profit-, aritjquâm Scdébitaih in Domino Charitatem :
Eos enim aikh o reCfi. rifto 3 il i'gam quâmdîuërb, Veline
n olinr. Qtipdfi illi diligere ftolUeriritdiligeritem fe,
eras rcfpondebit nlihi iu ftiria mea, fi quid in monte Dominus
videbinSeddicit Nicölaus meüs, vcäudiö, quöd
ftiliis meus eft : Ego plane illüm meüm efie non'credö,
Dominufque mihiteftis eft,quod magisdoleo^ qüod
foliditas. ëitis täritae falfitatis adthifit fofpicioriem raci-
lëriij quoniamia&uia qûam ex mulcisdiébus perpef-
(üsfum;.„'../KNon enimeratleuitcrampledfcendä occa-
ßo Vt ab amiço difeedetet, præfertim tempore ifto. Ego
libérante me cordium infpe<ft6re,facileetradam. Etvti-
nam ipfe deleuicate iudicij adueirfos ämicutriinnoceü1
tem,non facile turpitudinis incutrat riotam.
MagifiroNicoUo. E p is -f; C X L V I I .
T ^ Iu quidem afctiptitationib,» qüastibi mitteré/Con-
J —'fiieucram continüi calamum: fed eö magis feruet
affeäus.Nam Sc dolor pleruiiqué immpderatus affc£ta-
tas fufpendic lachrÿmas, eoque magis crüciat animum
iri exiilceratæ mentis claüfus anguftijs.qn o diutius egre-
diendi & diffundendi fe Sc prodeundi in lucem libertas
denegatür. Nçchoc dixerim tan quam inundantis .pro1
cèllæ lubaöfcus impetu,cum Philofophjadocentedidi-
cerim, quod ficut male cunäaminiftrat impetus, ita vigor
eius diuturnus elfe non pqtcft,impuUus turbine for-
gente ab infperato, fubito cunäa confondit, fed in mo-
mentodifparet, fed ferè ante deficit quàm languefeat,
I Cum ergo figura huius muhdi pertranfeat velut vmbra,
in momento turbinis, vt fumuseuanefcatin confpeâü
philofophâhtiüm , 8c magis con ftet ex fide Chriftiano-
rum, quonam pa do in profperis vel aduerfis,fapientia-
liqtiid verbptum eflèt diuturnum.Quod autem ittomen
taneum eft, cuius philofopHantis animum deijeiet vel
extpliet? Mihiitaque perfuafum eft quod * vllarenon
pofIumæquanimiterfuftinere,Sc nifi me confeictiarion
remordet, gaudeçe in tribulationibus Sc in rapinà honor
um,diuinæ difpenfationi : tarnen quod a.tnicos vide-
re non licet,quod grata beneuolorum collöquia fubtra-
huntur, quod eorum, quæ mihi efient ex officio geren-
dàidënegatur materia & facultas: fuperhis, inquam,
mpuöötjitibüeor.iäquam, fuper his ; fed fuper afflidiö-
ne Ecclefiæ longe artiplius mouèor,’ Sc in turbatione a-
micorum, quam continuis fere diebiis audio. Conçu1
tiuntur omnia vifCera mea, verum nulla doloris caufä
valenripf aut violentior eft, quàm hate : qiiodam turbine
hancà quorundam mentib.dequibus cönfidebam,
Sc qui videbantur aliquid efiè, excuflit, vt operum refti-
monio conuincitur,charitatem. E thoceft,amicifiime,
qüod in auribus tuis, quod iftic difitmilem opinor, de-
ploro,quod colorem optimum vidfco i mm u fotu ra ,8ear-
gentum fidelium Verfoin cfle in fcoriam.Quçrisfortaffej
vnde iftaconijciam. Ad quod ego. Hæcnon çotiijcid,
fed conuinco, quod cüiri multos annos habuerim in
profperis conftitutus, vix vnus Sc alter intienti font, qui
in aduerfis, vt credunt pofiturn , aut velint aUt andeant
fain tare : verun tarn en fi falutationis friihi imper titæ fpe-
cie,quam occafione meimëricliténtur,Sedforrafle meas
recipere literas criminofum eft, Ôcficpoterocohiberi,
ne feribam, verum Domino autorë vt amicos» & minus
diligentes,aut omnin o aduerfos non diligam*nulluspo-
teritinhibere.Sed de His ha&ehus. Dëcætero precori vt
fratrem raeura , quii& fi non plendm gratiam, quam
numquàpi demeruit, pacem tarnen Domini Regis ade-
ptus eft, habeas comjhendatüm, Sc Domino mëo Epi-.
lcopo Norwicenft commendes : & quoniam mihi très
marcas depræfenti fefto fandti Ioannis redderO hön äu-
deret,precorvteasquöcunquevolueritnomine tranf-
ferat in fratrem meum , quiaquicquid ei boqi fceerit,
gratius àcceptabo, qUarh fi mini in piöpnäperfodä effet
exhibit um.
