HELIOTROPIEAE PER QUINQUE PROVINCIAS FLORAE
BRASILIENSIS NOSTRAE COMPOSITAE.
I. Naiufuk : Schleidoiiin Iiumisfrata, ocellata; Hellopliytiini
aiichusaeroliiira, sidaefolium, pliylicoides, tiaridioides.
Napako-O rkadks : Toìiriiofortia elegans, pyrrholricha, subsessilis?
II. BuvADrs: Schleidenia mecrodon, pubesceus, linifolia, stc-
noslachya, bahicusis; Heliophjtmu footidtun; Tourneforlia glaberrima,
intermedia, floribunda, Blanchetii, villosa, Poblii, Gardneri,
marilima, Vnulhieri, uiacrolobn, lanceolata, salicifolia.
DnvAmi-HAMAunv.vDFs : Schloidoiiia polyphylla; Holioplijlum
monoslacliyiim, persicariaefolium, elongatum; Tourneforlia Salz-
mauni, rubicunda.
III. OiiFADKs: Sclileideiiia salicoides, Ciausseni, gloincrnla;
Tourneforlia breviflora.
IV. HAMADRVAnBs: Scblcidenia paradoxa, pullul.ins, Gardneri,
dasycarpa, incana, macranlha, Fumana, ovalifolia, longc-
BORRAGINEARUM PUO V EN TU S
in Brasilia rarisìsiraus, ita ut specierum 528, quas
ili. DE C.VNDOLLE (¡11 Prodroiiii volum. X., 1846 edito,
missis dubiis aut parum uotis) recenset, soiummodo
7 describeiidae sint. Ordo temperalae zonae, praesertim
iu hemispbaerio antiquo, proprius, Immilis ad-
spectn, teiiuis oruatu, egenus materianuu nobilinm, a
vegeto virore colore aroinate, qnibus tropica Brasilia
superbii, abliorrens, soiummodo Austrum versus iu re-
gioue s. d. Napaearum crescit ; Heliotropieis citra
Tropicum Capricorni ejus vice s gereutibus. Eiidemi-
cum genus et prò tempore exclusive brasilieuse est
Moritzia, speciebus 3 constans; Antiphyta pariler 3
uotantur, qnarum alia 2 hi Peruvia lotidemque in Mexico
observata suut. Deuique civibus Florae uostrae
D E CORDIACEARUM, HELIOTROPIEARUM E T
BORRAGINEARUM USU.
Cordiarum drupae carne gaudent mucilaginoso-
, dulci aut subadstringeiile, circa pulamen spissiore et
subviscida. Quarum e numero Sebesienae e t, ob mu-
cosum lenlorem, Myxue antiquilus uotae et Aegyptiis
in aucupiis usitatae (Pliu. Hist. XIII. 5 , X V . 1 3 , 28,
XVU. 1 0 ) prò medicarnine emolliente et iiivolveiite
praeserlim in morbis subiuilammatoriis tracheae et pul-
inonum jam obsoluernnt. Brasilienses aiitem eodem
fructus genere, licet sat frequente, pro cibo et medi-
dicina non utuntur, quod uec caruis copia et sapore
uec robnre comnieudetur; omnem ideo inessem auima-
libus cedeiites. Indiani e gente fiipica drupas volii-
miue et carne excellentes, quales Cordiae grandifolia,
magiioliaefolia, iw p e r ia suppedilaiit, nomine J a g o à r a -
jietiolaifl, barbata ; Hcliophvlum crispulum ; Tournefortia sericea,
Martii, grandifolia; Rhabdia lycioides.
Orkado-H amadryadks : Schleidenia pnrciflorn, slriclissima,
leptoslacliyo ; HcliopliytiiiD odorimi ; Tournefortia paniciiUta, bra-
chiata.
V. Najadks vix propriao notantur, qiiippc, quae in hac regione
proveniunt icro omnes trans Brasiliae limites vagnntur, aut
per provincias Tropicum versus dispersae sunt.
Vagar igiliir: Schleidenia filiformis, quae in 4 provinciis tro-
picis obvia trans Brasiliae limites in regiones Orinocenses vngatur,
item Schl. ininidata (e Cumana, Mexico, ins. Antillis nota), hispida
(o Venezuela); Heliopliytum parviflorum (o Peruvia, Venezuela,
Mexico, ins. A n tillis allatiiin); Tourneforlia liirsiitissinia ct laevigata
(Guyana, Venezuela, Me.vico, ins. An lillae). Heliophytum
iiidiciim intra trópicos quasi cosmopolita ex Asia, Africa, America
el adjacenlibus insults innotuil. Tournefortia volubilis in regione
Dryadiun et in ins. A n tillis observata, tcrrarum inlorjacentlum
non oxiil.
adjecimus Ecìiium plantagineum, quod casa e x Europa
australi introductum et per campos efferalum prae-
sumitur. Pianta tempore Commeusonii (17 6 7 ) soiummodo
in urbis Moutevideiisis vicinia per loca lapidosa
sparsa, jam nuuc in omni regione Cisplatiiia et prov.
