
Ne&ari
bapciza-
' îu^jecla-
latór epi-
fcopusCÖ
ftantino-
politanus
addtuit,coAitn£da«it,&,vciniftu(icrec,hoEtamscft.Hic
vetdinncgotiofctio,adquodmliltivirif|)eaMiflinulatfraeijsexpctefentur,
Vide Nice.
ca.ij-l.i2.
■Socr.li f.c.
i.Theod. I.
5-cap.i.
Ddcreta
poft Nektar
ij clc-
äioncin I
.Conftan
tinopolis
noua Roma.
j Maximus
'philöfo-
phus Cy-
oicus.
rifitvommpiodori : amuominus
taracn accitum a<J fc N caaciam,paulifper adhMc nlanere
iu(fit,Nonmult6pdft,cumfacerdotibasnomuiaeoiaiB,
quos ad ordiiiationcro dtgnosiudicabant, chair? fid a i-
betllidpcrator ac libiipii ex ointubus ijs,vmus
cledioncro refefaitfltt.alij alios m albu rctulcrunt, qua-
rc & Andchen* eccldfi? piKfuljhfcripfit lpfc qaioq; quos
i roluic quibus omnibus vitiraoloco &Nc6tariiirnactie-
cit,ih & :atiamDiodori Imperator igicur p etleftoinlcn«
ptoramcatalogo^fubflititihNeaariotdsmtendensm«’
dsaciera,fecumtaciteconrultabat, impreffovlumaeno-
menclatuite digito: rarfofqu.e ad caput cgtpflus.cunaos
; otdine pcrcumt.acNcaaribm deli^t-Hoefaftiimadmiracui'omnes,
ac[~cifcitanuir,quifnanicd’enfteNectanus,
& quod feaarctutinftituram vita:,&vnde cflet! Cogm-
to autem, hoirunem nc haprizatum quidem d ie , malto
etianmum magisadrairan mntinCoJentiam iudicij m Im-
peratore.Ignorabat autemid opinoretiamDiodorus:nequecnim
aufus fuifletjTciens^p^m baptizato dare lu K
fraeium focerdorij: fed,vt confcntaneum eft, quiacanus
erat,piuauicctim iamdlimfuifle baptizatum. Fadaverp
haclunt non line prouidentia diuina,cum & Imperatoi.,
poftquam baptifthatisexpertem intellexiflet, in eadem
fententiaperfti terit , |nultis lacerdptibus relu(^antibu&.
PoftqiiCmigituromne^eefleru.nt, & i inlmperatpnscal-
ciilum conienferunt;baptiz zttus fuit,& lacri baptilmatis
conuenientiiiabituetiamnumindutuSjCommuni lynoai
fuffragioConftantinopohs epifcopus declaratus eft.H$c
itageltaefleynulti erediderfi'nt,pra:monito diuihitus liri-
peratoie: quodquideiuvtrumne^erumlit,necne, ego
non excu cio. niih 1 tame n perfuadeo, abfqtienuru diuino
nihilaccidifle , quod euenindum Si ad eiedtionis ipiius
miraculum refpicio,&: ea qua: hinc fum confecuta,confi-
dero, quo modoadmanluctiffimum 6c bonum 5c hpne-
ftum virum Deifs hjiiufcefacerdotij funibionem tranftu-
lerit.Et quod quidem adNe&arij ordinacionem atcinet,
itares fc habuit,quantum ego intellexi. ;
Quibus de rebus infecundo vniuerfali concilio flatutum fuerit,
& de Maximo philofopbo'Cynico.
C A P. IX .
