orientis, quos concilium
cominuni fententiadeligeret,àd palatium fuüm v-
nà Venice ne, fibiq; qu,a? décréta e lient,exponercnt:ad eum
finem, vtipfe quôq; non cpgnofceret fôlùm, vtrum con-
Uenienter Scripturs faersinter fe cohfenfiflent:verùm etiam,
quid optimum faôfcuvidéretur,decernerec. Atvero
hiséoofeâis rebus, inirorurfusconfilio f Suffitvtomnes
aut vbîhunëflènt,aut in proprijs ecclèfijs vfque eo manerent,
quoad locus concilio præfcriberetuc: fignificaretur-
Nic*a «*> qùéipfis,Vtillb accederent. Poftrèmo feribit Bafilio, vt
iam terrai per lireraslcifcitetur ob omnibus Orientis epifeopis, quo
motu af- ju lo co concilium commode celeb ra ri^ô ife tf v tiju b tni?
tftirft veris iftud omnibörs conftaret. N am Nicsarn locum
conciliohabendo minifnè iam opportunumcenfuit,pro-
pterea quod gens illkis vrbi? terrsmotibus affh&aca, in
möerorö èffet. Balilius autem literis Imperatoris praepofiusfüislitens,
epifcopiscuiüfquegentis fignificac,vti ma-
J turècorifilium de re capiant : & quà ra primum locum qui
! ipfis of^portunus videretur,indicaî?ènt. Atçùm,vtineiui-
I modi rebus euenire (blet, non omnes vnum eundemque
locum dele giflent, iter fufeipit Bafilius ad Imperatoren),
qui turn Sirmij commorabatür: 6t cumalios qtîoldam ibi
offendit epifeopos priuattslc fuis negotijsoccupatos , tü
Marcum Ârethnfium & Ôeorgium lepifeopum Alexan-
driae. Vbi verb iam vilumeftConciliuin Selcucis, qu s eft
vrbs Ifauris, cogendum: Valens cum luis [ hicenim iam
Sirmij forte aderat ) Anomiànorum hæreli delegatus, la-
borat, vt epifèopi quittant in çaftris,formula fidei quam
habebatin promptu,lubfcribanr : inquaformula nomen
Subftantisrâinimèpofitum fuit. Iatereadum de conci-
lio habendo lèrib laboratum eft, Eudôxius, Acacius, Vr-
facius & Valens, quoniaminducebant in animum, quoc|
epifeopotum omnium, alij formulae fideiin Concilio Nj-
csnO;alij fidei in confecrâtione ecclefis Aritiocheriæ edit
s fauerenc : atque qubd vtraque fidei fotmul&nomen
Subftan|iae contineret, 6c fihum patri in omnibus rebus
Srioemi fimilemaffereret:quinetiam qubd.fi in vnum omnes con-
« r uenirentjfore vt reuera Aetij condemnarentopinionem
quam ipfi.licec ab vtraque f o*nula diferepantem, lauda-;
bant. ideire© perficiunr, vc epifeopi Occidents Ariminty
,epilcopi autem Orientis Seleucis, vrbisIfauris, in vnum
conuenianf£eo confilio, quàd pucabant facilius elle pau-
cis quam omnibus perfiiadere : &ili quidam ipforum ad
hoc , quidam adillud conciliumprofe&i, efficerent vt
vtrunquë concilium fuse fuffragareturfententis, reétè effet
:fin minus, vt alterum faieem,' quô haerefis Aetij non o-
mniutn foftragijs rèijceretur. Arque in ijs rebus illis fuere
fübftdio, tumEufebiUs primarius eunuchus familiæ Im-
peratoris, qui ôt neCeflitudine cum Eudoxio, 6c opinione
etiam coniundus fuit, tum complures alij porentes viri,
qui Eufebiogratificarifttidebanti
Vc rebusgejlii in Arimïnenfi Concilie.
C A P V T X V I .
Vide Ni- T Mperator verb quoniam perfaafiim habuir,neq-, ex vfu
tiph.e. 39. Xeffe vel Reipu. propter impenlàs,vel epifeopotum pro-
libt Tzç l Pter^ongaitinera,vtinvnumlocum omnesconucnircnr,
Bar.anno I " J ».__.l
\rji9lf' * eonA
•tilij hmu4
\toi7t.\.cen
'td.ggn, é-
piitiotifo
Bintaru.
Confubftantialis
verbuitu
probatü.
concilium in duas partesdiftribuit: fcribitque epifeopis,
qui id temporis cum Arimini,cumSclcuciæconuencranr,
vt primum de bis quae in fide ambigua viderentur, décidèrent.
