Inter defcendendum findunt ft in minora alia filamenta, quae porro iter um divifa definunt
circum imam bafim turbinati fupremi. Neque enim ultra earn bafim propagari, maxima
quantumvis adhibita cura, detegere potuimus, u t , ft quae funt filamenta nervea ultra eos
fines dsdufla, ea rara eflè, 8c exililfima oporteat.
§. X V I .
A t enim minime eamdem, caeteris paribus, e(Te in cunflis Avium ordinibus nervi
olfaflorii craflitudinem, neque in omnibus Avibus aeque extenfam filamentorum ipfius co-
piam per nanum tn ten o ra, monebat ram diver fit turbinati fupremi in diverfis Avium ordinibus
ad caetera turbinât a , & caveam narium proportio ftperius recenlita ( i ) . E t fane
in G a l l in a r um , 8c Passerum ordine, in quo turbinatum fupremum exiguum , nervus
olfaflorius tenuiflimus- pariter e ft, Sc breviflima (lamina d em ittit, denfa barium tunica obru-
ta. Contra in A c c ip it r um ordine, praecipue vero in multiplici St r ig u m , Sc Bubonum
(pecie, in qua turbinatum fuprsmum maiorem quam in G a l l in a c e is ad caetera turbinati
proportionem ftrv a t, olfaflorii nervi truncus conferta, crafla, & nudo oculo confpicua filamenta
per concham fuperiorem, & narium feptum effundit, ut in omnium A c c ip itr um
pufillo manifefta magis fit olfaflorii nervi per nares expanfio, quam in maiori Gallo-
P a v o n e . Augetur porro etiam magis, fervata ratione, olfaflorii-nervi craflitudo, & ex-
panflo in A nserum ordine, in quibus turbinatum fuprcmum aequam cum caeteris ■ hums
nominis corporibus fervat proportionem. Ingens demum, & fupra quam dici poteft, craf,
fitudine Sc copia filamentorum infignis eft olfaflorii nervi amplitudo in G r a l l is ( k ) , in
quibus, ut demonftratum e ft, turbinatum fuprsmum longe quam in qunflis Avium ordini-'
bus maximum eft ( O '
§. XVI I .
Non defiderantur in Avibus nervi - narium - a u x ilia r e sP a ris Quinti etenim ramus
prior Ophthalmicus (ot.) orbitam ingreflus, brevique per earn caveam fub ■ reflo oculi- mu-
fculo fuperiore percurfo fpatio, olfeum canaliculum fub olfaflorio nervo ingreditur, quo
canaliculo teflus ad narium caveam properat. Ibi fepti narium fummam regionem fcandit
( » ) , perque fepti planam faciem, membrana nafi initio teflu s, dein fulco cartilagineo ex-
ceptus, oblique antrorfum ad roftrum contendit. QuamprimUm fepti narium angulum fupe-
riorem attingit filamentum edit (o) tenue quidem, fed praelongum, quod per marginem
fuperiorem fepti procurrens, nervo nafali paris Quinti in Homine refpondet. Haud longe
retro memorati nuper filamenti originem Ophthalmicus nervus craflum ramum edit (p ),
qui exteriorem • caveae narium parietem legens in très quatuorve alios minores ramos divi*
ditur. Ab his ramis turbinatum medium fila quaedam (q) fufcipit. Longior Sc craflior unus.
(r) petit turbinatum imum, & proximus huic alter (r) de cavea narium per peculiare foramen
egrediens, ad pinnas nafi, roftrique tegumenta fertur. Nervorum feries haec multum
quoque cum ilia convenit, quam Ophthalmicus nervus in Homine per caveae narium latus
externum retro turbinât a ducit.
( i ) 5. XL « Tab. III. Fig. II. ƒ.
(4) Tab. III. Fig. VI. aa. ce. Fig. V it. 4. c. c. (?) Tab. III. Fig. I. p.
( O ARDEAE caput magnitudine minus cK capite (?) Ibidem.
GALLO-PAVONIS . M Tab. III. Fig. I. «.
(m) Tab. III. Fig. I. o. W Tab, III. Fig, I. I . .
