Musea domestica Linn, cum Europaeis in insulas antillanas venit, ibique sicuti in tota America meridio-
nali qunqnnvcrsuin dispersa est. Priusquam Oviedo advencrit, rarissime in insula St. Dominici reporta, mox vero
valde aucta est. __ Sarcophagus spec, pullos vivos cnitcns in Paraquaria copiosissima bclluas mansucfactas, immo
canes valde infestât. Vulnus levissimum pcrscntiscit, et pullos in eo deponit, qui saepius in cerebrum penetrant,
et dolorcs acerbissimos concitant. Sauciis tantum loco obscuro dormire licet, quia tenebris repelluntur. (Az. Voy.
vol. 1. p. 215. séqO De animalculis illis cnarrat Dobrizhofcr 1. c. vol. 2. p. 363.: „Muscarum ejusmodi agmina
passim circumvolitant. Dorni forisque famclicis his te bestiis abrui videbis. Centics repulsae ccntics redeunt.
Dormientibus per aures ad intcriora capitis penetrant, lendes mox excernunt innumcras, vermium innumcrarum
seminarium futuras. Hi utrinque acuti, rubrique, caetcrum corpus candidi, in boras augescunt numero, et quid-
quid carnis, succique in capita erodunt; deliramentum denique ac mortem, ni medcaris, certissimam sensim «eccr-
sunt.“ Dipterum, quod Dobrizhofcr alio loco memorat, verosimiliter Stomoxydis generi adscribendum est. „In
quibusdam Paraquariae locis , in Tarumensi imprimis territorio alia muscarum species grassatur. Figura et mole
corporis a muscis nostris vulgaribus vix differunt, praeter quam quod albo sint colore, aculeoque valeant formi-
dabili, que in ut primum vel homini, vel bestiac infixerint, uno ictu sanguinem eliciunt copiosum. In aedibus vix mc-
mini eas vidissc • vias potissimum insident, ubi equo iter facientibus molcstias vix tolerabiles facessunt. (l.c. p.358.)
Cl. Pöppig fere in summitatc Vulcani Antuco in regno chilensi immensam Tabanorum multitudinem in-
venit. (Fror. Not. vol. 31. png. 34.) et Mnrtium innumera muscae cujusdam examina e montis Cupati, fluvio
Japura adjacentis, cacumine profligarunt. In Provïncia Maynas cl. Pöppig- Oestros reperit, qui ovula sub hominum
cute dep’onunt. (1. c. vol. 33. p. 103.) De Tabanis paraquariensibus refert Dobrizhofer 1. c. p. 358. „ Tabanorum
per campos sylvac adjacentes maxima varietas est et frequentia. Solas tarnen bestias acumine compungunt suo, hu-
mani sanguinis contcmptores. Nil miror, cccinissc poetas, Jo pucllam tabano a Junone immisso in furorem inci-
disse. Equos certô, mulosque semper alias morigeros, dum a Tabanis hirudirium instar sibi inhaerentibus tor-
quentur, et sui impotes et sessoris immemores, in rabiciu efferari toties vidimus. “
Vix extricandiim est, quodnam Dipterorum genus .et speciem Barre're designare velit, cum refert : „Musea
major, diu noctuquc instar gemmae splcndens. Inscctum instar fuci Marcg., Grande mouche luisante. Insectum
hoc muscarum generi adscribendum crit; valde differt ab eo, quod in ilia regionc mouche luisante dicitur, et quod
Coleoptcris adnumeravi.* (1. c. p. 201.)
A P H A N I P T E R A.
Ordo hucusque unicum genus paucasque species complectens quoad animalium illuc referendorum numerum absque
dubio valde augebitur, dummodo Pulices in diversis mammal i bus et avibus hospi tantes rite disccrnentur. America
meridionalis specicm possidet propriam, valde memorabilem, maxime molestam et obnoxiam, proprium forsan genus
constituturam. Hacc licet ubique fere locorum numerosissima, atque jam primis de Americae historia naturali
autoribus cognita, vel novissimis studiis nondum ita est explorata ut metamorphoseos ratio, sexuum discrimcn
atque vitae modus, cui larvae indulgent, plane perspiciantur. Jam primi, qui Américain intrarunt scriptores Pulicem
penetrantem, diverso Chigué, Chigoe, Nigue, Pigue, Tunga, Pungua nomine memorant. Lerius Burgundus eum
Ton nominat, ejusque identitatein cum Nigua autorum, qui de India occidentali tractant, intelligit. (Hist, navig.
in Bras. edit. 1586. p. 136.) Piso cuui sub nomine brasilinno Tunga, lusituno Bicho memorat (1. c. png. 289.)
