Ifttit 14.
loan- 8.
Genef.i
£ecltf. ff
ftabilius.
c
T3
o
'<V
^ n r — r ^ Abbatis ifta c , deOratione, ColUt. I X .
öifi Deum folum, quieos exnihilöf cùm volueric, facit:
hominrsverô carnisTïoftxæ patres rancummodo nominà-
Sgis. mo-
naclri fi.
nis.
Itaque 8cdiabolus fecundum hocqubd vel fpiritusvel
AnoeJuj bonus creatus eft, pattern nertiiiem habnit nifi
Deuro çonditprem fuum. Qui civm fuperbia fuiflet ela-
cus. 6c dlxiftt, in corde fuà.afcendam fuper altitudinem nubium\
& erofimilis Alrifimo,fàctus eftmendax, & in veritaie non fie-'
tit, fed de propno nequitiæ thefàuro mendacium profe-
renS,non lolum mendâx, fedctiàm pârcf ipfiiismendacij
fa&us-eft, quodeicatemhoroinirepromittens acdiceris*
cntisficutdtj, in veritace non ftetit, fed àb initio fâéfuseft
homicïda, vel Adam in coiiditibfiém mortàlitatis indu-
cens* vel Abel inftigationc fua per manum fratris interi-
mens. Sed iam difputationem npftram duàrum ferme no-
bfciurn lncubratione cpfeéfcâfubfequens aurora coricludir,
ac déprôfundiftimo quæftjonum pelago eymba collatio-
nis huius ad tûtiffimum filéritij portum compendium noftræ
ru ft 1 citât is attraxit. Irî quo quidem profando quanto
nos ititerius Hatus diuini fpiritus introduxit,fântodif-
fufîor præeedens oculorum aciëm femper aperietur itri-
ifcenfitas, ac fecundum fenteritiâm Salomonis i Longius
fiet à nobis magis quam erati dr alta profunditas, (puis inueniet
earn ? Quamobrem Domirium dcpreccmtir , vt ih no-
bis, vel timor eiu$ * vel caritas,quæ çadere riefeit * im-
mobilis perfeueret* quæ nos & fapientes in Hominibus
faciat, & à diaboli relis protègatfemper illæfbs; His etenim
euftodibus impoflïbilëeftquempiamlâqueosrnor-
tis incurrere : inter perfeétos àutem 8c imperfedfcos iftà
diftantia eft, quod ini illis qilidem fixa, 8c ( vt ita dixe-
rirà) màturior earîtàstenaclusperieuerans firmiuseoscu-
ftodit, acffaciliusfacit in fan&ùate durare : in his verb
velutînfirmius collôcata ,-ac facilius refrigefeens, citius
compeïlitèospeccatoru làqueisacïàépiusimplicari. Qui-
bus auditis, ira nos collationis huius fermo inflàmmauit,
vt cum maiore mentis ardore abeuntes à cella fenis .
quam ante venientes, dodtrinae eius plenitudincm fiti-
remus.
Ob quam poflîdendam omfiera tamjaborem corpora,
qùàm contritionem ipiritusindefelse qu^rimus iugiter
exercemus* & e ft inter alterutrum reciproca quædam iri-
feparabilifqueconiuüâtio. Nam ficütad êrationis petfe-
dtionem omnium téndit ftniâuravirtuttim, ita nifi huius
culmine hæc omniafuerint cohigatà atque compacta,
nullo modo fitma poterunt vel ftabilia perdurare. Quem-
admodüm enim fine illis àcquiri, vçl confuroînari non
potëft hæc,de qua loqùimür,perpétua orationiS' iügifqtte
trânqüillitas, itaneillæ quidem Virtutes quæ hanc præ-
ftruunt* àbfquehuiuspôjftùnt aflldiiicate compleri, ideo
hecreélètraiàare de oratiönis f affeétù, nec adeiusprin- f effisâu.
