jiietalluin etiam in fodinis ad Guozdanzki Mdidâii reperiri, e relationibus aiiorum
notum eft. (*)
c) Plumbum in fodinis ad Guozdanzld Rldidan obvium eft; idemque etiam
in Comitatu Varasdinenfi ad rivum Bifztra cum veftigiis veterum fodinarum, atque
ad Ivanecz, Czerje et Bela in monte Kudi Verli, ubi ante 2 fecula crutum fuiffe
dicitur, occurrit. Ad Vlasko Polje divitem Galenam plumbi, et in aufirali angulo
provincia; Liccanoe vcHigia fodinarum ejusdem metalli inveniri, in Orjctographia
Carnioliaj adferitur. (*')
d) Argentum in nunc memoratis fodiins plumbo immixtum deprehenditur.
In Sreberniak (argenti monte) juin procul Novi idem nobile metallum quondam
foffum effe dicitur. ( " •)
e) Quae vero de Auri dalmatici copia apud fcriptores veteres leguntur , et
Croatia: tamquam parti Dalmatice antiquae adfcribuntur (*'**), ad aliam liujus romanse
quondam provincisc partem pertinere , videntur: nullum enim ifUus metalli
vcfiigium hue usque in Croatia detectum eft, et quod ex arena limitanei fluvii Dravi
Jotione feparatur, per flunien hujus alibi furreptum atque hue deductum eft.
C) Inter INFLAMMABILIA corpora, quibus Croatia gaudet, fulphur et lithanthraces
commemorari merentur.
a) Sulphur non tantum metallis, proefertim cupro et plumbo copulatum atque
aquis mineralibus inferius recenfendis folutum, fed et nativum', ut vocant,
non procul Krapina in Radoboj reperitur.
b) L i t h a n t b r a c e s Zagrabienfis provincia in monte Kobilyak ; Varasdinenfis
ad Gofzalavecz, Lupinj-ak, et Ivanecz j Crifienfis in Kafzinenlibus montibus habet.
Legimus etiam, combuflibile hoc corpus in montibus Szoboticzenfibus, Gradintnfibus
et Orfzagoviczenfibus occurrere. ( f)
D) Corporum ORGANICORUiM RELIQUIAS proeter nunc memoratos lithantln
aces , quos e ligno ortum ducere , probabile eft, ipfi paucas vidimus: in
montibus certe , qui principes tractus conflituunt, licet eos per 1res prope menfes
pcrreptaverimus, nec veftigium illarum oifendimusj ad viam tamen, qua; Varasdino
Zagrabiam ducit, Oftrearum grandes conchas in lapidem compactas, e vicinis montibus
adductas, obfervavimus. Sed pluribus in locis teflacea obvia effe, Cel. Hacquet
fidem facit, ( f t )
E) SALIUM in ftatu folido nec varietas nec copia magna huic regno cft, nifi
Carbonates et Sulphates calcis, quorum mentio jam facta eft, cum recentioribus che»
micis iisdem adnumerare velis.
( • ) Ung. Magaz. Ilf. 508- Oryct. Ca
C " ) L. c. g. et 33.
C " ) L. c.
C " " ) Ung. Magaz. III. 4.36.
( t ) Kugel Ucfcl.. II. 295-
( t t ) O r y c t . C.-»rii. I. 51. I I L 134. iS
a) S a l am a r um ( S u l p h a t e s Magnefia; chemicorum) in cryfiallis
acicularibus et capillaribus ad Szamobor , potiffimum in cuniculis fodinarum
adcft. (*)
b ) S a l e m c o m m u n e m ( M u r i a t e m S o d » nunc vocant chemici)
his quoque terroe vifceribus in effc , ex aqua falfa , inferius commemoranda,
fuspicari licet.
c) Non défunt etiam Sulphates ferri et cupri (Vitriolum viride
atque cscruleum) in iisdem fodinis e fatiscente pyrite originem ducentcs. ( ")
d) Carbonatem Sod ce (Sodam blandam) ad acidulam Jamniczcnfem
e ficcato luto efflorescere vidimus.
F) TEGMEN SUPERFICIALE terris, arena et humo conftiluitur. Operit
quidem hoc maximam partem compagis foiidre , cujus partc.s hucusque rccenfuimus;
aft idem non paucis in locis admodum tenue eft, quin foepe etiam deficit
penitus adeo , ut inter hiereditarias proviucias vix ulla iit, quse tot tantasquc
rupes nudas fcopulosque exhibeat, quam montola hujus regni pars in meridiem
et occafum verfus mare remota.
a) T e r r a , lapides tegens eisque interpofita, aut argillacea aut margacea eft
ubique. A r g i l l a certe per clivoruni, colliuui et montium humiliorum fuperficiem
non fecus ac per valles dominatur. Eam vero in montibus calcareis et prope lios
calci unitam efie in margam, facile eft conjectare. Memorabile autem eft, hanc
ab ochra ferii !iic non' minus quam in Hungariae montibus calcareis coinmuniter ruffescere
, et non tantum iu humilioribus montibus ac demiffioribus vallibus talem
occurrere , fed nec iplis altifi'iniis alpibus deelTe , ubi eam et in valles ac demerfiones
depofitain , et inter firata faxorum interjectam faepc vidimus, plerumque
amcene rubram.
b) Arena, quam aquoe fluentes volutant, fequitur indolem montium, e quibus
ea; profiuunt et quos adluuut. Hinc Dravi Savique arena , e variis monlibu.s
abrepta varia efi: filicea, calcarea , porphyretica , &c., talemque etiam humo et
terris fubjectam atque immixtam videre eft in planitie et collibus alterutri fluvioruiu
vicinis J reliquse autem aqua; Croatia fere tantum calcaream eamque grifeam feruut
arenam. Alia in Korbavia et Licca difperfa cernitur, ibi ad fylvam Loudcnis , hic
inter Goszpich et Divo-Szelo pro parte denudata , compofita e calcareis albis grifeisque,
et argillaceis atque margaceis fuscis ruifisque, in pofteriore provincia etiam
e filiceis partibus, quarum origo non poteft efi^e obfcura iis, qui, qua3 de forma fuperficiei
atque niatcrie montium jam protulimus, mente revolvunt. Glaream nonnifi
in clivis et collibus terrae limitancîe, quam banalem dicunt, obfervavimus, eamque
humo contcmperatam, nec nudam et volaticam.
c) Humus denique, inier partes tegminis fupcrficialis prascipua adtentione
digna, confidcranda venit. Ea quidem nigricans, perquam fevtilis, faspe ad unius
duorumve pedum profnnditatem adcumulata efi. per omnem planitiem, potifsimum
( ' ) Eßncr Miner. III. B. I. Abtli. 49. Ung, M ag z. IIL 307.
( ' • ) Ung. Magaz. III. 508.