Ad exrrcmum,vti lex eccleliæ poftulat, caufas ct-
iamcpifcoporum qui qucrcrentur, fe vel iniuftè abdica-
tos effe, vel in exilium miffos ( quorum vnus erat Cyrillus
cpifcopusHierofolymorum ) difceptarchr, deque crimi-
nibus, quibufdaraepifeopisillatis, àccuratéiudicarenr.
Nam alij aliosaccufaucrant : Aegyptij aucem Georgium
ÇO N S T A N T I V S. |
rapinæ& çontumeliarum infimulabanr; Rebusq; omni- ;
bus diiudiCatis, decem vrriufque partis ad aulam' accede- b
rent,qui quæ adta ëffenr,ipfirenunciarent. Hismandacis
impulfi,(înguli eum ad locum conueniunt,ad qucm cón- I
uenireimperatum erat ; atque Concilium Ariminiprius Afimini
coaâumeft: ad quod concilium congregati func ampliu?
quadringënci epifeopi. De Athanafio quidem hi, qui in-
fenfo animo atque inimicoerga eum affedti eranc, com-
modiffimum duxerunt, vti nulla omn'ino infticueretur a-
&io^ Cùm aucem quæri coeptum eft de fide,Valens & Vr-
facius in mediiim fimul prodeuntes ( quibus fubfidiofiic-
re Germanius,|Aùxentius, Caius & Demophilus ) poftu-
lant, vt formulae fidei iam anrê edits,antiquentur: tenea-
turqueca, quam dudum Sirmij Lacino (èrmone coropo-
fuerant, quæ filium patri fimilem fecundum Scripturas Coadliû
docuit : atque vt nulla fieret in Deo mentid fubftanriæ.
Quam formulam etiam Imperacorem approbaffe dice-
bantc eàmq;, à concilio rccipieridam eflè neceflarib .* atque
concilium de caetero non debere curiosc quid quifqi fen-
tiretinquirere, nediflidia& contentionesindcnafceren-
tur, cùm verba in difcrepationemaccuratamqüe difqùiû-
tionem vbcarentur, Naip præftare imperitius dillcrcre,
modóreótè de Deô fèntiant, quam inanes verbomm ar-
gutias introducere,quæ funt cum captjofis dialcâicorum
praeftigijscognationç quadam coniunâæ. Significabaut
autem bbfcurc, im^y erô>pertê airguebant verbum Con-
fubftantialis,vrpotenec in (andis literis repettum,&mul-
tis oblcurum & ignotum : volebàntqv vt pro eo diccretur,
filium patri rebus in omnibus fimilem fccundumScriptu-
ras.Vbi verb formulam ifta compledenïem ,quam ipfi fe-
cum ebàntè arculeranc, pcrlëgerunt* complures nihil o-
pus eflènouafideiförmulacönftafitër aftirmabant : led
acquiefcendum decrecis, quae antefuam aetatem erant de
fide fancita. Se iam in vnum conuentffe, vt fiquid contra
iftanouarecur,prohibèrent. Poftulanticem ab iftiusfor-
muiæ authoribus, vt lï eaquæ led â erant, nihil noui contra
ea décréta continerent, vt palàm ipfi dogma Anj reij-
ciant; quod quidem dogma ab ipfiüs Arij state hadenus
omnibusecclelîjsçaufatumultusextitifleri Hocpoftula-
tum eum Vrfacius,Valens,Germanjus, Auxêtius, Demophilus
& Caiüs facererecufarent, conéilium iubet,formulant
fidei tum aliarum fedarum,tum epilcoporum qui
N ic s s olim conuenerarit, legi: vt fëdsreijcerentur, de-
CrefaqiCbncilij Nicsni omnium confirïnarencur fuffia-
gijstarq; in pofterum nemo ea arguetet,aut concilium co*’
g f de illis poftularct,fed eifdem tam olim edicts content us
a^quiefeeret. Nam abfurdum effe,quèd quafiiam Credere
inciperenc, eiufmodi nouas fidei formulas confcribe-
rent, & temporis antegrelfi traditioném reprebenderenc
quam cradicionem non modo ipfi ob(èruauent,verùm et-
iam qui anre lêrexiffcntccclefias, tenuiftènt: quorum c5 -
plures per fidei in tormentis confeffionera^ & martyrium
evità migrauerant. Atque hi,iftisrationibus adddudis,
poftulant,nequid nouarum rçrum in concilio tenraretur:
ValentemautemfieVrfacium,quihûicpoftulatiônimo- Valens
remgererenoIlént,lèdinftarencvt formula fidei,quami- 7 ™ !^
pfiprotulerant, confifmarecur, abdicanr, & formulam
£qusmodb in, concilio pcrledafuerat, irritameflè decer-
nunt. Quinetiam abfurdum putanr,vchuic for muls tabs
prçponeretur ticulus,qualem habuir,cumSirmij édita eft:
nempc,PrsfenteConftantio,æterno, magno, Augufto,
Eufebio & Hypatio C o ff quemadmodutn Athanafius
quoque ad fuos feribit neceftàrios, his verbis: Ridiculum
plane effe,Conftantium Imperacorem sternum nomina-
ré, filium autem Dei negare sternum eflè: & cercum tempus
Huicformulsprsponere , non alio confilio quam vc
fidesvererum patrum &faccrdotum, qui ante hoc tempus
vixerint,coargueretur. His rebus Arimini geftis,
Valens 6c Vriacius iniquo feren tes animo le
abdicatos effe,properè ad Imperatoren)
conten-
dunr. t
Ariminc
fis; Çôd'
(anâio.
