84 D E V I I S A N T I Q. U I S
rii 5 ubi edam copiic militarcs ra orari confueverant. Navalis verò rei ftudium
ad excrcendos milices in tra£l:u Danubii, colligitur ex Cod- Tbeodoßano Hb. 2.
tit. 17. infcripto dc LuforUs Damvii ; cujus tituli ¡e^. i. Imp. Honorius , ac
Theodofjus Augufti prcecipiunt Conlhnti Magiftro Militum per Tliracias , ut nonaginta
luforias recenti fäbricatione addat decern veteris rcparationis limiti Myliaco
, centum vero decern novas adjiciat quindecim antiquis limitis Scythici &c.
Videndus ca de re Gotofredus, in Cod. Theodoriano, Pancirolus in notiti! Imperii.
Luforia; erant fpecies navigiorum ad eserccndam juventiitem in re nautici
Haftcnus de collcgiis Artium.
Nunc iermonem de Viis repctamus.
Ipfe in Antiquitatum Mappa Romam opportune pofui > ut ab ed , tamquam
capite Romani Imperii procedat quifque ad provindas à me difcuiTas inter militaria
negccia, quo patcfiant primaria: partes militariiim Romanarum difpofitionum
, •\'cftigia Viarimi à Romanis ftratarum pro cxercituum ufu , & conllct
quoniodo concurrcbant dua; priniariaj Italia: Via;, Appia videlicet, & Flaminia.
Appia iilicibus örata Brundullo finitur ad confpeétum Dirrachii. Per eam
cxcrcitus progrediebantur inMacedoniam, partemque Grarcix Thraciaquc. Crederem
adhuc fupcrcile vcftigia ejus continuationis Hydruntum ufque , contra
Apolloniam. In utroque Horum littoralium Maccdonix ? accepi ab expertis Viatoribus
in hac regione vciligia cfle duai'um Viarum, quarum una à Dirracliio)
dtera ab Apollonia trahitur , quas probabile eft eas effe, qu® ad Clodianas conne£
ti dicuntur, ubi rc£H caput habet celeberrima Via Egnatia , qute Bizantium
ducit per TheiTalonicam protenfa , omniaque diverfa loca in Mappa notata , mihique
indicata ab ejus V i « ducibus, quam ipfe tot meis itineribus Conilantinopolim
inter , Galipolim , & Silivream terere incepi ^ iiliufque filices vidi xque
formofoS} ac illos AppÌ£E> qui ferè fempcr ad Bizantium ufque continuantur,ncc
minoris magnificentia; enunciata eit mihi Via eis Theffalonicam.
A prxdiftis Clodianis veftigia funt VÌÌE lapillis ilratae fecantis Vallem fluminis
l^arder ,vetens videlicet £r/i;o«, confiuentis in mare Thermaico ; qux ad montem
Scardum transfert & ad C i zmWf , ubi accepi veftigia fupereffe unius ex folitisparvis
arcibus Romanis lapide conftruétis , quoniam cxercitus Imperatoris Leopoldi
anno 1689. penetravit, incenditque Ufchiup , quam probabile eft effe vetercm
Ufcanam , five alium ^lloros. Hxc via protenia fuit ad Priftinam, deinde Nif- •
fam, ubi ali® Vise concurnmt, una è Tliracia ducens, alix, qux per Niffam fuperiorem
fcnmt Taurunum , Pontemquc Trajani, fcindentcs Vallem fìuminis
Tmok ad Vraterniza , ubi Trajanus nonnullos apices montium juffit xquari.
Ad Trajani Pontem inter montium aiperitatem conilitucntium Portam ferream
Via alia fuit aperta ad Taurunum, quam ipfe anno 1690. denuò aperiri juffi, ut
facilior foret inter Belgradum , & Vidiniim communicatio. Trajanus fuper Danubio
i i i rM i
R O M A N O R X J M &c.
nubiofuo Ponte ftru£to, paulo poft ftravit per Dacias, Mediterraneam, ÖcTransalpinam
vias pariter flumineis lapidibias, fumendo lineas per vallem Zerna; > ad
cujus confluens eft recens Orfova , perque recentem Meadiam afcendcndo , ibi
Fortalitia ftatuit, ut fibi vindicaret vallem recentis Tcmis, & progreffus per eam
fuit ad Caranzebes y unde vallem aliam Bitìrs afcivit, ut montium apicem afcenderet,
circumeuntium Daciam Mediterraneam, in loco hodie Porta-Ferrea TranfilvaniiE
nuncupate > quorum ad pedes erat Thefaurus Dcccbali 5 qui ob taL'um
montium aiperitatem credebatur tutiffimus locus Dacia;, cui dominabatur. Expertus
horum locorum à Ponte Trajani ufque ad Ulpiam Trajanam , cujus veftigia
defcripta funt , coaptare poffum , & confererc tot ex iis operibus , qux in
Trajaná columná exftant adliuc , qux procul dubio in hoc tratìù faita fuerunt ad
fàciliores habendos tranfitus, cequando montes , vias aperiendo > erigendoque
fpecies quafdam Pontium. Via hfcc per amcenam Tranülvaniaj regionem produc
a fuit per Albani Juliam, ac Tordam ufque ad pedes Montium oppofitorum ejus
ingreffuij in recenti Provincia Moldavia ; &inde ufque ad \ocuvn Micaza > ad cujus
fineni fimt veftigia Romani Aggcris.
Ad Pontem Trajani rcdeo indicaturus aliam viam flumineis lapidibus a:què
ftratam, qux vindicabat femitam illam , qui Tranfilvania penetraretur per vallem
fluminis AlutiE inter illos montes, qui DacÌam dividunt Tranfalpinam, qux
modo Vallachia eft j in quo loco Trajanus Deccbalum circuiret cum parte exercitus.
Via hiec xquè ftrata protenditur fecùs Alutam Fluvium uique ad Danubium,
non procul ab eo diiEta , & à veftigiis defcripti vctcris Fortalitii Romani,
quod noftxis quoque temporibus nomen fervat Antinx.
Poftquam Alutam fluvium trajecimus , cum nullo milites ordine progrederentur
, 6c opus effet ocius in Tranfilvaniam proficifci, nihil ulteribs de reliquà Vallacliià
accepi, nec vacavit fcire utrùm talia defcripta veftigia continuarentur ufque
ad caput 5 quod probabile eft, Foffaj, quam adit Trajani Callis.
Equidem pofui diverfa inter Viarum genera longilìlmas illasFoiìàs, qus Romamanis
erant in ufu in Dacia Ripenfi, fita Montes inter Carpaticos, ac Tibifcum.
Addipoteft, & vaita Planitics Danubio , ac Tibifco interjeda, quse ad prxfens
Bafcha nuncupatur, fedes .«lim Jakigum Metanaftarum , quie & morum , &
arvorum fimilitudine identidem arboribus ipoliatorimi, confcrri poteft cum Dacia
Ripenii, iicuti & cum exterá regione paris naturx interjeéèa Maruiìo , Tibifco,
Danubio , primifque collibus, qui divergunt ab altis montibus Carpatibus
ad partem Oricntis comprehcnfam in Banatu Temifvar , & planitie, qux ob magnani
copiam nationis Rafcianx à Turcis admiffx poft viftoriam relatam de Temiivar
, &: à Vallachis , qui defcendunt à montibus, dicebatur Ulafcha. Patet
Romanos eá Fofla ufos effe, qux procedit per planities regionum defcriptarum,
vergens à Danubio ferè ad confpedtum Vatfen pauca milliaria trans Budam vetelorn.
n. Vv rem,