Rio Grande do Su! vasto tractu et gregario more efferata
, seeuiidimi vias meiisibus Oct. iu Dee. laetis-
sime floret. (A . de St. Hilaire Plant, usueìl. ii. 25.)
Hae omnes, quod sane noiandum, iutra regiones calidas
non diffunduutur, sed diiintaxat iu Paraguariam et
civitates Argentinas. Pariter vero ac Labiatariim quas-
dam e x Europa introductas non in terras aequinoetia-
l e s , e x Africa tropica non in provincias exlratropieas
transmigrare observatuiu e s t , bae Borragineae quoque
Tropico arcentur.
muru aut A c o à r a -u iu r ù (e t mutilate J a g o a - in u r d )
salutant, quod cibnm quadrupedis J a g o a r a (Canis
campesiris, juhati e t Procyonis cuncrivorì) significai'^).
Nomen vero C ia r a ib a , quo Lusitani in medi-
(erraiieis Brasiliae Cardias Gerascanthos designare
so ien t, contractum e vocibus C a r t ia b a - ib a , i. e.
arbor pabuli, a quibusdam linguaruiu gnaris praesumi-
tur. Inter colono.s, qui e provinciae Minarum campis
in nemora super montium tractum Serra do Mar
transmigraruiit et dejectis silvis arvo student, conslat
Cordiarum, quas G r ilo d e g a l l o dicere soient,
fructu sues pinguescere, eodem modo, quo in provinciis
EjusJm originis viiletur vocabuliiin /VeIlira-iiiouroii, <jua gens
Galiliioruni In Guyana gallici» degens, leste Aublktio, Curdiam
nudosam nppcllnC; vcrisiiiiilitcr compusituin est e vcrbis Mu ni, cibus,
ct Achira, canis, piiriter ac Acarc vel Acalc, crocodiius, pro
verbo tupice Jacaré'.
septentrionalibus boum saginatio foecundior dum Z i z y -
p lii J o a z e i r o drupae larga messe maturescunt. Iu
India orientali folia Cordiae Myxue, iu iiisulm Aiitil-
lanis Cordiae martinicensis, buUutae et Varroniae
calyptratae (aiiquam remedium emolliens et mundiiì-
caiis contra artuiim tumores rbeumaticos et ulcera male
morata balneo, fomentatione, cataplasmate celebran-
tur, in Brasilia pariter folia C. curassavicae, multi-
spicatae et aliarum similiiim, quo facto iterum proba-
tur, v e l remotissiiiiaruui terraruiu íncolas, uescio quo
impeto, in similes plantas pro medicainine incidisse.
Cordiarum lignum iu genere rarum et fragile ideo
teiiuis utilitatis; subgeiieris Gerascanthi tamen ilrmiorc
compage, pondere et colore e x c e lli, quariiiu noiiniil-
' la e , insignis, excelsa, hypoleuca versus Austrum
Laurinearum ibi raresceiitium vice s geruiit, praebendo
materiem et aedibus coustrueiidis et vario operi sc r i-
iiiario. Patagonulae americanae var. ¡3. hirsntae (supra
p. 27.) ligiium compactum, poiiderosum, durum,
colorís g r iseo -v io la sc en tis aut murini, ad omne arli-
ficium s e commeiidat. Arboris in provincia Rio Grande
do S u l I p é aut I p é - b r a i i c o dictae folia contra vulnera
et bubones in balueis foraentationibus et fumigiis
celebraiitur, unde P. vulnerariae nomine earn propo-
sui. Cordia Gerascanthus, iu insula Jamaica P r i i i c e -
W o o d aut S p a n is h E lm , in Gallorum iusulis B o is
d e C b y p r e dieta, lignum subniiuistrat egregiae llriiii-
tatis, elasticum, colore spadiceo fibris obscurioribus
variegato. Hac quidem Brasilia tropica, iiobilium ligiio-
rum ferax, facile supersedet; sed C. Sebestena^'^), quae
per omnes ínsulas Indine occidentalis ob conspicuos
flores lúteos aut auraiitiacos et druparum gratia colitur,
digna videtur, quam curiosi liortorum cultores iiitrodu-
cant. — Heliotropium peruvianum suavissimo Vanillae
odore commendatura passim colitur, item iu provinciis
Austrum versus / / . curassavicum. Haec vero stirps
per orbem iiovuin late diffusa ubique luedicaminis dis-
culieiitis laude extollitur. Herba cum a liis, Bidente,
Spilanthe, Cassia hirsuta contrita ulceribus et mammae
iiiduratae impoiiitur, usu per niagnam Brasiliae
piagali! vulgari. Nou assenlio seiiiculis et agyrtis, qui
tali medicina ve l coiiclamatum pectoris scirrbuiu saiiari
praedicanf, sed eximiam bis fomenlalionibus ìnesse vini
discutieutem ipse ocularis testis fui; probat ullro rei
fama. Pari existimatioiie celebratum Heliophytum indicum
, quod jam primi de re medica Brasilieiisium
auctores laudaut. Est: J a c u a -A c a n g a Brasiliaiiis''^®),
F e d e g o z o Lusitaiiis Marcgrav. ed. 1648. p. 6. cum
icone (Lib. Princ. fig. 5 1 7 .), Pisoit. ed. 1658. p. 223.
