Museumwijzer
Een, niet onoverkomelijk, probleem van de
historische opstelling van Teylers Museum is
dat de collectie vrij ontoegankelijk is. De
bijschriften zijn vrij summier en alleen in het
Nederlands. Daarnaast is de bezoekers de
ontstaansgeschiedenis van het museum niet
duidelijk. Om aan dit probleem tegemoet te
komen verschijnt in augustus de
Museumwijzer, in het Nederlands en in het
Engels. De Museumwijzer zal in het museum
voor f 2,00 te koop zijn.
De Museumwijzer beschrijft in het kort de
geschiedenis van het museum en de plannen
voor uitbreiding. Per zaal, kabinet, worden
enkele hoogtepunten uitgelicht De
Museumwijzer is revolutionair van opzet (dit
leggen we niet uit, dat kunt u zelf merken) en
kan na afloop gebruikt worden als affiche.
Het museum is erg verheugd in de behoefte
aan extra informatie te kunnen voorzien. De
Museumwijzer kon tot stond komen dankzij
financiele steun van de Vrienden van Teylers
Museum.
CJP-weekend
Sinds enkele jaren wordt er in het kader van
de prömotie van het Cultureel Jongeren
Paspoort (CJP) een CJP-weekend
georganiseerd in Haarlem, onder auspicien
van de Stichting Patronaat. Het doel is
CJP-houders te wijzen op de verschillende
kortingen die het CJP biedt binnen de
gemeente Haarlem. Dit jaar vinden de
activiteiten niet alleen in een weekend plaats,
maar is gekozen voor een uitgebreider opzet:
een CJP-festival gedurende de hele maand
September. Verschillende instellingen nemen
een dag, weekend of week voor hun rekening.
Uiteraard neemt ook Teylers Museum deel
aan het CJP-festival dit jaar. CJP-houders
hebben gedurende zaterdag 7 September en
zondag 8 September 1991 gratis toegang tot
het museum (normaal entree f 4,50).
Zowel op 7 als op 8 September a.s. zal de
heer B.C. Sliggers, Hoofd Presentatie, tussen
14.00 en 15.00 uur een lezing houden over
‘Twee eeuwen verzamelen in Teylers
Museum’. De lezingen zijn voor iedereen
toegankelijk.
Aanwinst Paleontologisch-Mineralogisch
Kabinet
De al wat oudere lezers van Teylers Magaztjn
zullen zieh de crisistijd van de jaren dertig
nog wel herinneren. Velen waren werkeloos.
Om iets aan deze werkeloosheid te doen
werd de ‘Werkverschaffing’ ingesteld. Grote
projecten werden aangepakt, zoals de
bebossing van de heidevelden in Brabant en
Drente en het aanleggen van wegen. Een van
16 Het onlangs
geschonken gewei en de
mammoetkies,
afkomstig uit de
collectie van J. A.
Schrijnder
(1894-1968),
burgemeester van
Grootebroek.
3000 jaar schat en schrijft dat het dier in een
moerasbos geleefd moet hebben. De
geweistang heeft vele vertakkingen, er zijn er
tien te tellen. De ouderdom van een hert is af
te lezen aan het aantal vertakkingen aàn het
complété gewei, daarom wordt dit hert een
‘twintig-ender’ genoemd. De kêlkvorm komt
hier tegenwoordig niet meer voor, maar is nog
wel in Oost-Europa te zien.
De mammoet is 10.000 jaar geleden
uitgestorven. Het kiesje van een jonge
mammoet moet dus veel ouder zijn. Toch is
deze ongeveer tegelijk met het gewei
opgegraven. Dat betekent dat door meerdere
lagen heengegraven is.
Dat deze fossielen in Teylers Museum terecht
zijn gekomen danken we niet alleen aan de
heer Schrijnder, maar vooral ook aan zijn
dochter, de portretschilder mevrouw M.L.
aangelegde wegen liep door een natuurgebied
tussen Grootebroek en Andijk. Bij het graven
werden er twee fossielen gevonden: een stang
van een hertegewei en een kiesje van een
mammoet. De gravers riepen de hulp in van
de toenmalige burgemeester van
Grootebroek, de heer J.A. Schrijnder
(1894-1968). Hij stond bekend als verwoed
natuurliefhebber — niet alleen als jager, maar
ook als schilder van jachttaferelen en
landschappen. De fossielen werden door hem
met liefde gekoesterd en bewaard op zijn
studeerkamer.