POfthæc habito conuentu,ipfeNedarius & alij facer-
dotes , NicæniConcilijfi^em ratamefl'ehabendam,
& vniuerlam hærëfim abrogandam cenfuerunfc : turn vt
omnes vbique ecclefiæfccüdumveteres canones gubernarentur,
vtqueepifcopiproprijs ecclefijs fiiisprælide-
rent,neque extraneas tehierè inuaderent,ncque fc priua-
torum tacitiscledionibus expedlantibus committercnt,
ficutantea fxpe contigeràt» dum perfeçutioni lubiaceiet
ecclefia CatlioHca : præterea quæin vnaquaque cuiufqi
nationisTynodo conlhtuerentùr, vt ea quamre£tiffima
apparerent , prdinarent ac façerent.{a) Ad h s c , vt poft
Romanuiii epifcopum Conllantinopolitanus præroga-
tiuam dignitatis obtinere:t,vtpotc qui nouæRomç fcdem
guberner. Iam eiiim non mbdo hanc appcliationem vrbs
eaadeptaerat, lenatuqueficordinibusacmagiftratibus
cbnfiraiiitcrvtebatür : Vèrùm & infignia quoque eadem
Romano ritu præfercbat, & iurapariteratque honores
v trinque in omnibus cpngruebant. Denique Maximum
nequefuille, neque efle epifcopum, neque clericos,eos,
qui ab ipfo ordinati elfent. Inluperqu.e omnia quaevel ab
ipfo,vel ipiius nominefadaerant,irnta elle decreuerunti
Huncemtti natione Alexandrienfem, profellione philo-
fophum Cynicum,fcd dodrinae in Nicæno Cohcilio cô-
probatæftudiofum, iuctiuaeledione Coriftantinopolis
epifcopumcônftituerant i j , qui tune ex Ægyptoconue-
nerant. Atquc h»ec quidem ad hune modum lynodo pla-
cuerunt: quibus fuumfuffragium Imperator adiecit, 1c-
gemqpeaddidit,vtrata haberetur fides Coneilij Nicaciii,
vtque ccclefîævbiuisgentium co lled ® , illis committc-
rentur,qui in fubftantijs triurti perlonarum , eadem dignitate,
:âdemquçpotentiapra:ditarum ,y n am & ^andern
confiterentur diuinitatem Patris, Se l’ili j, & Spiritus
làndi. Hos porro elle,qui congruerent in fide cujn.Ne- jNicæni
darioiÇonftantinopoli : in Ægypro, cum Timotheo A^jfi^ci ap-
lexandriæ epifeopo : in Orientaiibus ecclefijs cumDio- pwbatol
doro Tharlenfi,& cum Pelagio LaodicenfiinSyriaepr-,
feopo : apud Afianps., cum Amphilochio Iconienlis e.c- ^
clefiæ pr*fulc: inciuitatibusveröPonti, à Bithyniavf-
que ad Armeiiiam, cum Helladio Cælàrienfis in Cappadocia
ecçiefiæ epilcopô,&cum Gregorio ^Jyfæ,& Otrei-
no Mclit«epifcopoinThraciae autem.Scythiæque vr-
bibus cura Terentio Tomorurn, & Martyrio Marciano-
poliscpifcopo. Hos enirn & Imperator quoquevifos, &
coranialloeutusapprobauic : de quibus & integra conftabat
fama, qubd luis ecclefijs religiose præeflent. Poftquam
igitur hæc itaperada elfent , finernque concilium
cepilletjcæteri quidem domum quifque reuerfi tunt.
' (Svt poft Romanum: Hacjynodo -vniuerfaliConfiantinofolitano
epilcepo patriarchalem dignitatem collât am no» e jfe ,ß fidemonfiratum
eßirinotuhuiut ConctlijConßantinopof.n.tditione Btntana.
De Martyrio Cilice : & de tranflatione reliquiarum fanttoruni,
Fault confeßbris,&Meletij An-
iiochiaepifcopi.
Ç A P V T X.
NEdarius autem prçceptore Cyriacq Adanorum epi-
fcopo officium lacerdotale didicir : cum ho.cenim
ipfojVt fecum aliquandiu maneret, Diödqrura Tharfen-
fium epifcopum rogauérat. Inuitnuerat & alios multos
Cilicas jVtlecummorarentur: ex quibus & Martyrium,
quem vt medicumfamiliärem » ita commifiprum iftitr-
uentute delidorum confci.um habuerat,diaconum ordinäre
cogitabat : cæterumMartyriusid auerfatus eft» jn-
d ien um fe elfe minifterio diuino aireuerans,adæque libi
arucavitae teftemNedariuipfum citans. Çm^ edarius :
Nunquid ego,inquit,idem qui nunc facerdos fum,yitam
meam hadenus multo magis dill'olute traduxi, quam tu
tuam: cüveltuipfcid teftaripoffis_, quifrequentiinrem-
perantiæ meæ opem perfæpe tulifti ? Tum ille viciffim.
