§• X.
Nares internas veftit pituitaria membrana, quae cutis iplamet eft manifefto introflexa.
Circa dimidiam vero fepti narium, & turbinati me dît regionem pituitaria membrana to-
mentofa evadit, & pulpofa ; tenuiflima iterum in fummitate fepti, & turbinati fupremi
fede, qua nempe turbin at um fupremum acutiflimo angulo cum fepti initio concurrit. Membrana
pituitaria in Avibus, acuta lente adhibita, elegantilfimum reticulum oftendit innu-
meris propemodum areolis, crebrifque foraminibus ac porulis pertufum, folliculos confertif-
limos intercipiens, a quibus copiofus mucor intra nares excernitur. Huius mucoris vis ingens
a finuofitatibus, & volutationibus turbinati medii depluit, cui lacrymarum copia ac-
cedit per amplum canalem nafalem in Avibus ex angulo oculi interno ad nares delabens.
Quidquid vero in concamerationibus turbinati fupremi lecernitur, quod profedlo, ob fum-
mam veftientis membranae tenuitatem, nonnifi fubtiliffinius vapor elfe poteft, id omne
extra nares in ilia fovea, quae ante oculum eft effunditur.
§ XI.
Nafi interni hadlenus defcriptae partes, quemadmodum in Ansere fe offerunt eonlpi-
ciendae, normam praebuerunt ad determinandas varietates, quas circa formam, magnitudi-
nem , 8c proportionem partium earumdem in caeteris Avium ordinibus licuit adnotare. E t
quidem in univerfum cundli Avium ordines turbinatis corporibus trib u s, totidemque mea-
tubus, medio conftanter ad fauces inclinato, inftrudli fu n t. Difcrimen in eo duntaxat col-
locatum elfe animadvertimus, quod non in omnibus Avium ordinibus eadem eft turbina-
mum corporum inter fe magnitudinis ra tio , atque proportio. Nam in Gallinarum , &
Passerum ordinibus, praeter quam quod turbinatum imum (») trianguläre quoddam corpus
refert, 8c turbinatum medium (y) una vice cum dimidio in fe ipfum convolutum eft ,
turbinatum fupremum (»), ratione magnitudinis priorum turbinatorum, exiguum prorfus cor-
pufculum e ft. Crefcit aliquantulum turbinati fupremi ad caetera proportio in Pig arum ,
longe magis in Accipitrum ordine. Augetur magnopere in Anserum clalfe. Demum
in Gr all arum familia tanta eft turbinati fupremi {y) fupra caetera in eodem fubie&o
turbinât a corpora amplitudo, & extenfio, ut tertiam partem & amplius totius caveae narium
internarum repleat, interea dum turbinatum medium, (z) gracillimum, una vice cum
dimidio in fe ipfum convolutum eft , atque imum turbinatum (a) nihil aliud quam lèvera
plicam refert. Quantopere autem hae forraae varietates, turn maxime turbinati fupremi
audla, vel imminuta proportio ad caetera turbinata, conducant ad fenfum olfadtus in di-
verfis Avium ordinibus acuendum, vel retundendum, mox oftendemus, cum nervi olfadlo-
rii in Volucribus originem, 8c per internas nares diftributionem expofuerimus.
■ p 1 ' ‘'ifli'fflii
§. X I I .
Cerebri utrumque hemifphaerium in Volatilibus bulbofum anterius procelfum (b ), non
fecus ac in Brutis quadrupedibus, 8c Reptilibus animalibus, e d it, quem WILLISIUS
(«) Tab. III. Fig. IV. r.
(V) Tab. III. Fig. IV. b. b.
(x) Tab. III. Fig. IV. a.
(/) Tab. III. Fig. VI. a a. ce.
(«) Tab. III. Fig. VL d. d.
(a) Tab. IIL Fig. VI. e. ,
(£) Tab. III. Fig. 1.^ . Fig. II. b. Fig. VI. k.