cipalèmrfinem, qui vniueriàrum vîrtutum molitioneper-
ficitur, fnbiranea difputatione poterimus intrare * nifi
prius vniuèria quæ illius obtentu, velabfcindendafiinr,-
velparanda, perordirtem dinumerata fuerint atqüè dif-
eufla, &iècundum enângelicæparabolæ difeiplinam eà Lue 14.
quæ adïpiritalisacfiiblimiffimæ illius extruâ;iortem pertinent
turn’s , fupputara fùerint ac diligenter antè conge-
fta. Quæ tarnen nec proderuntpræparata, nec reble iu-
perponifibimet excella culmina perfeétionis admittent,
nifi egefta prius, omni repurgatione vitiorum , &effufis
füccidijs tnortuifquprüderibus paflionüm viuæ(vtaiunr)
ac folidæ terræ peftoris noftri, hnôillièuangelitæpetræ
iuperieda fuerint fimplicitatis & humilitatis fitmiflîma
fundamenca, quibus hæc turris fpiritalium virtutum m o-
licionibiis extruenda & immobilitcr valeàt ftabiliri, 6c ad
famma ccelorum fàftigiâ cônfidentia propriæ firmitatis
attolli. Fundamentis etenim talibus inriitentein, quarrr-
uis paffionum imbres largiffimi profundantur,quamuisei
perfècutionum violenti torrentes inftar afietis illidaritur,
qüàmuis irruat 6c incumbat adueriàriotû (piricuum feua
tempèftas, non folum ruina non diruet, fed necipfa a li- 1
quatenusvexabit impulfio.
Quemadmdum paretur pur a &fincera oratio*
C À P V T III.«
c o L l a t i o
N O N A,
QS È E s t P R JMÀ A BB AT I S
I S A A C , D E O R A T IO N £ . ..f c . ;
C A P V T I.
perpétua oraridnis atque incefiabili
Ste^lMugitate , qùod in fècundo Inftitutio-
p « jC n u m libro prötfiifl'um e f t , collâtiones
jKfenis huius, queuinuncin medium pro-
ferimus i id eft4 Abbâtis Ifaac , Domi-
P ^ ^ 4 nofauente complcbunt. Quibus expli-
càtis, 8Ó præceptis bcatiilimæ memoriæ
Papæ Caftoris , & defideriû veftfo , o beatiflîme Papa
Leonti, & fiin&efraterElladi,^ fàtisfeciftè me Credo, vo-
lumiaisamplirudinepnmitùs excuiata, quæftudentibus
nobis non folùm fèrmonè fuccindto narranda perftringe-
re, fed etiampiiiniria filentio præterirc, in maiorem mo-
dum quàm dilpoliieramus extenfaeft. Præmiffa nâmque
fuper diuerßs inftitüris difputatione copiola, quam nos
ftudio Breuitaris refêcarc maluimus , hcc âd extremum
B.Iiaacintulitverbau f
Verba Abbatis ifaac fuper orat'tonis qualitate. ■
C A P V T i ï.
OMnis mqnâehi finis? .cOrdifque' perfe&io ad iugëm
arque indifruptam erratianîs perieuerantiam tendit,
6cquantum humanç fragiiftati conceditur ad immobilem
trânquilitatem mentis ae perpétuait! nmtur puritatem.
ET idcirco Yteoferüöré ac puritate,qua debet, emitti
poflït oratio, h^cfüntomriimodisobfèruanda. Pri-
mum follicitudo rerum carnaliüm generaliter abfeinden-
da eft, deinde nüllius negbtij caufeve riön folum cüra, fed -
neniemoria qaidem penitüs adritittènda; decra&iones,
vaniioquia feu ftiültiloquid, fcutrilitatès quoque' fimili-
ter amputandaï, k x pne omnibus fiue triftitiatpertuib'atiö
funditus eruen4a,concupifcéntia: carnalis, ac philargyric.
