Sukienka jest bardzo suto fatdowana w tyle, fatdy rowno zaprasowane, stan dosyi
krotki, kotnierz stoj^cy kosciuszkowski, z biatym barankiem zewnqtrz, u r^kawow czerwone
odwini^te, pi^ciok^tne klapki, same r^kawy u piersi zapinane na dwie lub trzy haftki.
Po wierzchu kotnierz ozdobiony galonem szerokim w zygzak, podobnie jak mundury pol-
skich wy2szych oficerow z czasow Ko§ciuszki. W pasie ponad faldami dotu znajduje si(j
szereg amarantowych jedwabnych kutasow. Kutasy te tworzq w pasie frendzl^ i s^ bez-
sprzecznie tradycy^ frendzli noszonych w koricu wieku XVIII. na kontuszach.
„Kontusz grodeturowy z frendzlq i pas lity“ (Pan Tadeusz).
Mylnie pojmuj^ to okreslenie niektorzy, sqdzqc, 2e kontusz s^dziego, miat frendzl^
u dotu, jakby n. p. kapa ksi^a. Pomijajqc jut to, te zostalo jeszcze par^ kontuszow z fren-
dzlq w pasie, sama tradycya i poczucie stroju, przechowane w „sukience“, Swiadczq nie-
zbicie, 2e frendzla byta przyszyt^ w pasie, a nie u samego dolnego r^bka kontusza.
2 up an jest skrojony tak samo jak sukienka, tylko bez futra i bez ozdob, podbity
tylko czerwono, i tak jak sukienka, i jak ka2dy stroj polski zapinany z przodu na 9 (w tym
wypadku) haftek, (u kontusza guzikow) w trzech grupach po trzy. Zupan ma tylko w^-
ziutki czerwony rqbek z podszewki, rozszerzony amarantowym, a pod nim zlotym lub
srebrnym sznureczkiem. Szlachetny ten i prawdziwy staropolski stroj, zginqt ju2 prawie
zupetnie, dawniej stanowi! on koniecznq cz^sc wyprawy panny mtodej.
W catoSci stroj krakowski, tak m^ski, jak i ¿enski, jest wiernem odbiciem stroju pol-
skiego korica wieku XVIII, a zwlaszcza widny na nim wplyw ubran z czasow KoSciuszki,
tak, jak w stroju m^skim widny wplyw munduru.
Pi^knym szczegotem stroju panny mtodej i jej druchny, jest ich ubranie gtowy, zwane
w i e n i e c. Jest to rodzaj czepka, czy naczotka, opasujqcego glows nad czotem a zawiqzanego
w tyle gtowy, zdobnego „gierlandami“, „wiencem“ wtaSciwym, i ptaszczem wst^2ek bar-
wnych, okrywaj^cym kark i pot plecow. Sktada on sis z papierowej twardej wstsgi szero-
kiej na 10— 12 cm. obszytej czerwony morowq wstq2k^, karbowan^. Jest to t. zw. „Lotek“.
Na nim ukladajq sis z obu bokow girlandy sztucznych kwiatow, lub spleciona wst^2ka,
co tworzy na okoto twarzy wieniec. Na wierzchu nad czotem osadza sis na gtowie wia-
nuszek, raczej kita stoj^ca, z kwiatow sztucznych i peretek, tyt gtowy caty przykrywa sis
fatdowanemi w poprzek, barwnemi wstsgami, puszczonemi tak dlugo, 2e do pasa sisgac
i cate plecy przykrywad powinny.
Kwiaty wogole i szpilki barwne, stanowi^ wa2ny szczegot w stroju dziewek; ms2atki
nie noszq juz nigdy kwiatow na sobie, podobnie jak ms^czyzni ¿onaci nigdy ani pior
ani bukietow do czapki nie przypinaj^.
Doln^ czs§£ data kobiety okrywa „spodnica“ i „zapaska“, bez ktorej ¿adna kobieta
nawet w domu sis nie poka2e. Zapaska trzyma zresztq spodnics w pasie. Kroj spodnic
wszystkich jest jednakowy, barwa tylko odro2nia okolice. I tak na zachodzie noszq spo-
dnice mato barwne, perkalowe, a zapaski z tego samego materyatu. Od Zabierzowa ju2
spodnica jest coraz bardziej kwiecista i barwna, a zapaska odmienna. Od 6wi^ta spodnica
jest ju t to „ostra“, „tybekowa“, ju i jedwabna.Sszasem nawet z rodzaju lamy. Od Zabierzowa
do Batowic kwiaty sq wielkie i bardzo jaskrawe.
Zapaski s , albo: „firankowe“ t. j. z tiulu czyli ze „sita“, przezroczyste, albo attasowe
lub tybetowe.
Mogilskie spodnice i zapaski s í skromniejsze, zawsze bardzo jasne w drobne kwia-
teczki. Za to na gorsety i katany wysadzají si? kobiety mogilskie; pisknie wyglída nie-
wiasta biala od pasa do butów, a zdobna jakby wzorzystym pancerzem ze zlota na piersiach.
Koszula jest albo „z kolnierzem“ albo ze „szyjki“. W zachodniej cz^sci powiatu,
gdzie wogole stroj jest skromny i znacznie mniej ladny, uzywaj;; koszul z kolnierzem.
Gdzie sis jut pojawia mqski kaftan ozdobny, tarn u kobiet widac koszul^ ze szyjki,
t. j. wygorsowani, zdobni z^bami dzierganymi kolo szyi a sutym biatym haftem na piersiach.
Rskawy szerokie faldziste, albo krotkie do tokcia, aibo sciigni^te u pit^sci w „osemks
(obszewki) t. j. mankiecik haftowany i zijbami zakonczony.
Koszula sklada si? z „ciata“ t. j. gornej czsSci okrywajicej ciato do pasa, „syjki“
t. j. cz^Sci koto szyi, oraz „nadotka“. Nadotek jest to przyszyta od pasa na dot czssc koszuli
z grubszego ptotna. Rozci^cie od szyi na piersiach zowie si?, tak u msskiej, jak ko