' Barre're auctor est: „Pulicem niinutissimum, nigricantem "Xique dictum, Tunga Marcgr., microscopio inquisitum
sane Pulici adscribendum ct in insulis ameriennis plus aequo cognitum esse. ^Cl. Swartz animalculum Chique
dictum Pulicibus, non vero Acaris, adnumeranduin esse observavit. Cl. Ulloa ct Jos. Jussieu species duas sub
hoc insecto comprehendi putant. Egrcgîc phaenomena, quae exhibet, et accurate prae omnibus descripsit bonus
Dobrizhofcr (I. c. p. 364.), quarc ejus observationes majoris momenti si licitum est c libro suo rariore transscribo.
, Utraquc America, inquit, quae acstuoso coelö torretur magis, vermiculum gignit, naturae monstrum, multorum quo-
tidie gemituum, non paucaruin mortiiun occasiunculam. Pulicis tenuissimi speciem refert, euinque subsiliendo imi-
tatur; Hinc a Quaraniis Tû vel Tùngay, pulex malus, dicitur. Ab Hispanis Pique, a I.usitanis Bicho dos pes,
(inscctum pedum), a Mexicanis Nigua, ab Abiponibus Aagrani, mordax, vocatur. Tam exitis e st, ut vel ab ocu-
latissimo, nisi clarissima luce, percipi haud possit, tom aculcato rostro nrmatus, ut calccos, ocreas, cothurnos,
quaslibet vestes pertundat. Extimae cuti inhaeret tantisper, mordacissimo mox curti pruritu ipsam cam cm penctorat.
Illic veluti sub cuniculo latens, sphacrica albescenteque vesicula se circummunit, quam ovulis, seu minutissi-
mi8 lendibns implet. Haec vesicula si plures dies sub carne tolcratur, ad magnitudinem pisi nostri grandescit.
Quo diutius haec vermiculi vesica humano corpori inhaeserit, eo magis in dies dolpris sensus obtunditur, ac hebe-
tatur. Ad hune hostem sua e stationc extiuhandum pueri sane aptissimi. Hi enim eximia, qua pollent, oculorum
acie punctulum tubens, vermiculi carnem ingressi vestigium, deprehendunt illico. Illius punctulis ambitum, seu
peripheriam acicula fodicant, cutem carnemque sensim aperiunt, et vesicam ilium cum vermioulo suas intra lendes
sepulto integram denique exsculpunt. Si haec candclae ardenti admoveatur, nitrati pulveris instar cum crepitu
dissilit. Quod si puer acu* carnem fodiens vesicam carni adhuc inhaerentem disrumpat, res malo sunt* loco;'humor
enim inde effusus , novi doloris, lendes dissipatae novorum eodem in loco vermiculorum erunt origo. Americanum
hunc pulicem venenata turgere materia, ex eo fit palam, quod ipsa cavcrna, e qua fuerat expunctus suis cum
posteris, inflammari, tumesçere, ac ni prompte medearis, gangraena corripi soleat non rara. Ungues in pedum di*
gitis, quas invadunt maxime, tabescunt ac decidunt semper, quin et ipsos pedum digitos ad vitam servandam
resecare oportuit quandoque. Qui in loco his insectis obnoxio versantur, quovis minimum biduo pedes puero cui-
piam inspiciendos porrigant. Saepe hi pulices cuti necdum perterebratae insidentes citra molestiam intercipiuntur.
