Carolofladjum et Zagrabiam, prfeter copiofum acidum carbonicum carbonatcm,
llilphatem et muriatem fodoe (i. e. fodani blandam, falem mirabilcm et communem),
atque carbonatem calcis fovens.
2) L a f z i n e n f i s in ejusdem fluvii ripa ioco priori oppofito, iisdem principiis
et prope eadero propoitione dotata.
3) Kamenszk o e n f i s , Carololladio vix ultra liorce fpatium dillans, debilis,
ilnpura, a cceno (non a fulphure , ut putatur) foetens, caeterum eadem principia, fed
proportione minoi-e, continens.
4) Kamena - G o r i c z e n f i s , cujus meminit L. Bar. Crantz (*) et M. D.
L a l a n g u e ('*), tribus jnilliaribus Varasdino in Comitatum Crifienfem remota, vix
majore, quam prsecedens, adtentione digna.
b) Salfai, fale communi fcetce : talis pneter aquam niarinam ad litus croaticum
non minus quam alibi falfam , unico in loco hucusque iiinotuit : nempe ad
S z l a n a paguni, plusquam duabus lioris a Superiore Szubicza diftantem , aqua falfa
e rupeftri loco provenit, quas cum aqua dulci alterius originis mixta fic dictum
xivuin f a l f um ( S z l a n j i Potok) conüituit; aqua ha:c iu i j libris tantum drachmas
tres falis communis gcrere comperta eß.
c) C a l i d « fen thermoe, eminente calore feniet diftinguentes, eoque medicate,
compkres obtigerunE Croatiye, quod, cum tales e calcareis montibus, quales
croatici tantum non omnes funt, provenire foleant, nihil miri habet , licet caufacal
orem tot feculis fufficiens non fecus ac illorum intefiina materies in abllrufo lateat.
Tales aquoe funt:
1) T o p l i k e n f e s vel T o p l i c z e n f e s , Romanis Aquoe Gafioe, aut, quod
in alia infcriptione legimus, Jafoe nominata?, fesqui alterius milliaris fpatio Varasdino
difuintes, loco edilo inter binos montes lylvoibs fcaturientes , molas iinpellendse
fullicientes, 45 vel, ut noftrum thermometrum ofteiidebat, 46 gradibus Heaumurianis
ferventes, a copiofo aëre liepatico feu liydrogenio Tulpliurato eminus fcctentes ,
fulphuv tophumque calcareum in obvia corpora deponentes , et proeter hoec duo
jn-incipia aliquid acidi carbonici liberi, atque, ut reagentia nos docuére, unum alterumve
lulphatem ac muriatem, fed parea quantitate continentes ('**).
2) K r a p i n e n f e s tribus locis, ab fe invicem parum, ab oppido, a quo nomen
gerunt, fesquialtera hora remotis, inter niontes Zagoriae prorumpentes, vix aliquid
lulphuris odore prodcntes, in primo balneo 33, iu medio autem apf gradibus calentcs
( * " * ) , in libris duabus nonnili 2 grana terroe totidemque falis foventes.
3) S z u t i n z k e n f e s ad pedem alti petroli Jjlvolique montis in diftantia
1 der Oefle I, M o na
chie.' V i e m p.
c : , L. B. k C r a n t z . G e f n n d b r u nn
( • • ) Josn. h. L a l a n g u e de a q u i i m e d i c a t i s Cro. i l . et el S S c e l la
a v o i i . Z a g r a b . p. 67.
Inter aquas minerales Cro.itia nobis hucusque tantum has et acidulas .Iam)iiczciifcs rengeiitibii:
explorare liciiit; analyfes autem earum ipfi nondnm infiitupre poliiimus. Hiuc, qua l'uper iisdem ;
Ce). L. B. il Grant?., H.-Jcquet ec L a l a n g u e in citatis operihus proUta funl, paucis eomnie.
moranda pulavimus, prsefertim cum ca cliemicis iiodicriiia vix raiisfactura elTc, judiceinus.