D». Henrico eltfto Baiocehfi. ' Ë p i $ t . G X L V 111 a
GAudeäm magis an doleamdeveiboiflo,quodfa-
€him èftdenobisaDominôjfefe incërtü eft,' etiain I
mihi diûtius deliberanti; Cum enim fubfueâioûêm ve- f
ftram prsfertim dé'bönis meritis pró'cedéritem intuëorj
diu i n æd i (pcn faci'ori i cbngramlor, Sc virtütibusquäs à
primceUa éétaté veftra velut in àltefb Patriarchâlàcob
mecrëftiëntes &prbficiéncesampleâëbatür,& vtomni-
ribnefcirëhtdeféÂum*, ëaScdnlinuærâtiôriis&qùoi;i.
• diariîebènëdiâioriisaùxilioroboràbat.Sed cum’éiâlio
latère iliaj qù* quondam foft inclyta Saresbcrienfis Ec-
clefia velut orbatàfuo Sole fë menti ingérit, ÔC Clerus
occurrenfc meeftus lachrymabili vdee ihgeminat , Pater
mi, Pater mi1, Cùrrus ljra e l& a u r ga eius, eut nos defetis, aut
cui nos defolâtos relinquish &in hunc môdûm plüra
multiplicaftS, quæfacilius fcftcOgiijâre, quam feribere;
lachtymas concinere nön pöfiurn1, qüin4ugeam cum lu-
gentibus, & participatione döloris marris meæ Sàres-
berienlîs EcclcfiâC, moreriigeram j cüm cog'to’defùë
ceflbre, cómpëtitorümturba concutrit , fédfi qinsfit;
quem animus rheus conijcitalios præcdfurum,deceflb-
ris habita collàtione, peræquum habetur, ac fi Phaeton
currus paternbsvfurpet. Ciaius ergo’ tam ferreum pe-
étuseft, v t contineret lachiymas? triftitià âbforberet.
nifi & hune animo intimàrer, quia fois incommodis an
gij nonaniifci,fêdfeamantiseft. itaqueanimos cOnfo-
iatus adquièfco,& gratiasago Deb,qui folus pötenS eft,
& fplendore veftro ad gloriam foam , & aliud régnum
voluit illufttare. Verum quia nunc à partibus noftris re-
cëditis, precor attendus, vt ànte d ifcefium vefttummihi
fëmper, & vbiquevéftropafcemrefortnare ftudeatis, Sc
fratri meo.Nouitenim Dominus,qüiahancindignatib-
nem me prômeruiflëhon credo. Prouidéteitâq; Pàter,fi
placet,in quo calculorelinqüfusàmicosveftrôs.
R. Abbas fa n â t Remigÿ, Àbbati fa n â t Antandi.
E p i s *. C X IX .