Si recens carnem ingressi videantur, non illico acu expungendi; timendum equidem ne tenue pulicis corpusculum
acu rumpatur, ejusque caput validissime infixum carni inhaereat, quod dolores incredibiles, pus et ulcus certissi-
mum adferret. Rerum peritiores diem integrum exspectant, dum vermiculus vesica sua clausus tu to , totusque erui
subinde queat. Digitis plerisque et unguibus perforatis, plantis laceris aegre gressum figes, pedibus pure manan-
tibus tui ncglectum. inspectionis dilationem tute accusabis, diuque lues. Novi complures multis hebdomatibus id-
circq lecto affixos. Vidi pedum usu omnino destitutes omni prorsus remedio caruisse. Tanta tantillae bestiae
pestis ! — Alienis docti periculis, qui sibi cautum volunt, aedium suarum munditiae impense student. Dicti enim
vermiculi e pulveribus, e faecibus, e qualicunque lotio ortum ducunt ardentiore sub coelo. Septa, in quibus oves,
muli, equi interdum custodiuntur, etsi sub dio sint, et absque tecto, hac scatent colluvie. — In illis Paraquariae’
tractibus, qui austro imminent magis, auraque gaudent non calidissima, infaustum hoc inse'eti genus omnino nesci-
tur. Nunquam illud seu in territoriis Boni aeris seu Cordubae Tucumanorum visum. — Haud inficior, hos vermicu-
108 pedibus potissimum insidiari. Saepe alias tamen per caeterum corpus majore cum periculo serpunt, jam in
brachio, jam in genibus et ubi non? nidum sibi parant. _ Canibus plus negotii facessunt haec insecta. Sues,
simias domesticas, feles, capras ovesque insolenter vexant, haud tamen equos, mulos, asinos,boves. — Illud Ame-
ricani8 curandum maximopere, ut cavernam, quam pulicis excerpti vesicula occupaverat, vel pulveribus tabaci
hispalensis, cincrc, smegmate, oleo oppleant diligenter. Periculosum est ejusmodi industrias negligcre. — Expe-
rientia certum est, alios prae aliis frequentius ab hoc insecto vexari, difficilius consanari: in vario sanguinis hu-
morumque temperamento discriminis hujus ratio fundatur.“ — Cl. Azam Pulicem penetrantem non ultra gradum 29
latit. austr. inveniri refert. Autor ille hoc insectum neque in suibus feris , quos .Tayaçû nuncupant, neque in
bestiis mansuefactis, quas domi vexant, dum foris versantur, obvenire observât, attamen illico ibi in quisquiliis
ramentisque lignorum apparere, ubi homines domicilia capesserint, immo longius solum temporis, lignorum caeden-
dorum causa, in sylvis vel desértis et remotissimis, morati essent ; quam ob causam Pulicem penetrantem non nor-
mak generatione, sed, proprio modo, homini postnatum esse ratiocinatur (I. c. p. 208.) — Cl. Humboldt observât
zonae torridae indigenas cubiculo eodem pedibus denudatis sine periculo versari,. quo P. penetrans europaeum
aggreditur, qui nupemme advenerit. Insectum igitur europaei carnem et sanguinem ab americani, immo dum alba uter-
que sit cute, discernit, id quod nnalysi chemica diligentissima hucusque non perfici potuit. (R. edit. germ. vol. 4.
P. .) I. Spix et Martius enarrant, P. penetrantem neglectum, tumores sympathicos glandularum ingninalium,
immo sphacelum inducere posse. (R. vol. 1 . p. 172.) Praeterea conf. de hoc insecto cl. Pohl et Kollar commen-
tanum citatum, p. 8. seq. P. penetrans ibi cum ovulis depictus est fig. 5. a - g. Animal in carnem sese info-
diens, ut ibi repraesentatur, capite altius pénétrât, ano extrorsum spectat. Omnia individua a viris Claris inqui-
sita formam eandem, abdomen plus minusve in vesicam extensam exhibuerunt, quo demonstrator, feminas solum-
o o post coitum in animalium cutem penetrare, ibidem pro ovis c vol vendis aptum nutrimentum in venturas. Larvae
in pc urn vu nen us nunquam repertae sunt. Abdomen in vesicam maximam albidam tumescit, et cute tenuissima
in u um e st, qua aperta massam ovulorum innumerabilium albescentium, transparentium, immobilium, cylindrico-
rum o er , quae omnia parenc ymate tenui inclusa funiculis continentur. Ovula, cloacae propius sita, ergo maturi