rit:
f ih i ' • I'
II li. l i, • ' '
M:.
I. iJ i i ä i
•I l:!;k-H
'.li
i !
Ü - l i ' - i - r l
M^'Híif!,'
;
8 4
) MARMOR tricolor, album venís et maculìs fusco-ruhis ; arcis nonnullìs palili
ruhris .
Ibidem .
8 . ) MARMOR tricolor, viride-, maciilis paUidloribus ; venís alhis.
Ibidem ,
) MARMOR quad ricolor , suhcanieum ; venís obscurioribus reticidatum ßriis alb'u
maculís lividis.
E x valle SaJJìna, alla Corte nuova.
IO. ) MARMOR quadrícolor, albidum, maculatum: maculis rubris, ciñereis, fuscìs.
E x valle Efini. Brecciae spccies.
Siipra Menagio cruitur GYPSUM rude, scintillùns. Lapis hic fìratiim efficit, cuius crai
tics centum et quiiiquaginta cubitorum , altitiido vero a superficie Liiciis dcsiiinpta fcr:
eadcm eli. laceas et pendens huius Gypfi eft Lapis calcariiis riidis, cinereus . Iclc
flratiim probabiliter sub Lario Lacu ad oppoficos montes usque decnrrit, cum idem 1
p i s , etil deterioris indolii, ad vicum Lírnonca repeviatiir . Tota baco gypsea molt
conftat ilratis diverfimode fiexis, ciusque suprema pars durior eil: et ocreáceo tiufìa cc
l o r e , inferior vero alba et multo mollior appare:. Fillurae in hoc lapide frequentes
currimt , in qiiibus DÌàxìhntm CRYSTALLl gypseae, prismaticae, fißles , caque Gyp:
species, quae Glacics Mariae a Lithologis appellator. Totus Ducatus Mediolancnfis c
utitur gypso, cuius ccntenarius iu loco natali sex solidis, veciura vero eiusdem Comut
usque binis solidis solvi solee . Imperceptibile eil unde in eo loco calce undique
d u f l o advenerit acidum sulphuris, quod tantam mulcm Terrae calcariae in Gypsiir
mutaverit; non enim Pyrites, nec Vulcanorum veiligia in iis locis occurrunt.
STALACTITES solidus, rudis ad Fhimen ladcum reperitur . Rivus hic fingulis anni
erumpir circa Idus Martias, et circa Idus Septembrcs deiuio cvanescit, et per hyemeit.
totum in sua viscera [rigore contracium, cursum ßßic, BOLDONI in Lario p.
Minerae Ferri in Valle Saxina non infrequentes, unde Ferrum excoquitur, non exigua pari:
in scoriis adhuc relifta. In Valle Cavarnia cruta fuit Minera ferri alba, dein per aliquot
annos derelitìa. Ego A. 1774-, ut amicorum votis satisfacerem , ad ea loca diiícillimum
iter suscepi , ut iudicarem an Minera huec cum aliquo emolumento denuo erii;
p o f i i t . Rebus itaque omnibus rite perpeufis confilium dcdi, ut manus operi admovcrcnt
u r , nec Mineram defuiuram, dummodo excavatio debita methodo inflitueretur. Ira fañura
efi: , et ingens copia Minerae educ'ía , ex qua bonum nunc quoque Ferrum excoquitur.
Minera hacc abundat Magoelìo, unde fuscum ac nigricantcm sobinde induit colorem.
Im mix ta tarnen e id em paíTim eft Minera cupri flava , quae ne noxiam Ferro fragilitatem
conciliet, a Minera ferri separata colligitur , et conservatur.
Fyritss quoque circa Lariam minime rarus, necnon Minera Flumbi ad S. lo. Besani, i'i
v a l h SaavViiZ, non procul a ifer/JC , aliisque in locis. Eadem argento dives faña,ct circa
Pentern della Tresa in vicinis montibus reperta , dein Mcdiolanum adlata impalit
nonmillos, ut ex Fodinis Tyrolenfibus homines advocaren!, qui thesauros hoscc ciner
e n t . Cvim vero per annum integrum promiíTa Galena non apparucrit , viiìtavi ego ea
loca , et cum solam , camque nullius frugis Mineram antimonialem inveniflcm, ideo
mauus ab hoc opere meo cunfilio rctrailae sunt . Caetetum mctallicis laboribus non fa*
85
vet Insubría ; desunt enlra sylvae, et quae adswit ; non bene coluiitur. Montium quoque
ilruftura divites venas non promittit, nec homines adsunt, qui eas colerG normt.
Solae sunt Minerac ferri, quae rite excoiìae utilitatcm aliquam elTent allaturae. In Insubria
ubique occurrunt montium ruinae , atque inundationuin praeteritarum vcftigia.
Lapides nunc in terram rcsoluti, nunc aliis terris immixtì, et ab aquatum Ímpetu a
montibus avulfi universam plauitiem Mantuam usque conílituuat, et co maiores occurrunt,
quo montibus sunt viciniores; evidenti argumento, eos a montibus avulsos,
ab aquis abreptos , detritos , rotundatosque fuiiTe .
F I N I S
P A R T I S PRI M A^E.
Í <