M R
CAPUT T E R T I U M.
De Vaßs Sanguiferis Brachi}.
Liquidum vitale, quod vi cordis in arterias puKìim per venas ad cor
r e d i t , fanguis vocamr ; canales intra quos movetur, vaia iànguifer
a , quae in arterias, venas & vaia iymphatica dìviduntur. lymphatica
JimpidifTimum iluidum aquae inflar vei îunt, ac valvulis plurimis gaudent,
arteriae micant, venae nunquam. De ultimis tantum agam.
Arteriae omnes magnae aortae propagines ÌÌint, ac praeter intemam
inembranam, qui etiam venac gaudent, densi confiant tunicâ, quae
in multas iameilas, ex fibris ipiralibus conipicuis compofitas, facile dividitur.
à plcn(quc anatomicis muicularis diciiur : arbicrantur enim eam
iyfiole (ànguinem à corde receptum ulterius propellere, in diafiole eiÌè
quotiescumque cor contraliitur & vice versi: augeretur igitur/àngui- ,
nis velocitas aitione tunicae hujus mu(cularis, aliquando nimium ; verbi ;
g r i t i â , quando per molle cerebrum trajicitur; opinati proinde iiint, ar- |
terias, carotides, alia/que cranium intrantes h i c mu£*ulari deílitui. mira |
hypothefis! Tunica, pro mulciilari habita, elafticitate iijà f ive renitentii >
iiinguinem reprimere, nullomodo propellere mihi videtur. verum equi- .
dem eft, cor íingulis contraflionibus fuis arterias dilatare, quae dilatât io i
proprie pulfum eftìcit: verum etiam oft tempore cordis diaftoles, arterias i
íeíe retrahere , & ad priflinura diametrum redire, /ed id ab elatere ho- I
r u m v a i ò m m , non ab organici mufculi anione depender : falfum iniù- ;
per efi arterias cerebri hâc mufculari defticui, in vulneribus cranii iäepius \
contrarium vidi, nam micant arteriae eodem modo, quo in reliquis part
i b u s , id eñ , conirahunt fe p o ü cordis impuKûm. ê Valvulvis arteriae
aonae ac pulmonalis deinde argumentum d-promunt, ac fi nullius ufus
f i î è n t , nifi muículorum ope arteriae contraherentur : neglexerunt ingcntem
refiftentiam ex inflexionibus continuis, ex coarclationibus parietum
arteriarum oriundam. Res iè hoc modo habet. Cor fingulis vicibus
p a r \ ' am tantum quantitatem iâiiguinis in arterias impellit, nam iêmper
repletae lûnt ; arteriae reftllunt non modo reazione, led retardationibus
ab inflexionibus & diametrorum diminutionibus produ5tis ; reagunt igit
u r , atque repellunc fanguinem verfus cor majori vi , quam qui eura acceperunt,
atque ideo vaivulae datae, & tantae utilitatis funt.
Similia etiam in emortuis videmus, quotieicumque cerà cor, &
majora vaß adimplemus : omnes enim arteriae adeo vehementer reag
u n t , ut fiphone fublati, fi tubus alligatus non ilico claudatur , fonticuli
inflar ceracea raateries refiliat.
Poiïii, reactionem vaiôrum aflione cordis eÎlè ma jor em, quod abfurd
i t a t em involvere primi fronte videtur, quoniam añioni reañio femper
aequalis habetur, ha autem ea inteîligenda funt ; à cordis impulsû fang
u i n em in arterias elaflicas & reurgeri eafque ultra diametrum impleri,
micare, reagere fimplici elaflicitate, & aequabili ter ; vaivulae igitur eo
momento ab utraque parte premuntur viribus aequalibus, & in aequilibrio
funt, neque magis verfus cor , quam verfus arterias coguntur : accedit
jam ingens e x retardatione ilii refiflentia, pellitur proinde languis,
retrorfum tantâ vi, ut claufis valvulis coronarias cordis arterias facillinie
percurrat.
Venae fimih tunicà, conf lant , feddebiliori, ingenti tarnen vi praedit
i , fi ad refiftemias earumat tendimus. difficuher enim rumpuntur. Elafiicas
e i î ê venas in gravidis quotidie videmus, quarum femorum, crurumquc
venae varicoiâe fiun: propter faphaenae comprefiîonem, ubi in
cruralem le evacuat : partù edito ad prifiinum diametrum venae redeunt.