Quae cum ita fint circa fedem 8c-fines nervi olfaflorii, deque nervorum Quinti di-
ftributione ad eas narium partes ad quas odoratorius nervus minime pertingit, nemo non
videt fepti narium angulum fuperiorem, Sc turbinatum fuprsmum, in Avibus quoque, federn
praecipuam, atque unicam elfe organi olfaflus immediati. Confirmât id ipfum turbinati
fupremi aufla magnitudo in- iis Avium ordinibus, in quibus odoratorius nervus valde
tumidus, craffa, crebraque fila per. nares effundit, interea dum turbinât a reliqua, ob fufee-
ptos nervös a Qu in to , fenfu fruuntur cum caeteris corporis partibus communi ( t ) .
§. X IX .
Quorfum -ergo in Avibus t o t , Sc tarn - magna turbinât a corpora, fi unicum tantum,
illudque fupremum , ftdes eft organi olfaflus immediati ? Non alium , ; fi quid iudicamus,
potiorem in ufum , quam refpirationis caufla, Sc. tutiori acuti fenfus repagulo. Cum enim
Aves, ex ioftitutq, per nares refpirent, ampla indigebant narium internarum cavita'te pro
facili i tu , redituque a e n s, co maxime quod a pulmonibus in veficulas,' Sc capfiilas aereas,
atque ab his intra oflium cavitates, . 8c per totum fere corpus effunditur. A t enim fi
ampliffima narium cavitas in Volucribus nullis fuiffet fepimentis partita, irruentis externi
aeris columnam aequabili refpirationi, Sc fimul tenerrimae organi olfaflus ftruflurae per-
turbationem, Sc labem laturam -fuiffe nemo non in tellig it. Quapropter natura, anfraflubus
apte difpofitis, nafi internam cavitatem tam affabre dirempfit, u t , fervata amplitudinum ratione.,
fraflus aer, inter refpirandum, ad fauces per, meatuni medium dirigeretur, neque tarnen
obftarent quominus volatiles olentium corporum particulae vorticofo motu, Sc levitate
cunflos peragrarent narium internarum meandros, fummamque fedem percellerent organi olfaflus
praecipui.
i XX.
Volucres ergo generatim olfaflus inftrumento inftruflae funt, quod cum Noftro genere,
Brutifque quadrupedibus plura habet communia, quaedam Avium p ro p ria , earumque infti-
tu to , Sc vitae generi accommodata. Quin etiam elucefcit Avium organum olfaflus tranfitum,
Sc graduationem qùadantenus filiere ab Hominis, Brutorumque naribus ad Amphibiorum
animalium odoratus machinamentum ; .quod poftremum porro Pifcium naribus finitimum
eflè demonftravimus. E t quoniam non in omnibus Volucrum ordinibüs nervi olfaflorii di-
ftributio eamdem ad caetera turbinât a , Sc cavitatis nafalis capacitatem proportionis rationem
fervat, ideo confequitur haud eamdem in omnibus Volatilibus eflè olfaciendi vim , Sc facul-
tatem, fed obtufutn Sc fegnem'eflè debere fenfum hunc in G a l l in a r um , 8c Pässerum
ordinibus, promptufn in PtcARUM, acrern in A c c ip it r u m , Sc A nserum claffe, acutif-
fimum in G r a l la r um familiar Sealant veluti haric, Sc progreffionem circa olfaflus Avium
facultatem, tametfi Anatome luculentèf fatis fuäderet, atque oftenderet, p laçait, tarnen fen- -
fum hunc in vivis quoque Alitibus per expérimenta tentare, quorum haec eft fumma- («) .
Z
(r) Haec multum illuftrare videntur quae alias de fe-
de , & fini bus organi olfaflus praecipui in Homine
■tradidimus . Anar. Annot. Lib. II.
(«) Ufi praecipue fumus hac in re diligentia Cl. GATTONI
Canon. Novocomenfis, cuius Viri in Phy-
ficis difeiplinis , & Naturali Hiftoria ingenii acumen
, do&rina , & in experiundo fagacitas nota
iamdiu funt .