videtur = glabra (superba fl. ex
*) Cardia Scbestctm Veli. II.
DC.); obliqua i. 150, = in
; iimcropliylla t. 152. = grau-
difolia; illgyna (. 153. = triicliypbylia (nlsi obscura); tnguahyensis
(. 154. = iiiiicroiiaCa; Iricliotoiua t. 156. = excelsa; ciiadlila =
alliodom CIniiii. ?
♦*) Vox topica siguificat : cnuìs caput.
Labial.
|i cum icone eadem, de qua prodit auctor: „inter abstergentes
ct mundificantes numeratur baec pianta, contra
vulnera et ulcera, quod simul consolidandi qualitate
polleat; tum e t contra cutáneos affecf'is e x adustione
natos féliciter adhibetur.“ E t congeneris Heliophyti
eiongati A g u a r a - q u in b a ''*) nomine mentionem fa-
ciunt, utrumque fructus forma discerneutes. Quarum plan-
tarum usum coloni Lusitani e x India orientali, ubi antiquitus
receptos est, transtulisse, videntur. „Folia istius
herbae contusa maxime conduciint ad majores antlira-
c e s , v e l , quando iiicipiunt r e solvendos, vel postea
siippurandos.“ Loureiro F l. Cochiiicb. 103. In insiilis
Muscarenis quoque herba, ibi L 'H e r b e à p a p i l lo n s
dicta, pro miro vulnerario decantaíur. Miles gallicus
aiiiborum pedum ulceribus laboraiis tam maligiiis, ut
medici in amputatione salutem ponereiit, clam e nosocomio
evasit et mulierculae Madagascarensi s e curan-
dum tradidit, felicissimo snccessu; naiii lierbae cataplasmate
et propinato infuso ulcera sanavit et artuuiu
vigorera recuperavit. Ita cl. Bodton refert (Transact.
Soc . oí Arts and Scieiic. o f Mauritius, N ew Ser. I.
1. 1857. p. 114.); nec me pudet ea repetere, nam sa e pius
lion siue admiratioue similes effectus sfmplicissi-
inae medicinae e berbis receutibiis praeparatae testâtes
sum. Heliotropium nostras europeum, quod vete-
vibus cogiiitum erat (Tbeophr. Hist VII. 3 ., Dioscor.
IV. 133., cfr. Job. Bauli. Hist. HI. 603. sq.) contra
ulcera et vulnera .a scorpione inflicta adliibebatur,
omine et nomine e x racemo scorpioideo, sed obsolevit.
Tourneforliae variae iii fomentationum et balneorum
nsum cedunf, vulneribus et ulceribus muudiúcaudis. Hoc
titulo ¡II Mexico T. umbellata celebratur, in insulis
Antillanrs T. hirsulissima, quae S c lia o iia lo u Carai-
bis e t C h iq u e en f l e u r s colonis gallicis audit. In
Brasilia lierbaui cougenerum eo eíTicaeiorem laudaut,
quo gravius, digitis contrita, foeleat.
E x ordine Borraginearum uiiicaui babemns stir-
pem inter medicinales iiumeraiidaiu: Echium plantagineum,
ob simililiidiiiem Borrnginis officinalis (plau-
tae passim liortensis) B u r r a c lia c b im a r o n a dictum.
Hoc a noiimiliis medicis iudigeuorum medicamiiium siu-
diosis Symphyto officinali nostntti iu curaudis affe-
ctionibus eatarrlialibiis et baemciptysi subsiituitur. Utrum
vero buie plantae inter Borragiueas europeas forte vi
medicinali primae, par sit radicis virliite emolliente,
inviscaiite, diluente iu medio relinquimus. Utriusque
radicis cellulae tiirgent miicHagine amyli granula iu-
volvente; anue Echium plantagineum quoque Asjwira-
gini quidquaiu coutiueat, quod iu radioibus auticatar-
rlialibus Sgmphgli a b. B krzklio, AUhneae officinalis
a e l. B.acon inveiitum e s t, uou constat.
*) Aguilra-quinlia, rciTlus J
est = c.iuinuiu pip.T-
29