noxidsfomes radicituseüêllen^dus; 6c ifa hisac fimilibüs
vitijs êitrufis pënifüs6cabfciflis, qusebömiiluin quoque
poluïnt'patere confpeótibus, talique, vt diximuS, repur-
! gij emundatione prsemifTa, qüxfimpliciratis&innöcen-
tix puricate petficitur, iacienda funt primum profundx
humilitatis in co ncu (la funda men ta, que fcilicet turrem
intraturam ccëlos valeant füftinére,deinde fuperponetida
virtutum fphitalium extruótio, 6c ab omni dilcürfa atque
euagationê lubrica animus inhibendu$,vt ita paulatim ad
coritemplationem Dei ac fpiritalis intiiitus incipiat fübli-
mari. Quicquid enim ante ofationis horam anima no-
ftra conceperic* necëflè eft vt orantibus nobis per inge-
ftionem recordationisoccurrat. Quamobrem quales o-
rantes volumusinueniri, talesnos ante oratiönis tempus
preparafë debemus. Ex prascedénti enim ftatu m ensjn
fupplicatidne formatur, eorundènique aiftuum procum-
bentibus nobis ad pacem,verbotum quoque velïènfuUm
ante öCulos imago' preludens , aut irafci nos fecundum
pr^cedenfem qualitatem faciet, aut triftari-, auf concü-
pifcëntias caufasve pmeritas retraófare , aut rifu fatuo ,
quodefiam pudet dicere, cuiufqüam fcurrilis dicli, vel
facfti titillatione pulfari,«aut id priores faciet volitare dif-
cürfiis. Etidcifco quicquid orantibus nob'is nolumus, vt
irrepat,ante orationëm dc abditis noftri peótoris extru-
derefeftinemuSjVtillud Apöftolipoflimusimplere: Sine
ïnferitnfiorte orate. Ë t : in omni loco letötntespum manusfme tra
& difceptattone. Alias namqüe mandatum iftud peificcrc
nó valebimus, nifi mens noftfa ab omni Vitioru purificata
contagio,
H
k tM *
1. Timcontagio,
vntutibüs tantum veiut naturalibus bonis dédira,
iugi omnipöcencis Dei contemplatione pafcatur.
De mobilitate anima pluma vel pennula
’ comparata:
G A P V T IV .
ETenim qualitas animæ non inepte fubtiliffimæ plu-
tnæ feu pennæleuiffimæ compatatur, quæ lî humoris
cuiufpiamcxtnnfecusaccidentis corruptione vitiatanon
fuerit, vel infuià, mobilitate fiibftantiæfqæ tenuiflîmi fpi-
ritusadiumenco , velut naturafiter ad fublimia edeftiaq;
fiiftollitur. Sin verô humprjsçuiufquam afpergine yelin-
fuüonefuerit prægrauata, non moddin nullosacreosyd-
latusnaturalimobilitateraprabitur, ièd etiatnad imater-
ræ côncepti humons pondéré deptimetur. Ita mens quo-
que noftra fi accidentibus vitijs curifque mundanis ag-
grauatanôfuerjt,noxiçvelibidinis h umpre cotrupta,vel-:
e
Ibidm.
Duplex
brietasmo
nacho m i
v.nius folidi neceftitatetn noftri e o r p o n s expediie,ad duo-
mm vel trium folidoruin àcquifitibnem nbftnenpfBs pro-
penfibrevelimus öpercaclaborediftendere & 7unt dua-
mmvclamen fufficiar cunicatnm ad vfum fcilicet nedtis
ac diei, trium vel qüaeuor Beri prbcurerüus dômini :cum-
que vnius due duarum habitatio fûfHciaccellaruni.ai'nbi-
tionè feculari atque amplitudinedeleaati. qtiarüor feu
quinque cellas, &hasea(demexqnifîci ornarus de bapa-
ciores quam vfusdeßderarextruamus, padionem libidi-
nis mundialisin quibus poiluiuus prxfcrenres.
De vifione mufdam fenis, quam (uper fratris inquiéta
opcrationcprojpexit
C A P V T V I .
