Het Del taplan: munten en penningen 8
In Teylers Magazijn 35 werd een overzicht gegeven van wat het Deltaplan voor
Teylers Museum inhoudt. Tevens gaf een tijdelijke medewerker inzicht in haar
conserverende werkzaamheden ten behoeve van de bibliotheèk. Ditmaal laten
wij Hans Kraaieveld aan het woord die zieh als Deltaplanner bezighoudt met
de geautomatiseerde inventarisatie van het munten- en penningenbezit.
Ik heb Engels gestudeerd aan de Rijksuniversiteit van
Utrecht. Na mijn afstuderen in de middeleeuwse
literatuur eind 1989 ben ik toegelaten tot een
algemene managementopleiding voor H.B.O-ers en
academici. Na enkele omzwervingen ben ik in het
Numismatisch Kabinet van Teylers Museum
terechtgekomen. Hier kreeg ik de mogelijkheid om
van mijn hobby een vak te maken en deze zonder
meer schitterende collectie te beschrijven. Om u een
idee te geven van de aard en de omvang van de
verzameling; de collectie bestaat uit een groot aantal
munten en penningen van de Romeinse période tot
en met de 2oste eeuw, met als hoogtepunten de
collectie historiepenningen uit de période 15 de tot
2oste eeuw, de unieke collectie munten van
Gelderland en de prächtige compilatie van Westfriese
munten.
Bij het Koninklijk Penningkabinet in Leiden, waar
reeds eerder ervaring was opgedaan met het
automatiseren van de inventarisatie van munten en
penningen, ben ik een week begeleid bij het
ontwerpen van een standaardformulier voor de
beschrijving van numismatische objekten. Hierna kon
ik in Haarlem aan de slag. In overleg met de
conservator van het Numismatisch Kabinet, mevrouw
drs G. van der Meer, en het hoofd collectiebeheer, drs
C. van Tuyll, werden de velden vastgesteld die voor
beschrijving in aanmerking kwamen. Enkele
categorieën zal ik kort behandelen.
Allereerst wordt een aantal algemene gegevens
gefnventariseerd, zoals de tekstvelden: voorwerp
(munt, penning o f draagteken), land, medailleur,
signatuur en jaartal. De voor- en keerzijde komen aan
bod, waarbij alleen sec de voorstellingen op het objekt
worden beschreven. Op de symboliek wordt niet
nader ingegaan omdat deze uiteraard vaak voor
meerdere interpretaties vatbaar is en een dergelijk
onderzoek bovendien te tijdrovend zou zijn.
Een aantal produkteigenschappen van het objekt
komt 00k aan de orde, zoals gewicht, vorm, materiaal,
conditie en formaat.
Om de munt of penning in een context te plaatsen,
worden literatuurreferenties verzameld. Dit gebeurt
aan de hand van de informatie in de catalogus van de
collectie (Catalogue du Cabinet Numismatique de la
Fondation Teyler) uit 1906, de tekst op de munten- of
penningenbakjes waarin de voorwerpen worden
bewaard, en een aantal andere catalogi en
standaardwerken. Het tekstveld ‘opmerkingen’ sluit
het geheel af. Hier beschrijf ik belangrijke informatie
die elders niet aan de orde is gekomen, zoals
randschrift en variaties op een bepaald
catalogusnummer.
Ik vind dit werk zeer boeiend omdat de schat aan
informatie, die achter deze prächtige munten en
penningen naar voren komt, zeer inspirerend werkt.
Het telkens opnieuw aansnijden vanönieuwe
onderwerpen en de verrassing van steeds weer nieuwe
schoonheden van numismatische topkunst op de
Vierkante millimeter moeten een liefhebber wel
gemotiveerd houden. De aangename werksfeer in het
museum maakt mijn dagtaak tot een plezierig geheel.
Wat mij tenslotte opvalt, is dat steeds meer mensen
deze collectie raadplegen. Hieruit kan ik concluderen
dat deze afdeling heel goed een functie als
dienstverlenende instantie kan vervullen. In dit
verband mag ik de aktiviteiten van mevrouw Van der
Meer niet onvermeld laten. Haar grote inzet en bijna
encyclopedische kennis van munten en penningen
dwingen bij mij groot respekt af.
Afsluitend spreek ik de hoop uit dat de bezoeker in
de toekomst, naast de vaste presentatie, in wisselende
exposities 00k een aantal andere rijkdommen te zien
krijgt, die een van de mooiste collecties_van
Nederland te bieden heeft. De geplande nieuwbouw
heeft daar zeker mogelijkheden voor. De aktiviteiten
in het kader van het Deltaplan zijn hierbij een
belangrijke aanzet tot een verdere ontsluiting van dit
bijzondere stuk cultuurbezit.
Hans Kraaieveld
6 Delta werker Hans
Kraaieveld, tijdelijk
verbonden aan het
Numismatisch
Kabinet. (foto R. Bach)