Arimi-
A
y iie Nj-.j
nb.9-Socr-
%».(■ 19•
Theo.lt...
V9- I
Ariminc-
[fis Conci-
liiaAa*
B
Nicznr
fidei nihil
aut detra-
henduiri^i
Vrfaciï &!
Valentis J
poeniten- ‘
r c •
Confiante
W/iro-
Conlian ■
lino. nVoidtâet »qui H'mutd fSuopcrra.î
hl).z.c.2ç.
vhtod.l.2.
D
prundc i
adP'iIiinü
ttoiein
clapfus.
C ó N s T a n T i v s . Etcleß a ft ic^ L ib . I Ÿ .
Arminenjîs Conalijail Imper atorem Conftantium
epiftola.
C A P V T X V I I .
Q Onçilium au tem , vigin tiepifeop osad e am rem de-
led o s ,m irtitleg a to sad lm p e rato rem ,a tq u e hæcad
..eum Lâ tin o lèrmonc fe r ib it..
C o n c i l i i A r i m i n i C o n g r e g a t i E p i ftola
ad Conftantium Imperacorem
■ confcripta.
Quoniam tum mandatum Dei, tum tuapietatis edi£tum itapo-
ftulàt, tdcirco eaqua olim defide fuerunt décréta , noftris fuffragijs
ftabiliendatudicamus. Nam cunfti epifeopi ex omnibus cïuïtaiïbus
ad Oçeidentemfit is, Arimini in vnumeonuenimus, ftftdereccleftd
Catholicafieretïlluftrior, & illmaduerfarij perjpicuèdeprehcnde-
rentur. Poftquam igitur dut dehberatum eft, placutt, eapfidem
qtu ex antiques duct a temponbm hactenus permanfit, qti£]3 apro-
pbetis,ab Euangehftis.ab Apoftolis dettiquepergratiam Domini no-
ftrtiefu Chriftï,tut imper ij defenforis,confer uatorifque valètudinis,
pradicàtafit, ferme retinere, retentamque.perpetub defender e. jjj Abfurdum
emniyiml nef Os certè videbatur, quicquam corn mut are in
illis, quareêtèverequedefijiita effent,quaque futjfemâb omnibus in
Corictlto Nic£tiQCoaélis,tuipatris Çorjftantini,Impertyoris iUuftrjf-
fiirni fubfidto accurate exqtitfita,exçujfaque: quorum (Uniquedomina
&fententia per omnium hominum dures %entcsqueperuafiffet,
palamque effet pradicata. Çuius vhius doürina pi, Atif barejisex-
pugnata,prorfusqueextinfia\çum etiam adiumento,non eafolum,
fed.alia qüoque harefes extirpât a. Cuiprofettb aUqutdadjjccre, tu-
tum non ejh&ab ea quicquam dètrabere,periculofûm> Qubdfial-
terutrum iftorùm eueniat, erittanta aduerfarÿsimpumtas prôpojk
ta,vtquqdlibeat,licenterexequantur. Ltaque Vrjacius& Valens,
quoniam iam pr idem animas fuos Àriano dogmate implïcauerant,
& noftra erant propterea communtoriefegregati, non modo illos, vt
eiufdem communiants denuo fièrent participes,paenttuit delatorum,
quafeadmififfefua ipforum confcientiaplane arguebat : veràm et-
iamyt tpforumfcripta teftantur,veniam obnixèpqfitdauer.e. Qui-
bus decaüfis omnia eiscrimina retnijfafuetunt, atquecondonata.
