CAPUT PRIMUM.
Refellitur opinio eorum, qui Lithologiam, ceu
ítudium inutile & vanum iníedantur,tum ratione,tum
exemplo Authorum celeberrimorum, tám AntiquorurUj quám
Recentiorum, qui hanc Scientias Naturalis partem tradarunt,
& editis ícriptis illuftrárunt.
Ufta Virorum gravium querela e ft, noftrá
aetate, litteris & moribus íupra rudium
faeculorum afperitatem excultá, reperiri ho-
mines , omnis politioris litteraturs ofores
tám acerbos,ut eas folüm artes,fcientiásque
civitate donari, ínter Academiarum porticus recipi,& tra-
dari velint,quae pañi lucrando deíerviunt,caeteras vero ceu
vanas & inútiles perpetuo exilio muldandas. Harum in
numero primo fermé loco ponunt Rerum Naturalium
Cognitionem,ejúsque nobiliffimam partem, quam£/tóo-
logiam dicimus, virgá oeníbriá prae reliquis perítrictam,Ínter
otioía ingeniorum ludibria rejiciunt, Si ex orbe erudito
judicant eliminandam. Cui ufüi, inquiunt, lapillos
quosdam & figuratos filices,montium,fluminúmq; quis-
quilias, repertas cafu fortuito inter lúteos fabüli, aut fa-
burrae marina, vel terreftris aggeres, animantium,tefta-
ceorum aut vegetabilium icunculas irretortá mente &
oculo contemplan, multo labore & pretio conquiíitas
examinare, vaftis quandóque voluminibus defcribere, de-
fcriptas,ac aeneis infuper tabulis incifas in orbem ípargere,
& ípiííis argumenti inutilis codicibus,cum temporis,&
praeftantiorum ftudiorum difpendio , litteratorum ingenia,
nucibus hujusmodi & vanis crepundiis pueriliter
irretita, fatigare. Quid hoc eíl aliud, quám fepofiti's Impedí
curis, captare mufcas,aut ex colledis bellicoílffimi
Exer-
Exercitus manu conchiliis, in gloriofae expeditions prae-
mium, adornare triumphum teilaceum, aut fanum con-
ikuere, cujus Myila Phyficus, Idola faxeae beftiolarum
imagines, Incenfum Si vidimae, vires, ingenia, Si fumptus
infanientium Doclorum. Piicari uniones, pretiofos co-
ralliorum frutices ex imo Mari decerpere,gemmas,me-
talla,ac marmora eruere ex vifceribus montium,aut ab
extremis mundi oris, per immenfa oceani & peregrinai
telluris intervalla,per mille tempeftates Si difcrimina nautico
Adminiculo advehere, hoc opus, hie labor eft, Viro-
rum Principurn expends, magnarum mentium curis Si
induftria dignus, quo locupletaritur araria, crefcunt pri-
vatorum opes, utilitati publici confulitur,& adi laboris
non poenitendi frudus colliguntur. Ita curva in terras
anima, quas fola cupiditas facrà & infatiabili auri lucelliq;
fame excruciat, fublimiorum fcientiarum pretium Si pra-
ftantiam ex folo proventu Si commodo, contra omnes
Philofophiae fanioris regulas Si praacepta metiuntur.
Ea enim jam olim fuit SapientiumEthnicorum laudata
opinio, reda rationi conveniens, & Chriftiana legis
fanditate confirmata, illorum, qui vel Patresfamilias rem
privatam, vel publicam,ut Magiftratus Se Princeps falu-
briter adminiftrant,primas curas conatusque eò potiffi-
mùm collimare, ut omnia, qua ad fubjedorum vitam,
fortunas,ftatumque confervandum, tuendum Si fuften-
tandum, prudenter judicaverint, convenientibus ad hunc
feopum adjumentis fedulò procurent : Quodfi vero libe-
ralior impenfae folicitudini, Deo laboribus benedicente,
proventus refpondéat, fi accrefcant opes, repleantur arca,
gazophylacia locupletentur, animum neutiquam afflu-
entibus divitiis apponendum, ut poifideri ab ipfis potiùs,
quàm eas poffidere cenfeamur. Mens quippe humana
ad finem altiorem condita eft,non ad faginam abdominis,
ad luxum,ad delitias corporum, aut,qua nulla cu-
rarum ftultior éxeogitari poteft, ad pallidi aeris, aut fulva
C 2 gleba