Si arteriae muiculosà contraftione iânguinem propellerent, quo mod
o in iënibus id fieret, quorum aortae arcus, delcendens truncus, ac reliquae
majores arteriae, aliquando oculares, oflèae fiunt?
Quaedam autem arteriae ita videntur comparatae, ut penitus 'iê contrahere
pol lnt , quetnadmodum umbilicales, & canalis arieriofus: reliquae
non item ; in cadaveribus enim majores applanatas & ^•acua5 obièrvamus
Admiratione autem dignum arbitrer, quod in plerilque cadaveribus
arteriae exfângues fint & venae è contra cruore turgeant; etiam
in fênibus: qui ratione id fiat nondum perípicio.
In animi pathematibus ßnguinis circulum mirifice inverti, aut immutari
unicuique notum cft, pudor ruboremj metus, horror, ira patlorem
e f f i c i u n t , maxime in facie, annulis nervorum vaia majora cingentibus
ea mutatio adicribitur, vel irregolari cordis motui. Quoraodo nervi
vaßi comprimeront non intelligo, neque quomodo cor ßnguinem ita
dirigere pofiet, quum jam aortam intravit, ut praecipua pars carotides
extemas vel ingrediatur, vel praetereat: nemo enim dubitabit ruborcm
ab auóii, pallorem ab imminuti iànguinis quantitate dependere.
Turbari pofiè circulâtic«iem ab externis fiimulis vtdcmus, dum mercurius
convenienti dofi exhibetur, intumeicunt enim facies, glandulae
falivales & lingua, contagium variolofum iàepe fimilia profert. vermes
intermilTionem in pulsû frequenter producunt: crilês variae, dic
r o t u m , inciduum vel intermictentem efficiunt. haec omni a confirmant
arterias multis variisque modis fiimulari vel irritari.
Ad retardationem iànguinìs redeo. Hallerus de e i omnes opiniones
tam mathematicorum, quam medicorum in T om. II. Phyfiologiae prodidit;
nimium acute Phyfici haud dubie de cauOls celeritatem lànguinis
imminuentibus dilTèruerunt. Sanguis enim non fluit per arterias ac venas
quemadmodum fiumen intra t ipas, neque per tubos apertos veluti in hydraulicis
madunis. Omnes arteriae, venaeque omnes repletae iùnt, cor
receptaculi inflar undique ciaufum, ne aèV ingrediatur , interpofitum eft,
neque turgere poteft nifi quatenus ßnguinem è venis receperit, neque
flacccflère, nifi propter traditam partem arteriisj datur igitur parva
tantum quantitas quae fingulis vicibus impellitur in arterias: protrudit
proinde cor (ànguinem, eodem modo, quo embolus in antiii, fiuidum
quod ad vaia ceri adimplenda adhibemus, unde manifeflum efl celeriter
ß n g u i n em per arterias non agitari, neque venofi fînguinis progrefilim
miiltum arteriofò tardiorera efiè. CeiTaret fimulac magna differentia locum
haberet penitus circulatio, cor enim à venis non acciperet, unde arteriis
daret. Ergo eo momento, quo cor Ce contrahic, ßnguis, quia
omnia vaß implet, quaquaverfïim eodem tempore premitur, atque
propter eandem rationem puliûm prope cor, & in rcmotiflìmis partibus
fynclironum obfervamus.
Paulo attentius etiara examinare oportet arteriai-um inflexiones, cur\-at
u r a s , ac conicam figuram, quae omnesfimul conlpirant adrefiftendum
vi cordis, ut aequabilis fit circulatio, & languis lateralia vaß impleat.
verifimile eft curvaturam aortae propter nullam aliam rationem efÌè fabricatam:
neque refert utrum parabolica ejus figura fit nec ne, requiritur
tantum fanguinis retardatio , ut axillares , carotides, vertebrales &
ceierae inde oriundae arteriae jufiam vitalis fluidi quantitatem reciper
e poflìnt. In gibbofis ex cyplioii procul dubio inde majus capitis &
brachiorum incrementum, quoniam aorta ilico infi-a curvaturam natural
e m , ad angulum ßepe valde acutum infleíítitur; prae/èrtim fi alte iûpra
feptum Vitium Jocum habet: in iis qui fcoliofi affeóli iùnt , aorta natural
em fitum lêrvat. Experimenta quae circa prelfionem lateralem Ramaz-
^ zinus, & s'Graveßndius inflituerunt, confirmant ea, quae propoiui.