Atqui tu,p beate,recensbaptizacusacpurificatus,&mox
infuperfacerdotioauduses, vtraque autem haecpeccatorum
expiatoriaelfe Deus cpnftituit. A ç proinde,yt mihi
quideip videris,tu ab infantibus iam recens^iatis nihil
differs : ego verb iam olim facri baptifmatis fadus parti-
ceps, in vffi vitae femper antiquum obtinui. Atqneifle
q uidemtalia caufatus, ordinationem non adih|fit^ & fa -
nè ego quidem ob earn recufationem hunc virunijaudo,
eaq; de caiifa eum in partem huiufee hiftoriæ re t iji. Por-
r6 Imperator vbicognpuilTet ea quæ Paulo , quondafn f
Conftantinopolisepifcopo,acciderant : tranftulit eius {
corpus, & in ecclefiafepelcuit, quamMacedoniuseius (t
perfecutorextruxerat, quæque adhucdeiplius nominc jj
nomen feruat,auguftiffimaexiftens ædes, & hobiliinma: i*
quæ ires multos veritatisignaros, velut & mulijrcttlas, &
èplebecomplureSjfulpicarifacitiPaulum Apoftolum hic |
elfe conditum. Circa idem tempus/& Meletij reliquiae J
Antiochiamtranflatæ,&iuxtaloculum Babylæmartyris |
conditæfuerunt. Fercur autem, cas regia continue via ex
Imperacorismahdatointramoenia in ciuitates fuiüe re- ,
ccpfas,prætet confuetudinem Romanisvfitatam, & al-
ternatisplàlmoiumcantibus vnoquoqueinloco hono-
ratas,donee Antiochiam vfque tranfportarentur.
De ordinatione Tlduiani epifeopi Antiochia,&ijs qua huiut ,
nomine acciderunt,propter datum olm t
tufiurandum. j
C A i?. x ï.
A C Mélctius quidemtalem ibifépültUram fortitus ■
ell: : cligitur veto in illius loéum Flauianus , prætér
datum iufiürandum, adhuc enim Paulinus in viuis erat. ;
E x co
/
ExeoigiturmaximamiTaspcrrurbqcioAfmoch’enamee- ôFatum principesdiffenfione (neqûeenim eonfimiliter
ddiamcorapuit, acplmimileàFlauiahicoiMmunione lihguiideiccerumlibrisfentichahcjan'imadiiertitlmpe-
abllraxeroiici & pciuatim fub Paaiinb conucnmm ege- rat o r , q^bd midis priuacarum opinionum altercationi-
tunt. Qüin ßcipiiqaoqiiefaceidotes ob hancremmeer b u sriixi, déiimmmaliqmdprommeiare dccrcftareni-
iéfcconreiidebant. AcqueÆgypti) qmdcin&Arabici& | Quampbtcmdamria.tahadllômm pcmicacia, iufflc,vt
’lit Nif«.
Thud-lib,.
I Isocr.l.b.5.
Ä S
War. anno
I j%).nU.22.
I v
f flm
Cyprij.veiucob Paulmuminiuriaalledum , ftomacha-
bantur : Syri verô,Palæftihi & Phoènices, tuiii eçîam ex
Arméhijs, ex Cappadocibus, ex Galatis, & ex Ponticis
plurimi,pro Flauiano ftabant. Nonmininiè autem indi-
gnatus luit epifcopusRomanus, Ôc cumeo cundilâcer-
dotes Occidentales : ac Paulino quidem ceu Antiochiæ
epilcopo confuetas fenbepant epiltolas, quasSynodales
appellant:adFiauianum verb, hientium agebant. Qmn
ôcDiodorum Tharli & Acacitim Beroeæ epilcopos , ’ qui
ilium ordinarantjfeos agebant, & pro excommunicatis
habebanc.Itaque vtde hiicerebu^ cognofcerccur,fcriplë-
[runt turn ip li, cum Graciaaus imperator, in Occidentem
conuocantes ejpiicopos Orientales.
jQubdTheodofm conciliumagitauerit, v t omneshatefes in vnam
coHCordiam redigeret :tum deAgelio & Sifinmo Nouatianu,quid
introduxermf.&quldconcilif rurjusçonuocato,Imperator _
« fobs eos reupmt,quitrinitatem confubjtantiaUm ■
projitebantur: qui alter fèntirent,
eçclesijiexturbant.
C A P . ^ 1 1 . ,
H Oc 'temporis tradu ecclefiæ catholicæ fautoribus
cempla récupérantîbus, in multis imperijlocis tu-
muitusobortifunt , quod Ariani le illis opponcrent.