QVod non fineinftinâudæmortum fieft maniftftiffi;
ma nos expérimenta docuernnt. Nam quidam pro-
, 1 , 1 batiffimus.feniorum.cum tcanfiretiuxtacellam fratris cnut
naturah puriratis luæ beqeficio fubieuara , ieuilïïmo jiufdam.hacanimi.quamdiximus.ïgrimdinelaboramis'
ipiritaiis meditationisafilatu fttblimabitnrad fuperna, & j vrpote qui in exrruendis reparandisdue fuperfluis inouïe- I
humilia deferens at.que terrena ad cæleltia Se ittuifibilia ‘ tusquptidianisdiftentionibusdd'udaret', Seeminuscon- 1
«ansferetur. -Vndeproprièfatis præçeptisDoininicisad- irpexiiTeteum graiiimalleo faxumduriflimum coutercn-
monemur: ridete ruquandopaucntHrcardaviftràin crapula tein.vidiflétqueÆthiopemqnendamaftanremilli.Sevni
& ebrietatc, & curiafecularibus. .E t idcircofivolurousora- lcumeodemiausmalleiiünais cbnferrisque maiiibusil-
tionesnoftras non folùmcoelos, fedeciam quæ fuper coq I lidentem,cumqueadoperis illiusinftalitiam ignitis fade
los l»ntpenetrare, curemus memem ab Omnibus terrer businftigantem^iuriflîmèfubltitirjvelimprcffiinem di^
nis vitijs'expurgaram, cdnaifque mundatatp fecibus paf- I riffimi dæmonis, vel fraudem tante illufiorfis admirans;
fionum ad lublimitarem perducere naturalem, vt ira, ad i Cum enim nimia laffitudine fatigatusfrater, requiefeere,
Deum oratio eius nullo vitiorum pondéré orreutauata i iama: finenni-rivoliiilTir
confccndar.
loelu m
ifïu, 29.
D
Dent. 32.
I^çfc
jiares cur*
I in ro ona-
this. ■
oratio eius nullo vitiorum pondéré prægrauata j iamq; finëoperivoluiflec imponere ,inftigatione fpiritus
'A*‘ t - ' ' ' ’ illiusanim_atüs iterum refumèremalleum,necdefinere ab
intentione coepti operis vrgebatur, ita vtijfdem eius inci-
tamentis infatigabiliter fuftentatustantilaboris non fen-^
tiret iniuriam. Tandem igiturfenextam diradæmonislu-
dificatione perinotus,ad cellam fratris diuertit^alutansqj
eum * Quid -, inquic* eftfrater iftud opus quod agis ? At
ille : -Laboramus,ait,contra iftud durifilmum faxum, vix-
queillud potuimus aliquando côntererei Adhæc fenexa
Benëdixifti,vixpotuimusfNon enim folus eras cum illud
cæderes,fed fuit alius tecum, quem nor/Vidifti, qui tibi in
hoc opéré non tara adiutor, quim Yiolentiffimusimpùl-
for aftabatj Et idcirco morbùm ambitus feculifis noftris
mcntibüii ineflè * nô vtiqj eorü tantü negotiorû abftinen-
tia comprobabit‘quç'etiamfi velimus expetere^vel exple^
renopoffumus, neqj iilarüreru defpe^usqua^fiaffedfa?-.
