Radix tuberosa, irregularis, alba , vel extus ochracea,’
fibris deorsum firmata, superficie nodoso-dentata a tu-
berculis ovoideis, a cu tis , gemmiferis. Caulis erectus,
acute tetragonus, simplex, vel decussate ramosus, a
spithama ad orgyara longus. Folia inferiora majora,
subcordato-ovata, a cuta, argute subinæqualiter serra-
ta , basi trinervia, nervis lateralibus.brevibus , basim
folii margin antibus, superiora angustiora, oblonga, aut
oblongo-lanceolata, subcuneata, cæterura similia, omnia
supra saturate, et subinde læte viridia, subtus pal-
lidiora, plurirnum ludentia magnitudine, scilicet gran-
dia in exemplaribus luxuriantibus, parva in macris.
Petioli angustissime alati. Racemus terminalis, compo-
situs, interruptus, plus minus longus, bracteatus, fa-
ctus cymis subdichotomis cum flore a la r i, pedunculatis.
Bracte# omnes lineares, breves. Calycis laciniæ ovatæ,
obtus#, aut vix acutæ, virides, subinde margine, aut
apice purpurantes. Corolla calyce duplo, et triplo lon-
gior, flavicans cum tinctura luride rubra in parte dor-
sali, intus punctis sanguineis adspersa, extus glandu-
losa. Labium superius erectum, obtuse bilobum, intus
auctum squamula nectaroidea emarginata. Lobus médius
labii inferioris reflexus, e viridi lutesçens. Lobi
laterales semiorbiculati,-verticales, e luteo rubidi. Stamina
brévia, apposita labio inferiori corollæ, filamentis
crassis, piloso-glandulosis, apice in excipuluro scutel-
læforme, compressum, antheram fovens dilatatis. A n ther#
pallide flavæ, uniloculares, transverse bivalves.
Stilus Iongitudine staminum, 6itus sub labio guperiore
corollæ, quo brèvior, crassiusculus, glandulosus. Stigma
tumens, atro-rubens, incurvum, bilobum. Capsula ovoi-
dea, acuminata, calyce longior. Semina sulcata, et transverse
rugosa, maturitate fusca. Reliqua generis. Tota
planta glabra, et nauseose foetens.
Usas. Radix laudata ad hæmoroides, varices , mariscas,
non ut amuletum appensa collo, ut boni veteres cre-
debant, sed parti morbosæ applicita.
a. Sbophularia aquatica: glabra; caule acute tetragono,
alato ; foliis oblongis, simplicibus, auriculatisque, in
petiolum late decurrentibus, inferioribus obtusis, cre-
n atis, superioribus dentatis.
S. aquatica Sp. p l. p. 864. Smith. Engl. F l . 3 . p . i 3 8 ., et
Engl. bot. 0.12. tab. 854* Hook. Brit. F l. ed. 2. p . 2,86.
Curt. Lond. ed. Grao. v. 2. tab. 85. F l . Dan. tab. 507.
Plenck. le - p l. med. 6. p . 9. tab. 5o5 . Albert. F l . med,
tom. 3 . p . 97. tab. i 4 4 - A ll. P e d .i. p. 68. n. 249. Bu lb ,
Taur. p . 10a. Re Seg. p. 53., et Tor. r. p . 326. Birol.
Aeon. 1. p. 2i5. Coll. Herb. Fed. 4 - p • 3o i. n. 4 - Nocc.
et B a lb .T ic .i. p . 3u6 . Birol. Acon.i. p . 2i5 . Coll. Herb.
Ped.t\. p. 3or. n. 4. Nocc. et Balb. T ic .i. p . 3o4 -, e t^ o i.
Comoll. Prodr. p . 122. Lanf. Mant. in Conf. e Brugn.
Giorn. dec.2. tom. 10.77.298. Pollin. Ver.2.p.Szb. Nacc.
Ven.3 . p . i^ i * Suffr. Foroj. p. i 58. Ors. in Cap.Opusc.
p.286. Sav. P is .2. p .q y .,e t Bot. Etr.s,. p .iq o .,e t Osseru.
sopra div. plant, p .ib . Sebast. et Maur. F I. Rom. prodr.
p . 2o5. Ten. Nap. 2. p. 5 5 ., et 4. in syll. p. 88., et S y ll.
p . 3o6 . n. 5 . Ab. Ucr. Hort. Pan. p. 268. Moris. Stirp.
Sard. el. fa s c .i. p .3/[.* D e Cand. Franq.3 . p.bqq. Rois.
Desl. Gall. ed. 2. tom. 2. p . 35. a . ß . Coss. et Germ. FI.
des enoir. de P a r .x .p . 292. a ., et suboar. Sturm. Deuts.
F I .1. abth.a3 . heft. Röhl, cum Koch. Deuts. F I .p .^ o ^ s .
Koch. Syn. p . 5 i 5. Reich. E x c .2 . p.8qq. n. 2860. Host.
Austr. 2. p.uod. Scop. Cam. ed. 2. tom.i. p. 445. Gaud,
Helo. 4. p. 161.
S. aquatica var. foliis auriculatis Sav. Ossero. sopra dio,
piant. p . a3 .
S. betonicifolia Viv. FI. Cors. diagn. p . 10.*
S. rivularis Moris. Stirp. Sard. el. fuse. 2. p. 8 . * Coll.
Herb. Fed. 4. p. 3o i. n. 5 .
S. auriculata A ll. Fed. 1 . p . 69. n. a 5o. excl. syn. Reich,
E x c . 2. p . 877. n. a 56o.
S. Balbisii Willd. Enum. suppl. p. 42. Balb. Cat. stirp.
hort. Taur. ann. i 8 i 3 . p . 69. Coll. Herb. Ped. A. p . 3o2.
n. 9. Guss. F I. Sic. prodr. 2. p . 172., et Syn. 2. p . 127.
Röhl, cum K o ch .D eu ts .FI./\. p./\o§. Koch.Syn. p . 5 i 5 .
S. oblongifolia D e Sal. Marsch, in Bot. zeit. ann. i 834-
p .2 2 .* Lois. D esl, Nouo. not. p .2 6 .,e tG a ll. ed.2. tom.a.
p. 3 6 . I
S. n. 3a5. Hall. Hist, stirp. ind. Helv. 1. p . s \ i .
S. aquatica , major Zannich. Opusc. posth. p . 84. Segui.
Ver. I. p. 2 5 8 . Hort. Rom. 2. tab. 89.
Betonica aquatica septentrionalium Lob. I c . p . 533.
B. aquatilis Dod. Pempl. p. 5o. fig.
Scrophularia aquatica major caule fimbriato Loes. Pruss.
p . 248. tab. 75. pl. macrior sine fol. infer.
Ital. Scrofularia Targ. Tozz. Diz. bot. 2. p. 214.
Offic. Scrophularice aquaticce fo lia Linn. Mat. med. p. 109.
n . 3 n .
Perenn. Legi Sarzan# in fossis secus viam Romanam .
flabui ex agro Nic#ensi ab Eq. Prof. M o r is io , Alba