AMicorum fidem articulus neceffitatisexaminât, Sc
quaquifq; moueatur adàliUm affeclione conuin-
cit. Nobis autem, quiaiam pridê totùm animum deuo-
uimus obfequio veftro, deUotum^ Domino aurore in-
uioiabilicer conferuamus, grauis & onerofa incumbit
neceflitas,quoniam veftrâ gratia,de qua plurimuin con-
fidimus,fperamus,& petimuS fubleuarf-Nam qüod for-
taflè mirabimini, ad^ifti füihus exili o,Sc îri eo iugi folli-
citamur Si torquetriur angüftia.Siquidfem Clericus quidam
nobis longe fetnpêf amicifîimus, cuiüs omnia cam
profpera, quam âduerfa à muleis retro temporibmoftra
lunt.literarü eruditione Sc morum honeftate,tanto cnn-
äispröbatiorjtanto notior.àb Àngliaexulata^ud nos,
& nos domi noftræ exulamustum illo.Suftiriet enim in-,
digriacioném ïlëgis Ang!ix,non foo quidem merito, vt
de no (Ira, Sç ipfiuS lôquârtiur conftientia, fed quia Do-
mino fuo Cantuadcnfi Atchiepifcopo, vtoportuic,fer-
: üiuit. Is eftmâgiftérloannesdeSaresbéria, bonumte-
i ftimonium habens in partib. Cifmarirtis& Tranfmâri-
! nis.Vt ergo â nobis ipfis fâm prbprifqiiam fuiüri exilii a-
moueatis ànguftias,dileâ:ioni Veftræ attentiris fupplica-
mus,Vt éüm intëruedtu Cottiitis Flandrenfis & veftro,
recofidlietis Régi Angloruhi,& ficut videritis expedire,
ëi 1 itéras Regis parentes perquiratis, quib.fecùre red ea t,
Scfoisin pâcë fruâtur bonis-Sciàtis prpTertojqüiahos in
nulla re magi&poteritis prbrHërëri,nec eft quoi! di flimu-
léïis,1 quïâ conftat pluribüs,pqteftatenl Vobis efïc colla-
tàm J fi voluritas affuërit* . „ . ‘
Domino Exonienfi. Ë P is f t G L j
PÓft rëcéfTüm Domini Papæ multa vobis irëlàtu di-
gnà errièrferurit, neede Curia Impëratoris âliquid
cêrtümeftifdcoqüë’ab eotum quæpublicè dicuntur rc
latiohe defcifcbj& propriis incuififio. riegofciis.Promifit
mihiPidau. Arenid.ytâhte iaiîtfcripfl, quodrëçôfici-
liâtiotii hlëæ opërâ'driféi,fi qudteriiis ^rocéflètiti noil rç-
/póridif. NüncàutetileUiii pef Epifçopiitn Laùdaüi qui
Régis gratiam dicitur hàbërêpra; cætéris* itëratô follici-
foui id'ipfôi fiettt vobis lâtor praèfefitiâ ^otërit indicated
Si vëro alicubi iri præfèntiâ Veftra de pace riiëâ actü foe-
ri't,àd earn quæfo firfnâdâ per vos,Sc ali Os laboretis.quæ
née p ër fidiaî mâçulaihec türpithdinis iff oge trio,t4?ahô-
qüip malo pefp'étuô exularé. Sièniril exigcfëtür d hië,
yt aijflëgîlrëhl Arfchiëpifcbpuiri hidifri'/' quöd riUlliis
fubtùm
fuorum fecit adhuc^nec aliquis de tota Anglia: abfit. vt
adquiefeamtarit* turpitpdini primus, autvltimus, Ser-
uaui quidem debitam fidem ventrando meo Archiepi-
fcopo, fed ex confcientia mea faluo honore Regis , con-
traquemfiquisdixerit me efleverfatum, vbihqcexcu-'
fare' nequiuero, ad honorem & beneplacitum eius di-
«ftanteiuftida paratusfum emendare. Nbuitenim cor-
dium.infpeftor,& verborum iudex &operum,quodfo-
pius Sc afperius quam aliquis mottalium corripuerim
Dominum. Archiepifcopum de his, inquibusab initio
Dominum Regem Sc luos, zelo quödam inconfoltius
vifos eft ad amaritudinem prouocafle, cum pro loco &
tempore,& perfonis,multafoerint difpenfanda.Credo
autem indubitanter, quia Sc mihi faltem eras refponde-
bit iuftitia mea permifericordiamDomini,& pröculdu-r
bio Domino Cantuarienfi, quod ad literaturam 8c mores,
pjurimum profuitexilium iftud, Sc aliquantuluhi.
mihiipfi, vt difpofitiöhis diuinae gratias habeam. Nol-
lem quidem expromittere, quod Cantuarienfi de
ro non feruirem, & tarnen mihi Deus teftxs eft, quod ex
propofito veftro ero de caetcro curialis. - Sivero-mihi.
Dominus redeundi viam aperuerit, refctibite,fiplacet.
an me'redireopqrteat cum cibis&totafarcina. Nam fi
hoefoerit, plüres equineceflarij erunc, & pr*tcrea quae
ad praefens aefont.'
Priori Meritona. E p i s t. C L I.
