T E Y L E R S MU S EUM
magazij n 24 naj a a r ’8 9
Afb. 1. H.P. Schouten, Paviljoen Welgelegen te Haarlem, 1791. Geaquarelleerde pentekening (coll. G emeentearchief Haarlem).
Edele eenvoud
Neo-classicisme in Nederland 1765-1800
In 1989 wordt niet alleen herdacht dat de Franse Revolu-
tie tweehonderd jaar geleden uitbrak; ook het Paviljoen
’Welgelegen’ aan de Haarlemmerhout, tegenwoordig het
Provinciehuis van Noord Holland, viert zijn tweehon-
derdste veijaardag. Aan het einde van de jaren ’80 van de
achttiende eeuw liet de Amsterdams-Engelse bankier
Henry Hope (1735-1811) dit imposante huis in neo-clas-
sicistische stijl bouwen als buitenverbhjf en om er zijn
omvangrijke kunstcollectie in onder te brengen. In 1789
kwam het Paviljoen gereed, maar Hope had slechts kort
plezier van zijn villa: na de inval van de Fransen in 1794
nam hij de wijk naar Engeland. In 1808 werd ’Welgelegen’
gekocht door Lodewijk Napoleon, koning van Holland,
die er zijn intrek nam. Na de terugkeer van de Oranjes
deed ’Welgelegen’ dienst als zomerverblijf voor Prinses
Wilhelmina van Pruisen. Later werd het als museum
ingericht en tenslotte in 1930 door de provincie in ge-
bruik genomen. Het Paviljoen is een zeldzaam goed be-
waard voorbeeld van neo-classicistische stijl, niet alleen
in de architectuur, maar ook in de decoratie van het intérieur,
het meubilair en in de aanleg van het bijbehorende
park.
Juist het samengaan van de verschillende kunsten in en
rond één gebouw maken het Paviljoen tot een van de
fraaiste voorbeelden van het neo-classicisme in Nederland.
Het tweehonderdjarig bestaan van ’Welgelegen’ is
dan ook aanleiding tot de verwerkelijking van reeds lang
bestaande plannen om een tentoonstelling te wijden aan
het neo-classicisme in Nederland. Deze tentoonstelling,
die op 16 September geopend wordt, is een initiatief van
de Rijksdienst Beeldende Kunst in samenwerking met
twee Haarlemse musea, het Frans Halsmuseum en Tey-
lers Museum.