TE YLER<S>MUSEUM
magazijn 9 herfst ’85
Afb. 1. De Beagle, op het strand gezet in de monding van Santa Cruz. Uit: Voyages o f the Adventure and Beagle, Vol. II, by R. FitzRoy,
London, 1839.
Tentoonstelling, ‘Charles Darwin, 1809-1882’
Van 23 november tot en met 9 maart is in de bovenzaal
van het museum een educatieve tentoonstelling te zien
over het leven en werk van Charles Darwin. Zijn naam is
synoniem met de evolutieleer. Of deze leer een echte
theorie i s - in natuurwetenschappelijke z in -o f slechts
een aannemelijke, maar onbewijsbare hypothese, zullen
we hier in het midden laten. De veel gebruikte term
Darwinisme doet trouwens een ideologie vermoeden.
Hetgeen in zekere zin ook de werkelijkheid is, geheel tegen
wil en dank van Darwin zelf. De invloed van de evolutieleer
reikte immers veel verder dan de biologie. Eraan
ontleende gedachten werden methodisch ingepast bij tal
van andere wetenschappen en disciplines als de filosofie,
de sociale wetenschappen en de economie. De begrippen
natural selection en survival o f the fittest werden en
worden te pas, maar frequenter nog te onpas gebruikt.
De tentoonstelling ‘Charles Darwin, 1809-1882’ is
vervaardigd door medewerkers van het Geologisch Museum
van de Universiteit van Amsterdam. Wij zijn
bijzonder verheugd deze tentoonstelling in Teylers Museum
te presenteren, waar indertijd Darwins publicaties
met grote belangstelling gevolgd werden. Met name dr.
h.c. T.C. Winkler spande zieh in om Nederland kennis te
laten nemen van de evolutieleer zoals 75 jaar daarvoor
Martinus van Marum de nieuwe scheikunde van Lavoisier
hier introduceerde. Winkler was van 1864 tot 1897
conservator van de verzameling Versteeningen en Gesteenten
in het museum, maar daarvoor al werkzaam
binnen die collectie. Hij vertaalde Darwins belangrijkste
werk On the Origin o f Species. Al in 1860 was de
Nederlandse editie verkrijgbaar, minder dan één jaar na
het verschijnen van het origineel. Ons land liep daarmee
op het continent voorop. De Nederlandse titel liet weinig
te raden: Het onstaan der soorten van dieren en planten
door middel van de natuurkeus o f het bewaard blijven
van bevoorregte rassen in de strijd des levens, uit het
Engelsch. Een prima tekst. De lezer weet meteen dat met
de inhoud van het onderhavige werk niet te spotten valt.
Waarom hebben tegenwoordig boeken eigenlijk zulke
titels niet meer? Een teken des tijds, het zoveelste!