
fe£&t, rübrificat lâbrâ, nutrit, •& ©ris ärcet fbtorem. .Nufcicur in loris humidis I
Philippicaruminfulatum V, '
De 7~iG$® T L ï fit* Pdma Montana,. -nsDap* JÇLl I I .
X r C Ç O T L , ftu Pâlmà Montana, abalijs §uaubtef>opopatlù,Sz\i monta-1
I fax fcopât medkatæ didtâ-, arbor eftftuticansy duostrefoe ab radice fin; I
pitésedenS, folia lôngà , angufkj Craflà, Iridis-fêrèfimilia, fod longe maiûra_. I
acéruatimäbo'XtrerfiiSibpitlbusörkntianfiör'es'älbüS^ ûdpros, racematimde.1
pëfldentes- âe I
üinoftf* natura confiât. q ü ô f i t »Vt-germihalöfta^ ôcinbæuorein redadia, epo-1
laq. 'é- liquôte quopiaitt adftfingeaüë cum Chia, aut Bölöäftneno, dyfeÉpfijs I
miré opitulentur^ ac detineaat aborriltn* Ius deGoéIifôlioruin, & radicis, rne-1
detur lÿncopi, epotüm éo tempéré quo prafentriurdnùafîo .v iSnnt qùîvdidanc I
iatietati quoque mederi con tradiæ âbægritudinealiquâ,-qUôdquifiât, nifisro. I
borato ventrieuk) s diuinafe'non pofluffi. bfonvidetur filehdum ,efolijsbu. I
ius^boris foaparari ; linteis > ftqrisq. intexehdis perquam accommoda , poli-
tiora »fîrmioraq. eis quæ ex Med paflim fieri confoeuere, madeneibus in pri*
mis aqua,mox protritis, ac lotis, iterumq. & iterum maceratis, &infolatis,do*
neeapta reddantur, vt neri poflint, 6c in vfus accommodari. materies eft leuis,|
ac lenta_*.
De J JO C T L I , feu Tunarum gentre. Cap. X L I V .
ETS I planta ilia, quam Haitini Tunam , Mexicani NoiïU, &antiquio-l
res ( vt quidam decepti putant| Opuntiâêi', feu Pallam,arboreift, aut F i
cum InHicam vocant, noitro Orbi "non paucispb hincailnls innotueri^'çfepe-
ritque eiTe frequens in maximam adnatranort&m, quæ fui, ob fnonftrificamj
formam, & crafibrum-, fpiivisq^ horrentiuni foliorum portentöfommexunij
fpebtacores rraxëritq tameà quoniam nulhbi, præcerqüam apud Indosfrurius
pêrficiar, àtque macuret, cottcoquatque, nec pôfîît <deia alibrcerrius$eri|
judicium quara vfei complet poma j &>frequentiffime fo tnenfas tuÇ ægro-
tantium ,tum bene valentiem horainum venit ï 1-ibiiit omifla forçia ,tbto pe-
nè iam orbinotiiïima, variaseiüsdiffhentias numerare,fecül£riespercenfere,
pMamq. facerequæamet Ioca»qtfa coeli regionéjjandëat, quo tempore-firen-
da fit» & quoftubftim matwrtr/jfôfefatq. florès. "Sumuntur ergo Tunärum
differentiæ interdumifloribus ,'quiiam crocri, alfiiq. per extrebia ripcriurt-
tu»«:, tur, extra lutei, intra verô ipfîus pomd côlore|ÿ velùti in Tlatocfô&li zftt viderei
B°<sii. j extra lutei-,(intra verô 6x(albo in^Gtaccinéum yergentes. & rionnunquarn
quoque lutei:. fumuntur item à; foliorum, arborisq.magni^:uditie pô&ibrmaj •
omnes enimin'&uticis^^ magnitudinem tantum attoiluntur, fi'èxcipias Caca-
nocïbli y & Xonochtli, quæ interdum qùoqufe arboï^s.&dc.r;|‘^jft^roiijslffli
fîqui-
Pduidémcrâ&*^tiïàliâ'6ënuiâ!;hæc;ipiniSftipâtajiliâriiris)'breuibusq/bôr-
pentia ; qüædâm-rotunda , alia-oblongâ:; & cum'nonriulla maxima fine, alia_»
«dmqdtim pàrUi rëpèriinÉütf .2fèd^pôdffiÉiüm éX fruéIüji:'tndê'8£ nomina-is
fcuæ iatiüs^pfóiequëmür'i ^ât'èrgÔJTünàfârd^cies q&o àdbüc nôuferim^
fiuæ in Mtxicana prquinéiateperiuôtür,*prima Vzfac- ’nitiftâVôcata/-quod0 Joohû
Mus fluétüs^iüs fit, flîliafelèüUnda, -pâmât ,• jfëiilâ ,:rarisqi bOfi-ènciâ àéüfeisi,
■ orem luteum, frudum ‘^jinjfèrum ,;i8c eandèntëm, &• in fiuticisrâtt»llitur Siî
magnkudincm. Secundâ qüæ.Gô^ wôc^A diéi’tur^qüo'd pariéntem pmierat fru- como-
f c im , fôlijs çônftàt & ptöMisèi feofréö^üi ÂWi *
■ culeis, flore Coccinco per extrema pallèfeenti ,' & pomb liitëôy ac râro. -Atldï Atlatoc-
mptotMi» fènTuna ex albôip rijfprascolqrem ipc|inan^ j^li^ ^r| angufla».pb- no<ahh *
Bonga, impçnsè, àculeata, ^pnnibil, pUrpurfff efitia, qppd eft finie tantum
oeencri pcculiare^ cum cætêrisôrhriibüsviridpifint; fruéium item yalde fpirto-
Kim,florem extra luteum,iiitra verô ipfîus Tuûat calore^uartum; genus Tld- .tupai.