uerimus, ta apudfpiri taies Yirqs, quaapudfëculi homines
notabiles primafrontereddemur, fed fcü eriam ifta que
noftræ fuppetuntpbreftati 6c honeftatc quadam videntui
obnubi, rigida mentis diftriâione refpuimusi Etreuera
non minus hæc quæ pania videntur Se minima, quæque
ab his qui noftræ proleffionis funt eernimus indifferenter
admitti, proqualifatéfila aggrauant mentem,quàm ilia
maioraquæ fecundum fuum ftatum fecularium fenfus
inebriareconfueuèrunt, nonfinientes.depofitafæce ter-
tena, ad Deum in quo Temper defixa elle débet intentio ,
monachumrefpirare, cuiabillo fummo bono velparua
feparatiOj mors præfens ac perniciofiffimus interitus eft
credendus. Çumquemcns sali fuerit tranquillitate furr-
data vel ab omnium-carnaïium paflîonü nexib9 abfoldta,
6cillivni fummoque bono tenaciflïma adhæferic cordis
intentio, Apoftolicum illud implebit : Sine intermiftone
orate. E t , Inomniloço lefiantespuras manus,fine ira&d tfce-
ptatione. Hac enim puritate, fi dici poteft, fènfu mentis
abforpto, ac de terreno fitu ad Ipiritalem atque angeli-
cam fimilitudinem reformato, quicquid in fe rece-
perit, quicquid traâauerit, quicquid ege-
rit}purillîmaacfinceriftima |
cric oratio.
De caufis quibus mens nofira aggrauatun
\C A P V T V. ;
S Otandum tamen* quibus ex caufis grauari mentem
Dominusdehgnauerit. Non enim adulteria , non
fornicationes, noh homicidia, non blafpliemias, non ra-
pinas, quæmortaliaeftè& damnabilia nullus ignorât,led
crapulam pofuir & ebnetatm, ô^euras fiue follicitudmes fecula-
res. Quæ intantum nemô heft^inum raurtdi huius cauet
aut damnabiliaiudicat,vt etiam nonnulli,quod pudet dicere
,-femetipfos monachos nuncupantes ijidem iplis di-
ftentionibus velut innoxijs 6cvtilibusimplicentur. Quæ
tria licet fécundum litteram petpetrata aggrauent ani-
mam, atque à Deo feparent ac déprimant ad terrena, eft
tamen eorum facilis declinatio,6c maxime nobis qui tam
longa remotione ab omni feculi huius conuëriàtione dil-
iungimùr, 6c iftis vifibiiibus curis atque ebrietatïbus &
xrapu lis penitus nulla oecafione rnifeeraur. yerùm eft a-
lia quoquecrapüla6c ebrietas fpiritalis diftjçiliùs.euitan^
da, cura quoque ac follicitudo fecularis, quæ nos etiam
poftomnium faculcacum noftrarum perfebtam renuneia-
tionem ôc vini epularumque conrinentiam eu niftarum, 6c
quidem iniblitudine conftitutosfrequenter inuoluit, de
quibqsPropheta : Expergefcimini, inquit., quiefiis ebrij, &
non à vino. Alius quoque ; Obfiupefctte&admiramtni,fluctuate
& vacillate , tnebnaminï, & non à vino ; mouemini, & nonab
ebrietate. Cuius ebrietatis 6c crapulæ vinum confequen-
ternecefteeftvt fecundum Prophetam furor draconum fu^
Ipfumque vinum de qua radice procédât aduertei Ex vi-
neaemtn Sodomorum vitiseorum, &farmentum eorum ex Go-
morrha. Vis etiam fmdtum vitis iftius atque larmentigcr-
men agnofeere î Vua eorum vuafeüis, bonus amaritudims in
■ ipfis. Quocirca nifi fuerimus curuftis vitijs expurg^ti, 6c
ab omnium paifionum crapula lobrij,6c abfque ebrietate
vini epularumque omnium aftluentia, eric cor noftrùm
ebrietate 6c crapula magis noxia prægrauatum. Nam quia
lèculares curæetiamin nos,quinuUi&a^ibus mundi iftius
admifeemur, caderenonnunquam poflînt, manifefta ra-
tioné monftratur fecundum regulam ieniorum, qui quicquid
nèceffitatem vië^us quotidiani 6c ineuitabilem vlum
carnis excedit, ad {èçulare.m definicrunt curam 6c follici-
tudinempertinere: vt verbi gratia, fi cùm poftit operatio
ADeore-
ccderc nu
r. m m
Tim. i.
ili
IiIlIi
f tf l
il
I! IB