S. Betonica Scop. Cam. ed. a. tom. r. p .^ n .
S. sideritis De Cand. Franq. 3. p. 55o.
Betonica n. a6a. Hall. Hist, stirp. ind. Helo. i.p . n 5.
Siderite prima del Fuchsio Pon. Mont. Bald. p. 9*
Betonica arvensis foliis et caule hirsutis, floribus Inte-
scentibus, maculatis Segui. Fer. i. p. diy. n. 3.
Sideritis prima Fuchs. Hist. pi. p. 7^9-
S. fl. luteolo Rio. Mon. irr. tab. 70.
f t foliis caulinis lanceolato-linearibus, parce subserratiSj
rameis linearibus, subintegerrimis.
Stachys recta Ten. Nap. a. p. a6. C., et Syll• p. 293.
71. l6. C. ,
Sideritis hirsuta, procumbens Zannlch. 1st. pi. p.^/fl.
tab. zoo.
Ital. Stregonella All. Ped. 1. p. 3i.
Perenn. Frequens in sylvis Italiae, ne'e deest in litoribus
marinis. Legi Genuse al Lagazzo, Ravennse in pineto,
et in litore marino, Bononi* in sylvaticis a Monteca-
stello, Roncorio , Monte Paderno, Zolla predosa. Filius
attulit ex cacumine montis Sdbbione prope Monte Paderno.
Habui ex Comitatu Nicseensi inter Villafrart-
ca, et Nicaeam a Durando, denuo Nicasa in monti-
bus di Leoenso ab Eq. Prof. Morisio, ex thermis Val-
deriis a Bertero, ex Gothardo Italico ab Eq. Bassio,
ex agro Mediolanensi in sylvis di Lainate ab Eq. Ric-
casolo, ex Tyroli Italico in Fiemme, et Fuss a a F ag-
chinio, ex Col di Posina in Septem Communibus Vi-
cetinorum a Majero, ex districtu Bassanensi a Oliero
ab Eq. Parolinio , in sylvis prope Bassanum a Mon-
tikio, in collibus di Mason ab Eq. Trevisano, ex agro
Forojuliensi a Cernazajo,’ ex monte Slaonick, et Spac-
cato prope Tergestum a T ommasinio , ex viciniis Ca-
stri Bononiensis, ex monte Mauro, et ex alveo Vaterni
a T as s inario, ex subapennino Ariminensi a Sasso Fel-
trio, ot in monte S. Marini ab A z zarolio, ex rupibus
ad: Petram pertusam a Prof. Ogtavianio , et a F e d e -
ricio , ex Pioraco in districtu Camerinensi ab eodem
Prof. Og t a v ian io , ex Piceno in monte Birro, et a Ca-
stel Manardo alle Mise a M a r z ia l e t to , ex Etruria in
Mugello a Prof. A n t . T argionio- T ozzettio, in Chianti
ab Eq- Biceasolo, u Barberino di Val d’ Elsa ah A mi -
deo. Varietatem ft obtinui ex arenis della Riva lunga
di Monfalcone a T ommasinio, ex Etruria ad erernum
S. Guidi alia Sassetta a Prof. A n t . T argionio- T ozzet-
Tio. Floret a Majo in Augustum,
DIDYNAMIA—GYMNOSPERMIA. i 65
Radix fusiformis, vel fusiformi-ramosa, crassa, et subin-
de crassissima, longa, lignescens, flexuosa, lateraliter
parce ramulosa. Caulis tetragonus, erectus, vel adscen-
dens , rarius decumbens , hirto-scaber , pilis a tuber-
culo ortisj laxis, patulis, a spithama ad sesquipedem
longus, opposite, et decussate ramosus, vel ramosus
e basi, rarius simplex. Folia opposita, inferiora ovato-
-elliptica, obtusa, longius petiolata , superiora oblon-
g a, aut oblongo-lanceolata, et quandoque etiam lan-
ceolata, brevius petiolata, acuta, suprema subsessilia,
omnia leviter, et crebre crenata, aut serrulata, rugo-
sa, pilosa, vel hirsuta, supra læte viridia, subtus vix
pallidiora , et reticulato-venosa. Racemus terminalis ,
verticillatus, verticillis subdecemfloris, lusu bi-quadri-
-sexfloris, nunc omnibus in spicam approximatis, nunc
inter se remotis, saltern inferioribus. Folia floralia opposita,
sessilia, inferiora caulinis supremis similia, ver-
ticillum superantia, aut æquantia, superiora multo minora
, subintegerrima , mucronato-spinulosa , verticillo
breviora. Bracteolæ lineares, breves, et interdum bre-
vissimæ, pilosæ, deciduae. Pedicelli calyce multo bre-
viores, erecti. Calyx campanulatus, pilosus , aut hir-
sutus, erectus, bilabiatus, tubo laciniis longiore, la-
ciniis longitudine subæqualibus, erectis, ovato-lanceo-
latis , mucronato-spinosis , inferioribus duabus sæpe
paulo angustioribus. Corolla calyce duplo, et etiam
paulo ultra longior, pallide lutea, pectore , et fauce
purpureis, aut purpureo-maculatis. Galea erecta, obtusa
, integra, extus dorso pilosa. Labium inferius ga-
leam bis dimetiens, trifidum , lacinia media grandio-
re ,e t productiore, emarginata, lateribus detlexis, sub-
crenata. Nuculæ subrotundo-trigonæ, læviusculæ, ma-
turæ fusee ferrugineæ.
Varietas ft differt foliis omnibus subsessilibus, multo angustioribus,
primariis in caule lanceolato-linearibus ,
parce, et remote subserratis, vel integris, rameis li-
neari-angustissimis, plerumque integerrimis, tota herba
nudiore, et fere glabra. Stachys fragilis Vis. juxta exemplar
autopticum, quod possideo, est simillima huic no-
strae varietati caule, et foliis; sed differt racemis plu-
ribus congestis, densifloris, spicæformibus, bracteis la-
tioribus, calycibus tenuiter pubescentibus, corolla minore.
Benthamius in Lab. p. 554- earn dubitative cita-
vit ad Stachydem pubescentern Ten., sed immerito, ut
jam supra notavi.