Theódöliüs. verb Imperator exiguo poft prioremlyno-
^ co" >" , dum intçrmilfo tempore,vigentium tune ledtàrumante,-
côeilium fign?nosmrfus'CohuocauitjVtautdiicerentaut,doçerent •
1 vç eorum vericatem,de quibus inter felecôtendebaïit.Spe-
dïilidia : rabacenimfc omnes eltcdurumclic concordes,fi côinu-
eedefiaru nemiplis de controuerfijs dodrmæ difputationempro-
côponan- p0^ulljieC> Poftquam igiturconpenilfcnc(eratautemhic
vnaquæquefedadôdrinæ fuæ libellum ipfi porrïgerëti
Cum itâqueh'üicnegotio conficiendo præftitüfus dies
adeflet, eonueneruntin palarium,’ pro ijs j qui cohfub-
fiantialemTrihitatem pi ofitèbahrur, Nedarius & Agé- it heodo-
liiisipro A riàna hærefî,Demophil us eiusantiftcs:pro)Eu- nîus feda-
noiiiiànisyipfcEunpmiu^: Eleufisaiitc Cyzici epifcopus, .rurh
prp ijs,qui vôcanéùrMaeedoniam.Acceptis autem fin gu-
lorum libellis, fol os eos approbauic.qui cofubftantialem Ipjjj
Tiiiïitatéafletébanf : ieliqaps'veib,vtabfuidösdifrupit.
AeNouatiànfsqüidem binepræter fentetiam îÿhilacci-
ditjfi quidem cbnformem cü ecclcfiaCatholica opiniôné
de Dco h’abent. Cæteri verb fiiis ipforü facerdotibiis in-
dignabantur,quod coram Imperatoré fibi ipfisinfcitê fil- Jheodo-
illentadu'erlati: multiquceætèristlamnatis , adfenten-
tiain approbatam con ueru fûnt. ïmpéfator verb lege läta' rjoS.
{ànxit,vtfe.<ftarijnèqueconuentusagerenr,nequedodn-
iiam fidei profiterentur ^ neque çpilcbpbs au t allos brdi-
narèiit : arque vtalij vrbibusagfifque éxpellerentur, alij
notarenturinfàmia, Si Reipübbcohfîmiliterac cæceri,
participes non effent : &graties quidem legibus adfcribe-
batpoehas,fcdéâsnôn exequebatur. néque cnim'ytpoe-
nas irrogaretjfcd vt metum incuteret' fubditis'fui?,ftüdé-
bat,vt fibiin diuitiis concordes fièrent : liquidem6cillos
laudâbat,qui fiià fponte conUjertebantur.
1 annus,quo Merobaudesiterum , ßcSaturninus confules I
efanc,öc quo Imperator Arcadium filium libiimperij cö-
förtem aliumplit) Imperator Nebtarium accerfit, & cum
code hitura ly nodo communicat:ßÄ qüæftiones eas,quæ
h£ferefespeperiflent,vcin dilceptationem proponeret,in-
iungif,quo vna heret credentium in C lui tt u ni e cclel ia, &
doCtrina cohlona,qua religio confbrmari debeat.NeCta-
■ rius igiturpriuatimlecum meditatus, Agelio Nouatianæ
Agïlias■ ’ ■ èecleliæ epilcopo^vtin fide fccum fentienti, voluntatem
iNouatia- Imperatons aperuit. Ille v erb j qui vt vitæ lànttimoniam 1
: I operibus repræfcntabat,itâin verborumargutijs acleno-
cinijs minimè excrcitatuSerat, libi confiderandum pro-
! ponebatjfi quid fa<fto opus eilet : lie verb dilputandum
I'foretivirumproducebatexledoribusfuis tuevnum, nomine
Silinnium,poftea epilcbpatus com
miflus;ratione 6c. orationc pr^ftantem, quilacrorumli-
confillum brorumexplicationes exacte calicrct, Sc vatiameorum
cbgnitionem haberet, quæ tum ab Ethnicis,ium Eccle-
liaiticisauthonbus confcriptacrant. Qui quidem vire t-
iam hoc articulo redilfimè cónfulrrevilus,authorfiiit,v t
fugerentinltitutas cum 1c Ctarijs dilpucadones, vtpoten-
xarutnatquepugnarumfpmites. Sëdexip'fis quærcrent,
reciperentiieeoS , qui ante ecclefiæ diftraCfionem inter-'
prêtes ac doótöi'cs fuillèntS'cripturæ facræ?Etéiïim fiho-
riim telfcimoniarcicccrintjinquic, à luisiplorum confor-
tibus éxplódenfur.Sinautem luflicere eo^dîcohttouei-
fias dccideiidàs arbitrabuntur, prodiici opOriet illoruih |
libres. Certo cnim lcicbat,vctcrcs, qui coiecernum cum
patre filium cognouerant, aufosnon tuifiedicerc,ilium
exaliqiib priilcipio duxifle ori^inem. Cum igitur 6c Ne-
dario id lè’redA ab e rè Videretur, .& Imperator edodus
conlilium collaudalfet,animos fedariorum per tentabat,
quidnam ibfi'de veterunl ihterpretatiönibus fcntirentî
liljs eä magiiijficè laudahtibüs, lpfepaMmi verbis expreir
fisprbpplmV, nüniillorüm didis in finiendis quæftioh.r*
busftàciirifint ? p f l ;fà^lneii^cupietcs'db^mæ,-'tcife^
Cód.eièrm 4ickiki î Ô r tô ^ c irb i^ ifcq u o ;< ^ rcm S Ä -,
fco'pus. ;
De tyranno Maximo: & qua Ulo grajfatlte attafint inter îuft in.am
imperatrkem & fan tt Um mbrofium i'&qUpmodo perdolum in-
tenmptusfit imperator Gratiatius , & Valentinianus vna
cuni matreTbeJfalonicâthad tbeodofiüm
confugerit. r
C A P. X I I I .