GRatias ago vobis, quod, ficucex literis veftris, Sc.
plurimorum relatione didici ,"mei follicitudinem
& pacis Via praeoftenfa exhiläfauit:^
quia mihi nondum innotuit quatenus conualuerit fide’i
veftrae promiffio, quæfo vel nuric, me,quem incerta fpe
feciftiç, non fine temporis rerumque difpendio grayi,
haftenus fluftuarc, àdubitationis hunc ambiguoab-
foluatisjvc de cætero fëmper vefter fim&Veftrtu'ü.Narri
fi redire.tutum foerit , paratus fum Dominct Regi, &
condiguefatisfacere,vbicunq-, njö pbtero meäjnnocen-
tiam'excufare.Vos fortafle ab huius verbi traftatumili-
tarëstumultus haftenuspræpedierunt, âütdoipeftiçus
hoftis, cuifi ......V-v....... *foetit, nunquam habebb
pacetn.Non enim ante noeuit quam fidem & amicitiam
pbllicituseft, Sc rmiltam promotionem. Nuncautem
obfccro mihi fignificetis'.qujiteniy .me fperare oporceat^’
&qua via incedendum fit,fialiaVobis placet,quàm quæ
prius oftenfa eft; & fi aliquo modo mihi redeundum
fu ermpro ui de te, v t pér Cantiam fecure tranfire pçffim,
memineritifque minarum, & verbi quöd vobis expofui
Parifius. . . .
• Henricoeledo Baiocenfi. E p i s t. CLIV.
NOn parus temeritatis eft, fi quiseuacuare nititur
coniilium Domini, cuiusetfi mutetur fumma,dif-
pofitio tarre n femper impletur;proinde nec fortuns fs-
Uichtisacerbitas,necadulanrisblahdities compofitum
animum (uireddit immemorem, vtftatum fpéret, nifi
de gratia, vel cafum timeat, nifi de malqrum confcien-'
tia meritorum. Itaque qui feexiftimat flare ,videarne
cadat,& quem rtiundus perfequitur, clamer ad Domidetit
gerifis, &fpero, quod per mifericoraiamDei mihi pro- num;per euius £ ft mifericordiam liberandus, fi conuerreconciliatipnis
follicitudo veftra.Credij ;am pröfuifTe,& yeftris Sc
amicorum afTcriboprecibus, quod mihi profpere cefler
runt omnésdies peregrinationis mere. Etquia me ve-
ftrum femper Sc y bique reputo, precor attentius, vt pro
me intetcedatis ad Dominum, ne mefiipra id, quod
poflum,tentari patiatur^ fed cum tenratione pronen-
tum fa^ciam : qüando, Sc quomodo fibi vifum eft, fi tan-
tiimhoc vifom foerit ,„me reducat interram naciuitatis
mex fint difpendio corifeientis Sc famx, Sc conceptam
indignatiónem.D.omirii Regis, qui me DomirioSc confcientia
tëfte gratis diii per fe.qnUt.us eft, & adhuc perfe-
quitur,mitiget.Parcatilli Deus,& non finat,vt pro cella
turbinis huius ab animo meoexcutiat charitatem. Cpn-
fido autem, quod Dominos Lorid. Sc Archid. Piftau. fi
oportunitatem videfint, agent depace mea.Ne.c diffido
de Ricard,o DéTuci. PreCoritaque vt Sc vos ,'fa oppoitu-
nitatem videritis, iftbs pro me lpllicitetis, quatenus tarnen
Ecclefis veftrs non credideritis obfoturum. §i autem
homines interpellate tutum nönfoent, Dominum
qusfo deuotius exocecis, vr gteffus meos di rigat in femi-
tis fuis,petenshic vbique iocorumjnihi patriam facere,
Sc quicquid aufertur d omi, peregte falubriter com-
penfare. ^
Donfmo Morinenfi, E p i s t . C L 11.