In cruris amputatione fupra genu clare patct quantae utilitatis fit haec
^ refiflentia, ut vaß lateralia ßnguine profpicianiur: aperti enim poplitei
4 ßngdis unice per eam effluit ac profilit. Iiic l igat i duae per vaftos difcurÉ
rentes arteriae plenum ßltum efficiunt; iis conftriftis minores plures,
tandem innumerabiles; ratio eft quod apertura diametro arteriae aequalis
^^ omnem lateralem prelTionem tollit. gloriatur merito Ramazzinus in Irax
' élaíi'í de fonlum MiUinmfmm fcnturiginc cap. VII. illa hydrauliccs phaenomena
à fë primum obfervata fuiflcj ad cum s'Gravefandiumque
ledlorem ablego.
H a e c de arteriis notanda erant. Venae non micant, ledjugiter ßnguis
pereas fluit, quemadmodum per arterias capillares, quae traníverfim
diviße jaí lum ßnguinb non efficiunt. id autem peculiare habent venae,
quod valvulis infignibus gaudeant lemilunaribus conniventibus, prae-
Ibrtim iiibcutaneae, (rt). ad alas etiam, admodum confpicuae Iùnt eaf^
(a) H- Fabrieiui ab Aquapcndcme de ii$ t
tai.ulis valdc conrpicua reddidit. Vid. Opcrun
que
, quüC otìo
D E M O N S T R A T I O N U M. Lib. I.
<3ue Hallerus f a i d e VI. Tab. III. fig. IV. elegantilTime expreftit. in brac
h i o , ac crure, arteriam fere iemper duplex concomitatur vena; lubcuianae
autem majorem habent diametrum.
Valvukrum ufijs obfcurus mihi videtur, impcdiunt quidem, ne ßngui s |
Tctrogradatur, nullibi autem tunc aptius collocarontur quam in veni ca- |
v i deicendente, quae verticalis eft , & ampia. Columna ßnguinis tum '
c o fuflineretur m o d o , quo Chylus in dudlu thoracico.
Vilcera omnia, capitis, thoracis, ac abdominis, venas vaJvuIis carentes !
accipiunt, quod in hepatc lùmmà admiratione dignum cft , in portarum !
e n im venà lentiilime progredi debet fanguis, lentius in hepatis venis, ubi |
iecundi vice ßnguis venolüs rcdditur. Forßn vaivulae motum iänguinis ]
retrogradum iis in partibus fiftunc, ubi multae venae in unumt runcum con- ;
lluunt, ne diverßvelocitas irregulärem motum producat, neve ingreifus ;
ßnguinis aequabiliter in cor dextrum impediatur ? occurrit enim fanguis •
iuperior illi ab inferiori cavi adicendcnti : ponamus abdominalium muf^ .
c u l p r u m , a c diaphragmatis actione impetum furfum verfus vehementer au- ,
g e r i , ac vincere v im, qui fanguis è cavi fìipcriore deicendit, repellatur !
igitur ßnguis neceflè e f t , veriùs axillares , jugulares & reliquas venas:
id autem à valvuiis penitus impedi tur , & forßn praeter liane nullam aliam ]
habent iJtilitatcm? ;
D e crufl i inflammatoni ,quaei n aliis,acin meÌpic>,ob(èrvavi,breviter ;
perftringam : dum Vena lecatur in inflammatoriis morbis, ßnguini innacat, •
lubalbida pellicula, ßepe quartam partem pollicis crafTa , tenax , ex albo •
i l a v e ß e n s , cphaerens cunt coagulo. Ex quantitate ac qualitate hujus cru- .
i l a e de gradii inflammationisjudicatur , ac praedicitur frequentiiTime ab .
omnibus medicis: periculofc morbi flatus habetur, quando denß cft. Pe- .