Het gewei is in 1987 afgebeeld in het boek
Het edelhert van D.A.C. van den Hoorn die de
ouderdom van de geweistang op ongeveer
Broeder-Schrijnder, geadviseerd door de heer
Van den Hoorn.
We hopen dat binnen niet al te lange tijd in
de eerste fossielenzaal plaats ingeruimd kan
worden voor de Tegelencöllectie zodat de
geweistäng van Grootebroek kan worden
geexposeerd naast die van het reuzenhert van
Tegelen.
Werkboekje reptielen
Vanaf dit seizoen worden leerlingen van groep
zes, zeven en acht van de basisschool in de
gelegenheid gesteld de reptielen binnen onze
fossielencollectie door middel van een
werkboekje te önderzoeken. Dit boekje werd
samengesteld door Marlijn Appelman,
17 Een van de fraaiste
reptielen die Teylers ,
Museum bezit, is de
Mosasaurus, die
uitvoerig in het
werkboekje aan de
orde komt.
stagiaire van de Reinwardt Akademie. Het is
de eerste in een reeks, waarmee de
wetenschappelijke collecties van het museum
voor kinderen ontsloten worden. Zonder
rond leider maar met een leerkracht kan nu
een deel van het museum intensiever bekeken
worden.
Hoewel het museum niet over dinosauriers
beschikt, zijn er wel andere reptielen uit die
tijd te zien, waaronder een aantal unieke en
zeldzame exemplaren. De Mosasaurus of
maashagedis is daar een voorbeeld van, maar
ook de overblijfselen van de Archaeopteryx,
de oervogel.
Speciaal voor de leerkrachten is een lesbrief
over dit onderwerp samengesteld. Zij kunnen
de werkboekjes bij het museum bestellen of
afhalen (ä f 1,50 per stuk). Ook kinderen in
niet-klasseverband kunnen het werkboekje in
het museum gebruiken.
Teyler Agenda 1992
Net als voorgaande jaren verschijnt deze
zomer de Teyler Agenda, een uitgave van de
Stichting Vrienden van Teylers Museum. Dit
jaar is gekozen voor het thema
‘Ontdekkingsreizen’. Aanleiding is de
herdenking van de ontdekking van Amerika
door Columbus in 1492, 500 jaar geleden.
Met tomeloze energie hebben Europese
ontdekkers en onderzoekers zieh sinds de
invoering van het kompas vanuit China
(omstreeks 1200) steeds verder de oceanen op
gewaagd, uit nieuwsgierigheid, ambitie en
winzucht. Prächtige afbeeldingen en
gedetailleerde beschrijvingen van deze reizen
zijn met name te vinden in de rijke collectie
van de natuurwetenschappelijke bibliotheek
van Teylers Museum.
Alle Kabinetten van Teylers Museum zijn met
afbeeldingen in de agenda vertegenwoordigd:
de helft is etnografisch van aard, de andere
helft wordt gevormd door afbeeldingen van
zoologische en botanische objecten (inclusief
fossielen), landschappen, munten en
penningen en wetenschappelijke
instrumenten.
De Teyler Agenda 1992 is vanaf September te
koop bij het museum ( f 20,00) en bij de
boekhandel (/ 25,00). U kunt de agenda ook
schriftelijk bestellen bij het museum ( f 25,00
inclusief verzendkosten in Nederland). Grote
bestellingen — bijvoorbeeld als u de agenda
gebruikt als relatiegeschenk — kunnen direct
bij uitgeverij De Toorts gedaan worden (023 -
154500, vanaf 100 exemplaren wordt korting
gegeven en is het mogelijk een eigen opdruk
te krijgen). De opbrengst van de Teyler
Agenda komt ten goede aan de Stichting
Vrienden van Teylers Museum.