gers eenen minder ruimen schedel en kleinere b e r g e n zouden hebben, dan de Europeanen
P p
Ondertusschen is deze xnjeening van djen Hoogl. TuaiiMAsa in .strijd met de onze.
Wanneer d a ti ’t welk pnze! metingen ons geleerd’ hebben, .juist is , fa n moet de. in»
boud der schedels, by ^fegejj’s , gemiddelds. genomep,,; jyeingijgijp dan bij Europeanen.
Wij moeten djns deze zaak nader onderzoeken:. .
Dè Hoogleefaar Tiedemah^ bediende zitmaan dg volgende ’wijze om de capaciteit
der sifedels t^ bepalen. Na vooraf den schedel gfèwpgen té hebben, vulde hij'denzél-
ven 'door het achterhoofdsg^t mpt rd^gogejgierst, .en ^oog d;en.;^dus geveilde»-sghedel
voor de tweec^e maal; van fdit laatste gejvigt trekt h^dhet'eé^aie af: Men Aan1 niet
ontkenpen, d^t deze' éénvoudige handelwijze ohs ^ ^m e f e k k e lïjk ^ ^m ^ ^ ^m n 'd e n
schedel op eene vru. y^ldoêndegspzg le^rt kennen;, al is dezelve dap pok ime.t™voor
zeer naauwkeprig te houden. Maar om yergehjkbaar te zijn, zoude»echter deze .'wegingen
met d<^e]i£4e ; gierst ijaöett^geschi^den. - Tiedemakn, o h d ^ i^ ^ ^® 'f 'h é e f t deze
wegingen ,groplendee|s .dood anderen, ^em m laten, v’feigt.en.
Daarbij kan ook eënémiéuwc,'oorzaak der onnaaüivkenrigheLd^kfflmen*) fdie>. van de
waarnemers afhangt. Als men,de.1^6|lsAz^et5_vindt mèm-eèn vr^S^grÖ'ót-rdaMal van
schedels'waarvah'de'rifiïnte der>rholte in. gewigt van^gmrst bii.^t het b oïiéTn hep.nhl
is, zonder bijvoeging wn draclimen.of greinen ; elk evenvjtl^.d'ie zich mel&het wegen
o f meten Wn natuurlijke |igchamen,heeft bezig gehouden, \u ct hij widef’i'Lifi'hng^lioe
ZeUbsaam het i», d ^ J ^ JuiÉkQiust'ï^uIke1rond.e gp^llen^ geeffcu. JHet is-daroom mogejyk,
dat sommige dier gewiglen niet- met.<ne-' grootste ‘naauwïJeur iglieid bepaald zijn, cft
slechts ten naastenbij de uitkomst, die.men^verkresen hê|fe,va"&Wijzen.
Daar evepawel de door den Hoogl. Tuuemahk z.elvê ohpp^zS. verzoek d® du lédj^en
gewogene schedels zeer talrijk zij I r (2 4 8 ) , kan men aannemen, d it do nii'-Jagtn of;on-
(1) On ihe Brain' ofthêffegro^cvmpared 'vntTf^.hal of^ihe Éufopean’anéTÏM Orang*Outang'ffAiïos. Transact.
1836. Part. H:.. hater verscheen daarvan eene: vermeerderde diiibche..iu%a»e onder den titel: Bas Hirn des
ffeyers.mil, dem des Europaers.mid Orang-OMangs vj£gltiherC~Müt 6 Tafeln. Heidelbsrg 1835,^4°.
maanwkeurigheden, die mogten begapa z ijn , zich eenigermate compenseren; wij
kunnen dus met eenige waarschijnlijkheid verwachten, dat de gemiddelde uitkomst
zich.hjet vjgr. van ,de werkelijkheid verwijderen zal.
Tibbejiass geeft het gewigt der gierst, die de schedelholte bevatten kon, hij 186 mannen
j a n net Kaukasisphe .Ras op. Wij' w illen thans niet stilstaan bij de ppname van
een1' Hmdoeschedph‘ariti&r dit getal, waarbij dit gewigt slechts 27 oneen, 6 drachmen
én 80 grein bedrbëg,' en' die vë’ellfet dte schedel van een’ IWioót kan geweest zijn; noch
ook hij defi 'Jscffiedel* y&iV eèh^Ddrfowraan, uit het Leidsch Museum Anatomicum, waarvan
‘•wij vroege? (Blf 180) 'hebben hangetoohd, dat dèzelvif tot hét Negerras behoorde; — wij
némen‘de' Ui^koinsf tK'ahs in haar • geheel, ' eh‘ ‘ hebben - ons" de moèite getroost, al de
'getallén vanid^zte 480 w'aarriemin^ëflf' bijéén 'te' 'tellen' y‘>'én kërVólgêns door-186 te deel en.
'Zoovvéfki-8^eriè&ij8|lg|t'gdipip^ui gëtaL89y7jiQnceil, of 89 oneen, 5 drachmen en 86grein.
i v'Ohdeé cTë ‘door* TifcrfEMAjVbpgerioemde 186',s^hëS^ls vindt^men er 2 0 , die 40 oneen
2 4 , die-,J}^,Q!ii3epveb 21 j4,aiè"88, ohcemgietst inbinden.; Vijfenzestig ëïi dus meer-dan
eehfde^de, viel alzoo .binnen ?deie limiët-"va’n gemiddeMen'bmvang, en hij geen getal
£Vaii'gèw%tl staajr‘eei^‘('•‘gfcocit^l aantal schedels vermeld dan „hij >89 oneen, namelijk
'2 tffljWjjM Men mag d itfdeéhëlkh ^IsJdejd'iniddeltenh .h^éhöuwen.
, Van deh aèlÈtflojhslhèhkMêhsfchenStanfhdeft- T iedematsh 70 schedels eveneens Of zelve
igëWÏ%e'ns Öf dbdf aÖdefêfiJdberi wegeh. öDe getallén dezer Waarnemingen bijéén trek-
kehdé en door 70«deelendè,4 'Verkrijgen •^^v^o^ti’géiniddeld getal: 87,8 oneen of 87
ohcèn, >6 dfaëhifrfen • en 24 gÈëih. stWij kind en hier duS eed' verschil vari twee oneen
nk’gèhbeg^ öf zoo''>meh*liiiêfeLn!wkeurigjÈH*t Wil!i' van*l oncé én‘7 drachnlten. Twaalf sche-
dely bfekatten-^djstajeeks'^8^ 4ferééii 8d 4S schedlëls van de 70 (ctós veel meer dan de
did^'hlëldëhë'lB* öhcén'bri‘d#!!^bëhedeb’lm'. ^Gndër, de'186' als Eaiikasisch1 aange-
‘ïhëirkte '•schedels 'Waférfn.èr daarédt^éh 116, wé'ar dit gpwfgt -89 oneen en ddarhoven
bedró.eg,
IkgelÈjöf, dkt'heÉ riièï hoëdig'’zal zijn om hiëndètsimeer; Bij té voegen ten einde
- v' S. 44»