m m m
Vide Nici.
cap.19.20.
lib. II.
j VideTheó.
I.j.c.i2.iy
\Socr. lib.-
Bar. anno
Et 381.0*3851 Atcmpeftate » dum Gratianus inbello contra Ale- num.9.
manttos gerendo occupatus d ie t , bellüm mouet ex Maximi
Britannia MaximuS & in fuampdteftatem Romanum tyraoms.
imperiumredigëfëCOtfatuseft. In Italiaautemtun'cagé-
batyalentihiah.us,adhuciuuenis : &Rempubdbidem
pnéfèdus jdminiftrabat Probüs,vircófularis. Quo tem -!
pore IuftinalmperatorismaterArian*fcdsefauttix,Am- iuflina
tirofibMediolancnfium epifeopb negotium facflfebar, Imp. rpa-
Si ecclefias turKabat, rjma tehtans aduerfiis deefefa tec Aria,
CoricilijNicasni':& ftudiosè idagen's , vt Ariminenfis
Concfiij fides pra^ualeret. Cxtemm cum illi aduerfar'etur fcnfa,
Aifibroliüs , indignatabalfinrriianlr cum apudfilitunj jq
perinde acliab eo cbncumclijs affeefaeflet. Valentiriia- Ambrbfi3
riUSigitinrcalumriias eas veras efle ratps, matris vindican- v cócra
j jSifmnms mine Sifinnium,fcdcui pofteà idem epilcopatus eft com- dæ titulo milituai tutbam ecclefiæ rmitiittit : qui quidem \‘cû
I 8c eiuS''‘ r ' 'v ' . . . . I - - .v-.- 1 • j . , • . . .
[ [pLudc
;Difputafeftarijs,
j
ivefomi-''
jtesrixajcuaiffa,
gieada.-,.
fadto in templurii impetu , . p e rvim ir ru ihp ünç ir ir rô , S i
AriibrQfifimraprant,eueftigib iirCxfliumab‘duÛ u r i.'S ed , •
ab eccle fiac ircumfufcmultitu d oiriilitibu sre ftitit, & v e l j
nibri citius q u ân ifc tè rd b tcm b f féreré ftatui cl ex hacCau-
laIuftin amaior fe tiairinumiracxcandfu it,&ed i6 co robo 'r |
rari con atuslu os vo lu it. A ccito igitu r ad feB en iu o lo ,q u i BcneuoP
decretorum fcribistriricp'ræfcàu's’erat, m an d aù itv tle - officium
gém'quàra o cy ifimè conderet, A,in confirmàtionem fide ! cotta pic
pe rA rimir icnleC ô riçiliù lnp rômùlgâhe . Q u o d quidem
negotium curiiilleVereGundb decicdhivet,(eiat cnim h a -
t b r ecclefiæ C athblicæ) illacum'prècibUs vrgére ,• dt'àfn-
plio n s d ignitaris p rom iflion ib u f irièfcare pergic ; fcd ca-=
meri non p e r fu afit.. K am'B en iùo lus d e tixdhim fib ib a l-
théum an tèpedè1? Irriperari icis abicc it, ac d ix it , S ib i rie-
que prælèritëm h an c , nequeampliorcmaliam v llam d i-
gnitateriifantifb rc ^ cjuam in mercëdeiri impietaiis âffe-
âaret;CamitaqiT ^in,co^perlîlteret,qiiodillud nuriquam
laétuuus eflètpliMCpëitt fuhr,qui ad Huiulmpdi lëgis-cor
po fir ioncmdefe|ü iient. ,Mandabat yci■ blex iftâ,Vt iiitie -
pidb conueifirent, qui e andemfcÂaréntur fid em , qiiam
illii qui A r i m i u i p o f t ë à C on ftan tin op oliëbn grega-
‘ trit üç^ant :vtq^eiillij;qûi a ut his iplis ofiftitiflcrit|aut firi-
Bibliut.V-et.Patr.l onu^.Fars 1. S i 5