ifta quidem eo tèmporegerebantut,quo Concilium Medio lam babi-
tumeft,prafentibus ecclefiaRomanapr.esbyteris. Cum igitur tntel-
ligamus Coqftantinumpnnctpemeertè omnium po fier orum memor
riapofimortem celybrandum, diligenter elaborate,vtfidesiliaNicaa
literis prodita,accnra!ifmè per quifita explorataque ejfu:abfurdum
fane videretur, eo iam poft acceptant baptifmum vita defunâo, &
adtranquillitatemfibi débitant profefto, aliquid in eanouare : &
tot,fanuosFfiohfejforesAc martyres, qui hum autbores inuentorts-
que fuerunt, quique,vtvetus ecclefia Catbolicapofcebat inftttutum,
omninofenferunt| inqueeo perftiterunt perpetub,prorfus comemne-
re. Quorum fidem a i tui imperij tempora Deus per Dominum no-
firuin lefum Chrifiumperduxit: cuius auxtltofic tuum creuit imperium
, vt vniuerfiorbis terrarum gubernacula teneas. At contra
miferabtlesilli,&ammo praditiplane deplorato,nefario impetu incitait,
feimpiadoftrinapraconesdenunciare,&totum ventatisïncis
vincula ruperintl ) fed difiidium&fediiionem inde cumin alifs
ciuitatibus, tum in ip(a ecclefia Romana excitât am fot^ei Quamob-
rem tuam clementiam obteftamur,vtbenignis aunbusacvultu pla-
cido noftramlegationem excipias,neque per rnittas quicquam nouari
ad contumeliam eorüm qui vita exeejferint tfed nobis facias potefta-
tem in bis qua funt a maioribus ( quos quidem ingemosè &pruden-
ter Spiritu fan£lo Hijs opetn f trente,omnia tranfegiffe confiât,décréta
fancitaque,firmeperfeuerandi. Nam ea qua ab.tftis nouât a [tint,
incredentiumanjmisincreduUtatem inferunt : in infidelium autem,
crudeiitateib. obfecramus etiam,vtepifeopis,qui in exterisre-
gionibus'vitamdegunt, quique&àtatü ingrauefcentis moleftia &
paupertatis óneregrauiterajfliftantur, tuo mandato copia fiat do-
mum tutb reuertendt, qub ecclefia epifeopis fuis minime deftituta
maneant. Porrbautem ifiudprater cateraflagitamus , ne quid vel-
detrahaturveteribus deer et is,vel omnino adijetaturfed ofiinia, tum
quodpatris tuipietas idempoftulabat, tum quod vfque ad hoe tempus
obferuata fuerunt, rata firmaquepermaneant : neque de caterb nobis
quicquam de ijs rebus faeejfas negotij, aut à noftris ipforum eccle-
fiishos abejfe finas,:fed epifcopiverfentur cum fuis ipforumgregibus,
vtiprecibus,& Deo fanftè colendo tranqutllis animisvacent, orent-
que fedulbpro tua falute, imperia & pace : quam Deus tibifempiter-
nam benignus largiatur. Legati noftri turnfubfcriptioties,tum nomina
epifcoporum ad teperferunt: qui etiam factarum literarum
tefiimomjstuam benignitatem,ea qua ad décrétapertinent,fat is ac-
I Ë
Hpifèopö
TÛ pcticiö
[äpud Imp.
P
Epifeopos
fais fabdi
jcis adefle
debere.
I Vide N i.
De concilij legatis, & Imperatoris epiftola : & quomodo prolata ab
Vr facto & Valentéformula, concilium poftea confenfertt : &
de conciliabulo Nicaa habito, & quamobrem
Mgatos Nicaa uktinutrint.
C A P V T X V I I I .
EPiftoIa quidem Cbncilij Ariminenfîs,irafe habet. V r-
facius autem ôc Valens legatosà concilio miflosprs-
uertences,formulam fidei, quam in concilio perlegeranr,
Imperatori oftendere,conciliumque falso inhmulare coe-
perunt. Imperator verbgrauiter propterea fortafle çom-
motus, quod formulam fidei,qus fe prsfènte Sirmij con-
firmata fuiflet, reieciflènc , hos duos in magno.honore
habere, legàtosautem concilij contemnere, eosque lon-
gamorafacigarosnegligere. Tandem verb, lieer lèrius,
Icripfir ad concilium, exeufarione pro le allata, cuiod irer
quoddam neceflàrium, quod quidem efletiam ad Barbaras
fufcepturiiSj ipfum diltrictum teuerer, & propterea le
non potuiffe legatos illius yjdere. Ira que dedifie eis mandatum,
vt Adrianopoli ad lîium reditum cxpe&ârenr, vti
cum Reipubl. negotia rebtè conftiruta eflènt, animo à cutis
vacuo illorumiegationem auditer, diligenrerque co-
gnofcërer.' Nam oportereeum qui derebus'diuinis difee-
ptarec , animum ab alijsrebus penitùs habere liberum.
