3Ö ANTIQ.UITATES ROMANO
nis tmok , ubi commodè forata fuit via demonftrata , quie Dyrrachio ferebat in
Pontem , & ejus ingreíTum opportunum exercituì in Dadam mediterraneam
proHcifcenti, ad profligandum Decebalum in fuá regiá Zarmigethuíá, aut Zarmifogethuiä,
eumque à fronte , ac tergo aggrediendum utráque defcriptá viá
fecus flumina Cernam j & BiÌli-am , & alia fecus Alutam. R^cens nomen hujus
loci in parte Myílíe modo Servile , eil Tetìsìam , ob Caftrum , quod propè
adeft , à Turcis cre¿him , coque nomine nuncupatum , quod idem fonat, ac
fides magna. In parte Dacia?" Tranfalpinie duobus nominibus audit, uno Cernez,
videlicet dcdufto à vicino Territorio , quod primum occurrit ipfum ingreffuris
, altero Severino , ob vicinum Caftrum hujus nominis , quod cum antiquum
fit 5 nefcio tarnen vetuftioris , an recentioris Antiquitatis j inter c»tera
Fortalitia pofui à me demonftrata ad ripas Danubii. Hunc verum cflè iìtum Trajani
Pontis teftantur binfc in fingulis ripis Pil® fuperíHtes cum fuperjeäo muro,
& veñigia integra folitorum Fortalitiorum ad caput utrumque Pontis , omnefqueveterum
contentiones, diíTentionefque diflbivunt, quorum fallas opinio ,
qu^ tantam hadenus apud Pofteros fidem invenit, onininò corruit, prout ex
hujus Pontis examine , exaftifque figuris inferius demonftrabitun
Dio igitur , qui Trajani temporibus proximior fuit > aut exiftentiam feéH plane
ignoravit, aut affcétu aliquo du£l:us famam captavit potiùs aíTentatoris , quam
hiílorici. Procopius vero, qui Librum compofuit de iEdifidis JuíHniani quorum
plurima ftierunt antiqua illa Romanorum ab eo Imperatore ad Danubii ripas infíaurata,
longè aberrat ab ilio , quod 6c fuis temporibus exiftebat.
Exadtà mea defcriptione veri iltùs Danubii, &: poiìtà ipiìus configuratione cum
Fortalitiis ad utramque ripam , confutantur fatis ac dilabuntur verba Dionis aiTerentis
Pontem fa ^ ium e/e y utiflumen anguflijftmum , Sif proptered rapidìffimum^
aitißmumque. Porro fi Danubius liic loci anguftiflìmus videretur, par eflet credere
, ubi latus eft , non flumen elle , fed brachium maris.
Addit anriquus Scriptor in fiuvio gurgitibus pieno , ìimofoque alveo hac faBa
ejje , cum ab initio oftenderim à Romana prudentià hunc locum fuiile deleftum,
utpote vacuum gurgitibus , & fundo arenofo , lapillis ftrato , illimi, folidoquc,
8c alris ripis comprehenfum 8c ad coHium términos , nulla palude depreiTos.
Puto equidem Dionem j cum íciret in parte Danubii fuperiore Cataradtis 3 interje£
ta finibus montium Ha:mi, & Carpatum , tales anguftias reperiri, voluiffe
in hoc quoque fitu Pontis eas ponere , iifque fuperaddere copiam luri » ad
conciliandam difficultatem , & admirationem ; & profeótò moderate fe geiTit,
ciim & aliquara ignis voraginem non conjecerit ad explendam adulandi libidinem
, qux una in hoc prodigio defideratur. Trajanus in quibufcunque fuis
•operibus magnificus & prudens fuit, nec unquam extruendum íufcepiífet hujuimodi
Pontem in difficillimo fitu defcripto, ut Dio autumat.
Gur-
D A N U B I I 27
Gurgites , vortices, anguftioe alvei, cataraft» diverfaì, Tomo primo , Parte
hydrographicâ, notatx funt in mappis Danubialibus , Danubii tradum comprehendenribus,
qui interjacet ejus ingrefllii inter pra^diilos montes ufque ad fitum,
ubi funt veftigia Ponris Trajani, cujus fundamenta jada fiierunt omnibus natura;
beneficiis , ob qu® facilis iuit ejus ere^tio. Cum omnem hunc circuitum recenierem
inquirendi grarià utrìim poiTibilc miiii futui-um effet fuper Iixc rudcra
Pontem committere Navium, per quem transveherentur milites Cxfarci > ftationem
in Valkchia hiberno tempore liabituri, vidi conftructionem Pontis ftabilis, non
tanti ponderis rem eiTe quanti finxenant hiftorix ; Interim à primis Valiachi»
Caftris per humillimam Epifìolam Leopoldo Carfari gratulatus infignes & maximas
ejus Vidorias, retuli me tcntaiTe fuper veftigiis Pontis Trajani natantem Pontem
moliri , quod t'omen vetuit in nimiâ fitûs illius latitudine ingens ventorum
vis ; quapropter duo fere milli-aria Itala fupra , eum conilruendum exiftimavi inter
plurcs par\-as Infulas , & magnam Baml diäam , eumque alveus illic foret
•de vivo lapide, nec ancorie adhoererent, fubilitui ciftas è viminibus textas , refcrtas
filici bus, queis Naves apprehenderentur ; Hinc failum Profilum Danubii,
quod in primo Tomo unà cum tot aliis faclis in deverfis locis ejufdem, aliorumque
fluniinum in cura confluentium, quod milìi potiffimùm confercbat ad proximiorem
dimenfionem fitus Pontis Trajani.
Latitudo Danubii in hoc fitu eadcm eft cum longitudine integri Ponris ; Naturalis
enira conftitutio ejus riparum nullo accidente affeéla fui t , quo potuerint
mutari, & undò diverfitas orta fuerit in dimenfionc , qua Pons idem fuit conftrudlus.
Infuper continua exiftentia unius Pilx in fiiigulis ripis cum adjunéris
Fortalitiis, integram fidem faciunt,^ pricfentem Danubii latitudinem omninò eamdem
effe, quse fuit tempore conftruétionis di6ti Pontis.
Ut igitur traffcum hunc dimetirer, ufus fui triangulo ad ripam Vallachice, ubi fitus
non ceiìlt propter brevem bafim ejufdem, & inter multas militarcs curas, &
in anguftiâ temporis, ¡^iliis modis uti non potui ad hanc dimenfionem peragendam,
quam hoc pado recognovi 440. colpbter Vienna;, quarum fmgula conveniunt
cum Orgyis Galli».
Facile fuit à Pila exiftente in continenti ad ripam Vallachi® coUigerc veftigia
prima: intra flumen , tea® undis nonnullis pedibus , ejufque diftanriam diracriendoabillâ;
quie in continenri exftat, reperi orgyas decem &:feptem, cum
dimidiâ, & hoc pofito , & quod Ì IE continentis lat« erant fingulx très oigyas,
& quod probabile eft capteras ejufdem laritudinis efle , non abfurdum putavi diccre,
totum Pontem conftare 22. fornicìbus, Se 23. Pilis, & calculo peraiSto
latitudinis Pilarum & diihntisE unius ab aiterà , Pontem totum efie 445. oigyas,
longum , folo difcriminc triuin orgyarum à dimenfione fluminis integri habitâ
per Trigonometriam, quod fané coniiderandum non eft.
Tom. IL O Ubi