colofon
Teylers Magazijn is het kwartaalblad van Teylers
Museum en tevens mededelingenblad van de Stichting
Vrienden van Teylers Museum. ISSN 0920 0460
Nummer 69 (jaarg. 19, nummer 4 , winter 2000).
Maand van verschljnen: december 2000
ABONNEMENT OP TEYLERS MAGAZIJN
Teylers Magazijn verschijnt viermaal per jaar - in de
winter, lente, zomer en herfst. Dit biad informeert u
over alle wisselende activiteiten in het museum en
het belicht de achtergronden van de verzamelingen
en kabinetten, de geschiedenis en andere
onderwerpen die in nauwe betrekking staan tot het
d o o r M a r i i k e B e s s e l i n k I
Abonnementen gelden steeds voor een vol
kalenderjaar en worden, tot wederopzegging,
automatisch verlengd. U kunt zieh abonneren op
jaargang 2 0 0 0 door / 2 0 ,- over te maken op
postrekening 5 6 .9 9 .0 1 9 onder vermelding van
'Teylers Magazijn 2 0 0 0 ’.
Geschenkabonnementen zijn welkom, gaarne met
opgave of het abonnement voor één jaargang dan wel
voor onbepaalde tijd wordt geschonken. Vrienden van
Teylers Museum ontvangen dit tijdschrift
AUTEURS VAN DIT NUMMER
Mevr. M.H. Besselink medewerker Tentoonstellingen
Drs P.A.M. Belien conservator Numismatisch Kabinet
Joost den Haan & Rolandt Tweehuyzen gastauteurs
Drs M.A-M. van Hoorn conservator Fysisch Kabinet
L .B . Zuurendonk technisch medewerker
Eindredactie: B .C . Sliggers
Vormgeving: Lambert de Jong, Den Haag
Fotografie: M. Zegel
Drukwerk: Paswerk Bedrijven, Haarlem
Teylers Museum
Spaarne 16
2 0 1 1 CH Haarlem
tel: 0 2 3 -5 3 1 9 0 1 0
fax: 0 2 3 -5 3 4 2 0 0 4
e-mail: teyler@euronet.nl
OPENINGSTIJDEN:
dinsdag t/m zaterdag 1 0 -1 7 uur,
zondag 1 2 -1 7 uur.
Eerste Kerstdag en Nieuwjaarsdag
Correspondentie met de S tich tin g Vrienden van
Teylers Museum kan gericht worden per adres aan het
i f
i f jij
jilfi
U p.
Op 2 5 november jl. was het p re c ie s 2 5 ja a r ge ieden dat Suriname tot een
on a fh an ke lijke rep ubliek werd uitgeroepen. Ter gelegen h eid hiervan
organ iseert Te ylers Museum, in samenwerking met het Surinaams Museum te
Paramaribo, een ten toonstelling over de Surinaamse kunstena ar Gerrit
Schouten (1 7 7 9 -1 8 3 9 ). Schouten is vooral bekend geworden a ls maker van
diorama’s met voorste llin gen van indianenkampen, s la ven d an sen , s tad s - en
p lan ta g eg e zich ten . Vele van deze k ijk k a s ten zu llen op de ten toonstelling te
z ien z ijn , naa st z ijn prä ch tige botanische en zo o lo g is ch e tekeningen die
herinneren aan het werk van Maria S ib y lla Merian (1 6 4 7 -1 7 1 7 ) . Tezamen
met het werk van andere 19de-eeuwse kunstena ars brengt de ten toonstelling
niet a lle en asp e c ten van de natuur en cultuur van Suriname in beeid, maar
geeft ze tevens in z ich t in de Surinaamse kolo n ia le sam enlev ing.
Ter voorbe reiding op de tento on stellin g vertrokken Bert S lig g e r s en Marijke
B e s s e lin k naar Suriname. Een onbekend Surinam e, een tot dan onbemind
Suriname. Een land van te g en s te llin g en . Een land zo vreemd, maar ook zo
vreemd vertrouwd.
i s » « ! »
OMSLAG:
Gerrit Schouten, Musa Sapientum L. (banaan),
aquarel, 5 6 7 x 4 3 0 mm (coll. Stichting Surinaams
Museum, Paramaribo)
Suriname
Tekeningen en kijkkasten van
Gerrit Schouten (1779-1839)
Suriname
Mächtige rivieren dooraderen
onafzienbare
groene landschappen
Waar de natuur
opnieuw bezit nom
van verlaten akkers
In een poging
te verbloemen
Gerrit Schouten, Bana, Musa paradisiaca L
(meelbanaan), aquarel, 1823, collectie
Surinaams Museum, Paramaribo
KWAKOE Een bezoek aan het Kwakoe-festival in Amsterdam
zou me alvast in de stemming brengen. Gezellig!
Vrolijke tonen uit geluidsboxen begeleidden een kleurrijke
menigte die, flanerend tussen de verschillende eet- en
drinktentjes, in afwachting was van een volgend optreden
of een komende voetbalwedstrijd. Oorspronkelijk was het
festival begonnen als voetbalevenement. In de loop der
jaren zou het echter meer en meer uitgroeien tot cultureel
festival. Mij beviel het wel. Genietend van een gemberbier
keek ik uit naar ons verblijf in Suriname; 6en groot
Kwakoe-feest.
De toon was gezet. Mijn kijk op Suriname gekleurd. Ik her-
inner me de televisiebeelden uit 1975 van een uitzinnige
menigte in Paramaribo, na het ondertekenen van de onaf-
hankelijkheidsverklaring. Maar ook herinner ik me de
stroom Surinamers, die kort daarvoor en daarna, in groten
getale Nederland binnenkwamen. Inmiddels vormen ze
een vertrouwd straatbeeld in Amsterdam, en het Surinaams
afhaalrestaurant bij mij om de hoek, waar ze heerlijke roti
verkopen, doet goede zaken.
Met een hoofd vol beeiden en een koffer vol boeken vertrokken
we naar Paramaribo. De schok was groot. Wat een
armoe. De Surinaamse gulden, ooit het sterke broertje van
de Nederlandse, was enorm gedevalueerd. Honderd gulden
was nauwelijks een dubbeltje waard, en de mensen die ge-
spaard hadden voor hun oude dag kwamen bedrogen uit; £§(
een erfenis van 'Bosje', ofwel Jules Wijdenbosch. Hij had g j
het land in sneltreinvaart naar de verdoemenis geholpen,
de goudvoorraad verkwanseld, en een brug laten aanleggen 3
die het land niet kon betalen. De komende jaren zal de op-
brengst van de bauxietindustrie rechtstreeks naar de bou-
wer van de brug, Ballast Nedam, gaan. Naast peperdure villa's,
betaald van illegaal drugsgeld, staan tientallen huizen
te verkrotten. Nog maar net in de hoofdstad aangekomen
werd mijn portemonnee gerold. Na urenlang wachten op
het politiebureau, waar we genegeerd, dan wel afgesnauwd
werden, kon ik eindelijk aangifte doen. Mijn ballon van
kleurige beeiden was inmiddels uiteengespat.
MARRONS Onze buur in het guesthouse was een Ameri-
kaans archeologenteam dat onderzoek doet naar de vroeg
18de-eeuwse nederzettingen van de marrons, de van plan-
Korjaal over de
Surinamerivier, van
achter naar voor:
Steven, de bootsman,
Cheryl, Amerikaanse
archeologe, Hugo
Jabini, Jolitha Rietfeld,
Saramaccaanse, en
Christine Samsom,
foto: Bert Sliggers