8c HALLERUS mammillarem dixere, habueruntque perperam pro nervo olfà&orio . De-
monftravimus alias (c) veram olfacientium nervorum in Brutis quadrupedibus originem
diftindlum quidpiam elfe a procelfubus mammillaribus ventriculorum cerebri, quibus procef-
fubus odoratorii nervi, fulcro Veluti cuidam, extus appliciti fu n t, atque alligati . Nequc
fecus res fe habet in Volatilibus. Nam medullaria olfacientium nervorum primordia in
Volucribus albo nitore a cinereis procelfubus mammillaribus diftin&a, baft horum procef
fuum extus manifefto fuperimpolita funt, ac fenlim in maiores fibrillarum falciculos coale-
fcentia nervi olfadlorii truncum conftituunt. Eo loci quo nerveae fibrillae in unum truncum
eoncurrunt, retufum apicem mammillarium procelfuum, veluti in proprium linum, reci-
p iu n t, neélente pia meninge, a'q u o fedula adminiftratione queunt fine laceratione feiungi,
atque feparari. Procelfus mammillarcs propterea, & in Avibus, aliud nihil funt quam
clongati recelfus ventriculorum anteriorum cerebri, qui itidem cum a veris nervis odoratoriis
commune nihil habent praeter piae matris involucrum. Neque praetereundum eft, turn in
Noftro genere, 8c Brutis quadrupedibus, turn in Pifcibus, Reptilibus, & Avibus, olfafto-
rium nervum minime ab oblongata medulla, fed a peculiari hemifphaeriorum anteriorum
cerebri medullari fubftantia proficifci.
§. X I I I .
Paulo fupra mammillaris procelfus retufum apicem olfadiorius nervus (d ), cylindri
forma fumpta, per canalem olfeum (e) ad narem fui lateris fertur, coraitante vagina du-
rae matris, 8c venofo emilfario fanguinem finus longitudinalis in proximas nafi interni ve-
nas exonérante. Mollis admodum nervus eft in recentilfimis fubiedlis, fed qui tarnen fu-
peraffufo vini Ipiritu obdurefcit illico , facileque fe finit in fafciculos filamentorum refolvi.
Quamprimum apici turbinati fupremi propinqpat, latefcit aliquantulum, dein abit in duas
ramorum Provincxas, quarum altera fupra feptium narium , altera per turbinatum fupremum
diftribuitur. Traiicitur autem ad nares nulla interpofita lamina cribrofa, cuius loco odorato-
rius nervus, iaxatis fafciculis , totidem membranae pituitariae vaginulis excipitur, quoc
funt ipfius nervi filamenta per feptum, & turbinatum fupremum diflèminata.
§. X IV .
E t quatenus ad priorem olfa&orii nervi Provinciam, fepto narium fua in fede reliao
eauteque referato , ac patefaao triangulari illo recelfu, quo turbinati fupremi apex cum
radice fepti narium concurrit, nervus olfaftorius confpiciendus e ft, qui vix de proprio ca-
nale olfeo egrefius filamenta crebra per fepti narium fummam regionem ( f ) demittit, quae
porro iterum m minora alia tenuiffime p artita, 8c plexuofa, fepti narium partem fuperio-
rein nerveis ftaminibus cooperiunt.
§■ XV.
Altera ramorum olfa&orii nervi Provincia cufpidi conchac fuperioris applicita (g) abit
pariter in plura filamenta, quae ab eorum origine fenfim divergentia eleganti ordine defcen-
dunt per convexitatem (h) turbinati fupremi, fulciente tunica narium ibidem tenuiflima.
( ƒ) Tab. HI. Fig. U. Fig. VII. <•. d. t. Fig. V. b. c.
to Tab. l i t , Fjg. I. ». Fig. VI. ». ». ».
(b) Tab. HL Fig. I, a. b. c, d. Fig. V. d. e, e.
(0 Anar. Annot. Lib. II. Cap. II. §. XIV.
(W) Tab. IIL Fig. I. ƒ. Fig. II. c. Fig. VI. b.
(e) Tab. III. Fig. III. m.