Hæc ferèad concilium Icripfir Imperator. Quibus relcri-
pfic concilium.conftanter affirmando, fe neuciquam à de-
cretis, qu s ftacuerac, veile diIcedere : idemque legatis fuis
ftitutumeuertereftuduerunt. Nam vt primum concilium ex tuo çum fcripfiflè,tum prscepiflè. ltaque orat,vteos cum be-
edifto in vnum coibat, ijfuafrauiis inuolucrum retexerunt : ô"fi~ \ neuolenriaafpicere,mandata,qus ipfîs dedcrat,audire,&
mulatque Germanium, Auxentium & Caium, quifeditionemac i literasperlegeredignerur.
difeordiam induxijfent, pari opinionum varietate irretitos anim- j Nam rem èi permoleftam debere videri,vt tôt écdefiç,
aduertebat, tentaueruntper dolum & tumultum aliquid noui deci- j eo régnante,epifeopis fuis carerent.Oporcere igicur ipfos,
dere. Quorumdottrinainconftans & incerta, totam blajphemia- fi modo ira illi vilum efler, ad fuas ecclefias ante hyemeip
li.z. e. y..
}*■ 3J.
Theo.li. 2,
Bar.an.3j;
à-7i&
3S9.it. 23.
& f 6-
Vrfàcms
& Valens
:gatos
Synodi
pratoeniüc
spud lmp.
G
Confiant
ad concilium
rc-
Icriptum.
■
Legati c6-
jçiiii'ab
jlmpcr.ne-
glcôii
Altera co-
ilii a^
Imp.cpi-
ftola.
rumturbam longefuperauit. V.irumvbiintélkxereeosnequeeiuf-
dem opinionis eße, neque inperditis eorum conatibus cum illis confier
are,ad noftrum confejfuin fe tranftulerint,perindeaefi iam con-
t rar iam doctrinam feriptis mandare in animo habmnt. At non
redire. Quxcùm fcripfiffenr.&epiftolamtumcompofi-
tione, tum verbis ad deprecaàdum apeam conrexuilienf,
aliquandiu quidem prsftolau func. Sedcùm nihil able-
garisfuisacciperenc, ad fuam quifqi ciuiracem reuercitur.
longo tempore pbfi,eorum mentesfuntfacilepateftéla. Quocirca vt j Quare quod epilcopi Arimini congregati, initié decrecis
ftatas ecclefia non eiufmodi iiâaretnrfiuôlibus ,& omnia turbaac Concilij Nicsni luffragati func, ex his quæ diximus, latis
tumultu volutata mifeerentur, pcrcommodum videbatur, vt tum 1 conftare potèrir. Iam verb, quemadmodum poftea for-
vetera decretafirmaftabihaque manerent, tumifti à noftra corn- muls à Valente & Vrfacioallars aflen ferine, dicendü at*-
munione excluderentur. Atque ob banc caufam legatos ad tuam bitror: Eftquidemvariusdehacrelèrmoadmeperlarus.
clementiam cum literis mifimus, qui tedoceant meutern aefenten- ) Nam nonnulli prædicant Imperatoren), quoniam epilco-
twn concilij: quibus quoque dedimus mandatum, vt autboritatein j porum Arimino contra fuam voluntarem deccflionem
pnmisjeftmoritoqs legum ohm reâèfancitarum veritatem confir
contumelislocö ducebac , dediflè facultatem Valenti
marent: atque adeb tuafignificarent aquitati, non vt Vrfacius &
aefuisfautoribus primum ecclefias Occidentis pro ipforum
Vale ns dixerunt, pacemfuturam effe,fi mfiituta ritè & legitime fa-
tta euertantur(qui trimfieripoteft,vtpacis autbores finten,qui pa -
arbicrioadminiftrandi : deinde formulam fidei Arimini
perleófcam diuulgandi : tum eijciendi eos ecclelîjs,
Formulas
à Val See &
(Vrfàcio
allata: quo
IfliodoC ô-
cilium A ri
jminenfe
poftea afi
■ Icnfèrir.
quihuyi