/ ideft Cpoccineum/foliafeft t^njlia, angufta ,• &jObîongâ, fedfireuio- "
fa præcedentibus, ac minù&iplnôlà J flöféifn ex albô rubtlèëntem, Ôtpaâium, *
Komum item-non adeq -îpiwofiim# d Gbccid^o, flammatoq,’ colore prædi-
mitn . (^aintum T^tpo nttcbeîhdb fimilimdinem quamAabet cum fruélàà mp«,
■ lexicanis vocato Tçetyttÿ&S&i &ft<fi|&àiiei}ria ,'^bui figura,, quibuldamhoç-
lenria ^di$' ».•&'fl«»«iiifits/lcaèôs> ex albo'irfÇcjccineum colorem vergeflfejsS.
Æaça noihtb', ;Ceu hetbâceafili^lri^. Tuna in arboris magnittl^inem attolli- ^ ,B0-
§ur,multis alisconcaua eft,»föli|sq. eónftads rotundis, parais, jS^fpinofis, filue-
;#ri fru£tùââx.iuglandëmmucem magnitddinefîipéranf|^ iedf|inishorridio-
|e , & pallidis floribüs. Èft-dt Xoeobh nochtli fimilis forma Ç«p* nochtlï, fod tam xOCobo-
mlijs quaimTfuétu atââaÿ Vftdë nomen ; Erigidæ font omnes fifdine focundo,
âumentesqv ffiîèxcipxasgrana,-quæÉicca p^éadflringcnjâa font ) natura. font .
fc am frigida &' huteidaifolia, falfooiàque. quo fit fvt foliorum pomorûmq.
■ Lccus expreflus,ardentes f^râs’maJdmè'elrin^àc,fHifi)ç^P^V'^ aréntiàvfe
■ cera humefaGiat. Poràa cumgrânUlis loco cibi fomprà/àluirradicuntur fiflè- -
f e, præcipuèfi cafor HuXüs-^âifa fit /grâtumpradjet aliràentum, refrigerant
l u e , etfi flatuofom -, velûti i§e cætert norarij fruâus, obnoxium eorruptioni,
» que æfluantibus iucundifiiraùm.quamôbrem æilatis temjjorë cômmodïtîSy
âuidi'usq. manditur, præcipuè ab nis in quibus Mis, aut calida diflemperieS
ggedundat . Gummi fort renum & vrinæcalorem ccmperàtts. focèus, aut âqüt
Rillatitia mirafcàlis eft aduer^sbidiofâS | & pefbléntéS^fobres', pfæcipuéifocum
Bùcco Pitahaye frudlus mifoeatur.' Honorem dédit huic pomo præeclléns vit
Bdartinus Hçnricus huius nouas Hifpaniæ Prorex pratclarißimus,-qui ëios vfo
Bfrequenti àmukismorbis adbilem caloremq. attinentibuSjqüibüS vexari fole^
•at,eft penè liberatus. iAuxiliântur radices GiuS cum Hiërariei qüadam Ipeiciê
Bnterocoelis. Erifipelatis medèntur, orCu|p àifebtë^lofèm^tfcÂliâquâuisëX
■ taufa extiuguunt, & iecinori vehemencer conCalefoenti remediô foüt * ‘ FoliS
fcadem præftant . &c decodla, parataq^ cum fèjgiddifiita^sl^löïÉÉftwftï
Ifeniunt vfum i * Vngunt MfcXieetfiès (jkfpëntommTôCâsnimiö mom fftuanq-
■ ses foliorum focco, acqüe it-a peruri inflammarique probibcne . Radicëtni
B M ^ etiam