C - * " ) In O r y c i o g r . Carn. IIL 1S7. his acjuis 31 — 36 gratius Keauni. tcibuunlur.
2 liorarum ab oppido Krapina fcaturientes, limpide, inodoroe, infipidae, in receplaculo
majore s y i , in minore 23 gradibus tepentes, terrarum faliumque tantundem ,
quantum priores, continentes.
4) Szmerdeche T o p l i c z e , thermoe fcetidoe, duobus prope milliaribus
Krapinâ in anguftam vallem remota:, pluribus venis copiofam aquam fundentes,
quoe in prima Pcaturigine, a molendino remotiffima , 24 in altera et 26 gradibus
tepeti excolor, infipida eft et inodora, ut adeo nomen illud immerito gerat,
in libris 2 vehit terrarum grana , et falium 2. Tertia tamen, e foramine pctroe
prodiens fixorum contentorum paulo plus habet: 3 nimirum grana falium totidemque
terraruni.
5) Sztubiczenfes , fex prope lioris Zagrabia diffitee , binis fcaturigmibus
prorumpentes , limpidoe, prope inodore, in prima Icaturigine 43i> i'i altera 40 gradibus
ferventes (*), in priore 2 grana terrarum, faliumque , in pofteriore 3 grana
terrarum et 2 falium gerentes.
6) S z l a b o t i c h e n f e s vel S z l a v e t i c h e n f e s 7 horarum fpatio Zagrabia, 5
Carololladio diftantes, limpidoe, a fulphure fcetentcs, moderate tepentes, in libris 2
tria grana terrarum et duo falium foluta tenentes.
7) Topuszkenfes ad Topuszka pagum, in terris Legionis Banalis primae
fitum uberrimis venis fcaturientes, limpidifTimoe , inodoroe, inftpidoe, calcareum toplium
album deponentes, 45 gradibus ferventes, injibris duabus 2 j grana terrarum,
et 3 j grana falium vehentes.
His accedunt 8) B o f z i i j e v e n f e s , et 9) non procul Szamobor ad St. Helenam
fcatuiientes , tantum nomine notoe.
B) FLUENTES.
Proeter fluvios limitaneos Unnam et D r a v u m , quorum prior e montibus
cróaticis ori"inem ducit atque orientalem liniitem tenet, alter vero e Tyroli per Carinthiam
et Styriam defluens limitem borealem conftituit, fluvios , amues , rivosque
copioibs Croatia habet, inter quos tantum Savus eam perfluens ab exteris oris, e
Carniolia nempe, peregrinus advenit : reliqui omnes indigeni funt, et partim in Dravum
, partim iii Savuni aquas fuas conferunt, in Danubium et cum hoc in Pontum
Euxinum devolvendas, Zer many a tantum atque Fiumara feu Re ka exceptis,
quorum amnium prior in meridionali angulo, pofterior in occiduo-auftrali fine ortus,
uterque brevem pod curfuni mare adriaticum fubit.
Plurimoe aquoe fîuentes obtigerunt parti inter Dravum et Colapim fitoe, varia
quidem directione ad principes fluvios, inter quos comprehenduntur, procurrentes,
ut tamen in ortum, in quem iidem hi tendunt, inclinentur omnes. Ultra C o l a p im
vero , qui e Szegina monte ortus breve poft curriculum limitem inter Carnioliam atque
Croatian! ponit et hanc demum ad Kamenie fupra Beriog ingreditur, pauciores
funt aiimes rivique potilTimum per montofam regionem, quoe licet in altiflîmis fuis
montibus Pliffivicza et Velebich fere perpetuas nives, aquam continuo fuppeditantes
C * ) Ce). Hacquet , .tquas Sztubiczeiifej
Carn. HI. 133.
i6 gradibus Reaiim. fervere , adferit , in Oiyctcgr.