riculum vero majus aegro imminere arbitror ex perver f i opinione , ßn- •
g u i n em iijbtrahi debere de n o v o , quamdiu pellicula fuperficiei ßnguinis ^
Chirurgi autem, qui venas Irequenter fecant, in univeriìjm notant
in inflammationis principio raro cruftam apparere : iécundà vice, dum ft
vena fècatur, evidenter: tcrtii vice magis eilè confpicuam, ncque im- ^
minui licet pluries detraliaturßnguis. §
N o u em anni elapfi funr, quod vehementi pleuritide in finiflro latere
aegrotaverim ; Venam ßcari julTì, fanguis fani inflar nullam pelliculae no- ^
t a n i e x h i b u i t ; dielèquenti omnia in eodem remanebant fbtu , /ccundi ^
igitur vice ßngiiis mittebatur, hic dcnf i crufti obtcgebatur . forßn vige- ^
fima pars ßnguinis miflì ita immutat a erat, unde lèquitur vigefimam par- ^
t em ßnguinis totius corporis fuiflè eodem modo vitiatam: fubito tarnen iS^
b e n e valere coepi, atque intra hebdomadam penitus in priftinam ßni t a t em 0
reflitutus (ùm. remanfit equidem illa pars ßnguini s fpifià, lenta, omnia
\'afa obftruens, ac inflammationis obftinatae indicium! caveat igitur medicus,
ne infaufla inde praedicat, ac nimiam ßnguinis copiara ad imrainuendam
hanc cruftam detrahat.
Plura alia IlludrifTimus B. de Swieten in Comm. in Immortalis Boerhavii
aphorifinos. T om. I. pag. ó p . 3S4. adnotat, quae extra dubium
p o n u n t , pcllem hanc inflammationis non eflè indicium, ut Nobili^
fimi Viri verbis u tar , ol>fcuram ejus cßo origiueni. Ad evidentiora igitur
me confero, & primo ad arterias brachii.
5. 1. Arteria fiibcìavia.
Kemotis perorali mii£-ulo, & deltoide. Arteria fubclavia i ,2, 3. inter
l. plexum nervorum brachialium, ac venam fubclaviam fica eft ; ita ut \xna
ante cam dccurrat, id cft inter mufculumfubclavium A , B, C. aclcalen
um priorem; arteria vero inter (caienum priorem fig. I. L L , MM, &
medium U U , TT. quod à pleriíque anatomicis in figuris fiiis neglea
u m , ab Hallero fafcic. VI. Tab. I. A , & fafcic. VII!. Tab. I. a , L , a.
primum depidlum eft.
Subclavia, nntequam axillaris nomen induit, interftitium inter tertium
ac quartum brachialem nervum fig. I. k , o, r. tranfit; nervus muiculocutaneus
proinde J7, JS- medianusóy, 6S. atque cutaneus internus.84.
cam obtegunt. quod ab III. Hallero fafcic. VI. Tab, III. fig. ÍV. 7 , 7 , 8 .
litis diftiníte expi'efiùm cft.
I In itinere inter utramque venam axillarem 44 , 47. ramum infigncm TAB.
! 4 , 6, 7. mammae porrigit, de quo eia. u.
\ Ex fitù hujus arteriae inter breves , ac robuftos mulculos manifcftum
; eft, facile comprimi non pofÌè. Ex fèquenti tamen experimento ma-
; gnam utilitatem haurire pofiùmus. Retrotradli paululum fcapuli , fi in-
' ter claviculara, coracoidcum proccflum ac ferratum anticum l , 2, dig
i t o comprimimus arteriam, pulfùs ilico conquiefcit: fi vicifTim laxamui,
• &adducimus digitum, intermilTlo diftinóte obfèrvatur. Si vero diutius
. comprcíTamretineraus arteriam, torporem in digitis, ac manu percipimus.
Concludo inde ßnguinem non penitus cohiber i , ied eamaccedentcm
partem, quae impulíüm facit; arque ideo pulfum non lcntiri,quia ultra diam
e t r um non dilatatur arteria: à fortiore compreifione torpor oritur: fi penitus
comprimeretur, fanguis nullo modo eiflueret.