^T'Entatio fidemprobatj&afTcftio mentis ex operibus
fidelifpme innotefeit, Sc quidem cum tota Cantua-
tienfis, imbAnglorum Ecclefia hdemVeftram experta
fit,& probatam Hire aequiffimo prxdrcet charitatem ,eb
quod. Patris noftri .&Dominiprimus omnium naufra-
gium excepiftis, &paternè recepiftisexulesfuos., &eis
non modo expofuiltis,- fed Sc cofnmunicaftis bona-ve-'
ftta ad libitum fuiimfopra vires yeftras fed rajnen infra
animyrn libertateri(^iligenefofurn. Ego tarnen ad gra-
tiarum aftionemfoiritualiusteneor^quem in Magiftro
Rxognato meo fpiritualiter recepiftis. & amplae mifera-
tionisimpendiftis folacfom,St quia tants humanitati vt
deceretrefpondere nqnpoflum, defidcrovtquodei fe-
ciftis Sc facitis, vobis rerfibuaturdDomi.no, qui pot,ens
eft. Sc menfuram bbnam. SC coagulatam & fuperflu,en-
tem reddat,&fuperfondatin benefacientiumfinus.Ego
autem totumid, quodpoffum, obfequioveftro' libens
deuoueo, afturus Deogratias, fi mitericorditer dedcric,
vt poffim vobis officioluseffe inaliquo. •
RicbardoDiaconoPiclauienfis È.p.is t. -C jLIII.
V^Eminifièpoteftveftradifererio^in quafpea vobis
■ ^■ “ difcefTerim^ quandó me finceritas Veftra quadarn
fus.clamauerit. In. quantum quis defperat de gca,;
tia, eo- ipfo gratiam demetetut. Nam quis fpera-
uit in Domino , Sc dereliftus eft ? |Vt vobis h sc con-1
ftent,non magispoteftis eligere in Patrum libcris ,quam i
oculatafideconfpicere inviis veftris. Nam&egohoe
vidéo reeolensarinosadolefcentiæveftræ, Sc proceffos,
licet fe aduerfitatum turbines frequenter ingeretent,
iugiterprofperatosefTeinDomino.Hocfortaflefanftus
Sc tanta prole dignus Pater vefter,velut alter Iacob,pia>
fagiébatin Spiritu fanfto, qUi vos ficut fuum,& fibi no-
tutii Iofeph, in germine virtutum fucctefcentium, quas
videbat, anipleftebaturpræ caeteris, Sc feré vfqué ad in-
uidiam,fratremfetotumindulgebatei,quemàDomino
nouerat præeleftum, & pro aliörum falute per profpera
&aduerfa,perinfamiam&bonâfamam in Principum
gratiam praemitteridum.Siquidc vos ptoDomino &£c-
clefia, pro Patte Sc fratribus guftatis de calice ifto,8f cif“
ca fitim vobis abfy nthium propinatum eft Sc acetum ab
his,qiii nobis rnifeent Scporrigunt,calicem, & ytiriam
calicem Salutaris! guftatus inquam,Scvtinam atpodo
fubtrahatur ,v f pro voto veftro Domino pofiitis farni-
liarius& quietius inhasrere : fi tarnen fie vobis expedir,
Sc Ecclefiæ Domini. Hjec autem, vtpote confcius ma-
nuum veftrarum, quiacoaluimusab antiquo, retexui,
promotion i veftræ cungaudens, & gratias agens quan-
taspeffum Deo promotibnis auftbri,licet meo ,immÔ-
totUis Ecclefiæ veftræ infortunib Sc reparabili iafturæ
compariar. Didici enim apud Ethnicoi, quia fuis
incommodis grauiter angi,non amici, fed fe amäntis
eft. Sed quid faciet ilia quondam nobilis Sc gloriofa
præCeteris, nunc autem-, quod fine lachrymis nequeo
dicerc, vilis Sc abieéta inter filias IerUfalem , Ecclefia
Sareb.'tantopatre orbata? quis Epifeopo naufraganti
borrigat dexreram ? quis Clerum Gonfolabicur l Nam
hincmihi audire videor voces eiuläittisCleri & populi
vna Voce clama ntium, Cur not Pater deferu, aut cut nos de-
folatosrelinquish Vciqueintereos, quos rumigeruli foh-
ftituemnt vobis,vix quifquam occurrit vpbfs di gnu $ federe
infcabellopedum veftrorum: ötpröfe&o nullus,
&r filibertas adefiet,nunc mihi apparet idoneus magiS
quam fi Sole foblato.de mundo qu§ratur inter nunc exi-
ftentes,quisimpleat vices cias.Dominus tamen poteni
eft de lapidibus fufeitare filios Abrahæ. Sed iam à luChi
publico ad caufam redeo propriam, qui inqub calcule
verferurconditio mea , poftquamab Angliarecefllftis,'
prorfosigrioro. .Namintérimfpeseratcertior, vt ante,