In cadaveribus plus femel in publico tbeatro monflravi, compr imi poffc
integram arteriam; ligabam arteriam aortam infra arcum, refecabam
deinde axillarem dextram, ac fiphone axillari finiflrae adaptatà fortiter
aquam impellens, folo digito eo modo moderare potui fubclaviam r , 2.
ut ne gutta quidem efflueret: quod quanti momenti efìè queac in amputatione
humeri in articulo nemo non videt. In vulneribus iclopetariis,
aliisque circa humeri articulura inflidis, ßnguinis profufionem fimiliter
compefcere, fi non penitus fiflere poflèmus. Veteres hujus encheirefeos
ignari non videntur fuiflè: praecipit enim Paulus Lib. VI. Cap. 88. Art.
Med. Princip. p. 290. G. fequentia: Si teìnm in jiiguìariùus, carotidibiís ^
aut circa aks ^c. iii/ìxtim ampHorem fangninis criiálionom propter exempîionctn
nmiatiir,prias kfjueis ab utràqne parle ipfn adßringere oportet, ö?
dein tehim extrabere. Ufi igitur funt torculari, & lîibclaviam comprimer
e noverunt, /ecus regula à Paulo propofita inutilis efißt. Ex metallo
haud dubie torcularia confliui poflènt ÌÌibligaculis non abfimilia, quibus
pro re nati comprimeretur arteria íübclavia.
2. Arltria hì-achiaìis.
Subclavia fubito fit arteria axillaris, quae, juxta coracobradiialem "iiJÍ-xAB
• culum deor/ùm procedcns, vicinis parribus ramos impertir, ac bicipitis II.
! parte rauiculòsi D. à coracoide proceflù orti tegitur, nec non venà
! bradiiali profundi . 9, i. aliquando profunda bicipiti adjacet & arteria ma-
! gis introrfum procedit, quemadmodum à Cheßeldeno Amt. of the bu-
: mm body Tab. XXVIU. , atque CI. Hallero fafdc. VI, Tab. Ill, fig. IV,
defcribitur: eo in cafu, dum Vena mediana fecatur, minus facile arteria
laeditur.
In decurfù fuo ramum dat infignem 8. qui bipartitus pone humerum TAB.
progreditur, atque cum radiali conjungitur i j , 14. hic ab Hallero faicic.
VI. Tab. IV. fig, V. ramus ad brachialem internum accedens five anaikimoticus
vocatur, cujus pars 9. fit articularis pofterior, quam Hallerus
ibid. Tab. V, fig. VI. eleganter exhibuic, atque p. 2r. defcripfit.
Suffidt pro Icopo noilro, ut indicemus acrem, ligati brachiali Inter
modo diítum ramum S-, & bifurcationem 11. facile infpirari ex articulari
in recurrentem radialem 14, i J . In aneurifmate, vero, vel fpurio lan-
' ceolae errore faf lo, ea pars bracliialis arteriae inter S & ir. ligaturi duplici
conftringitur. Conquiefcit inde ilico pulfus in radiali arteriâ & carpo, qui
. poflea, ramis anaftomoticis fuft identer dilatatis, ie iterum manifeftat. Ex
! contemplât ione horum omnium pater, aneurismatum ßnationem per
Chirurgiam ßtis eiîë tutam , & facilem. SJiarpius ad calcem capitis
XXXVI. Oper. Chir. adj idt , Curationem fore faciliorem, quando ¿umeralis
arteria ßpra cubitum fe dividil, id autem non raro accidere adnotat.
Dubito vehementer: Euflachius enim circa varietates vaiôrum accuratiflimus
illam non pingit, neque III. Hallerus, qui poft Euftachium
plurimum de hac anatomes parte meritus eft , liujus naturae lufus mentioi
nem facit; fi quid valet mea auftoritas, fateor, me nunquam altius,
quam eam depiaxi,divifionemin radialem ac ulnarem vidiflè.
Locus, quobradîialis arteria in duos dirimitur ramos, radialem 14,
: ac ulnarem five cubitaiem, n , 12, 13. eft iûb aponeurofi bicipitis.
3. Arteria radialis.
Prior ramus eft radialis, qui fupinatore longo, atque aponeurofi ob- TAB.
I I tCgi-f;c.if.