8o
ta Facilitate Medica Vindobonenfi subeundi cogitavi, ut ¡n omnibus Auflriaco Imperio
subditis Provinciis Medicinam libere exerccre polTem .
Postquara ergo Celiìffimiis Princeps Seccoviensem suam Arcem deseruiffet, Vindobonam me contuli,
pr-iedicloque examiiii me protinus subieci. Coiivenerunt hunc in iìncm sex ProfeiTores
una cum Illufìri Praefide L. B. VAN SWIETEN , qui innumeris fere quaeftionibus in
omni Medicinae parte per quatuor horas propofitis facigatum tandem approbarunt. Periculo
hoc feliciter cxantlato, novum deniio subivi, Aphorismi nempe Hippocratici explicationem
, cui dcnique publica thcsium Medicarum defenfio succeiTit , qua occalìone
Novam Methodurn Plantarum academicae Dissertationis loco evulgavi. Taediis bisce
absolutis, Illustriffimum Praefidcm adii, ut Physicatum fàmiliae mcae alendae idoneum
ab eo consequi poiTcm , a quo sequens retuli responsiim : Primum Phyficatum habebis ,
quia mereris. Vacabat tunc tcmporis Protopby fica tus Linzicnfis, Auñriae superioris, pro
quo obtinendo etsi, suadente eodem Illuilri Arcbiatro , supplicem obtuliiTem li bellum ,
attamen non hunc, sed alium longe deteriorem Idriensem videlicet, in Diicatu Carnioliae
noviffime inftitutum , obtinui : Redii itaque in patriam, ut uxorem et filiam, Vindobonam
primo , dein ad praescriptum fiiturae mcae stationis locum traducerem. Quamobrem
Hallae Oeniponti familiam meam naviculae impositam tumido tunc Oeni flumini
committere debui. Itineris initium felix fuit, sed altera die in Bavaria superiore ad locum
Ungerotk dic'ìum trunco aquis obtetìo allidens navícula, fraño eius fundo , maxima
parte submersa fuit. Placido tunc indulgebam somno, cum miserorum clamoribus
expergefaclus et circum frementes ac naufragium minitantes undas intuitus éflem , impavido
animo nieos hortabar, ut Dei opem implorarent, eiusque se committerent vohuitati.
Hasce inter anguftias acceffit navícula, quae me una cum uxore, filióla atque ancilla ex
Orci faucibus eripuit, atque in oppofitum fiuminis litus traduxit. Ruftica ibi domus
erat , quae aquis undique fluentes et semianimes excepit ac tamdiu detinuit, donec ruralis
currus Wajferbergam usque traduxiíTet, a qua urbe poñae auxilio Salisburgium demum
perveni. Benevole me in ea urbe excepit D. RENSIUS , atque in domo sua retinuit,
donec opportuna sese obtulit occaiìo Linzium primo, dein Vindobonam adeundi. In
hoc naufragio penitus madefafla , & fere omnino destructa fuit omnis mea librorum
aliarumque rerum supellex , quam tamen iac'^uram MARIA THERESIA AUGUSTA
infortunii huiusce mei conscia fafta, quingentorum florenorum dono parte aliqua compensavit.
Hisce itaque suffultus auxiliis Vindobonam deserui , et primo Labacum , dein
Idriam perveni. Locum hunc, qui a proximo torrente Idria nomen obtinuit, conÌlituunt
miserrirnae montibus inaedificatae Foflbrum domunculae , quem cum a longe intuitus
eiTem , iam tunc praesagae menti obversabantur cakmicates illae , quas in eo carcere Terre
debui per annos fere sexdecim. Monopolium vini pro salarii medici fundo conüitutiim,
Carniolicae gentis idioma mihi penitus ignotum , Direiìoris earundcm fodinarum
intentio ratione quaelìti medici ab aulica volúntate diversa, et bis mille hominibus
absque omni mercede inserviendi obligatio, quae taedia mihi comparaverint, quisque
facile intelliget. Hisce acceffit duplex in domo mea exortum incendium, uxoris filiorumque
interitus , Pharmacopolii nova inñitutio, aliorumque malorum agmen , quibus ferendis
iam impar redditus lllufiri a SWIETEN supplices litteras pro alio Phyficatu dare
coadus fui. Cum vero niillam aerumnis meis opem consequi poiTcm, Vindobonam me
concontulí,
ubi id saltern obtinui, ut novo quadringentorum florenorum Hipendlo Rei
metallicac addiftis iuvenibus Praeleaiones mineralógicas tradcrem, atque ita commodiorcm
saltem vitam traducere poflem.
Iiiterea maxiraus ille , qui me omni tempore ad flirpe? traxit amor , effeclt, ut etiam circa Idriam.
in agro. Labacenfi, circa Vipacum, Zirknizium, aliaque non pauca Carniolicae Provinciae
loca plantas colligerem, descriptasque sub titulo Florae Carniolicae publici
iuris facerem. In hisce vero itineribus, quae propriis sumptibus semper inñitui, incredibile
didu eft, quos labores impenderim, quotque difficultates superare debuerim.
Solus semper ab unico homine dudas per Alpes oberravi, sub Jove frigido saepe dec
u b u i , solo lade aut solo pane per plures dies vixi, supra Tergeilum in Latrones inc
i d i , et a sumino cacumine montis Storschetsch redux, per tres integras horas in continuo
vitae periculo fui conüitutus. Hyemali tempore, ut solitudinis meae taedia fai le re m ,
Chemicum Examen Minerarum Hydrargyrii et liallotrichi ibidem obvii, inter vana corum
hominum obilacula, inilitui, atque ea, quae dc morbis Foflorum ibidem observaveram,
sub titulo Tentaminum Chemico-Phyfico-Medicorum proprio aere evulgavi. Praeterea
Introduciionem ad Diagnofim et usum Fojjilium germanico idiomate conscnpfi,
primos tres Annos Ilijìorico-Natúrales evu I g a v i , ac Entomologiam Carniolicam elabor
a v i , quam cum celeberr. LINNAEUS obtinuiiTct , sequentia ad me scripfit. '» Poil
»> varia fruñranea tentamina tandem accepi tuam Eotomologiam Carniolicam , eamque ex
>t Belgio, et quidem sumptibus trium fere ducatorum aureorum pro solo Tabellarlo
íi adducente; ñeque hoc dolco, cum ex ea plus obleñamenti hauserim , quam ex centi
tum ducatis. Obstupesco ad infinitum laborcm in colligendo, describendo et dispo-
« nendo , quern nullus alius intelligcre unquam poteil, nill qui ipse manum labori adit
movit.
Anno 1763. Archiatri PoíTonienfis raunus Celfiffimi ac poñea Eminontiffimi Fratris sui nomine
obtulit Excellentifunus Comes LACTANTIUS FIRMIANUS, ut patet cx sequentibus liiteris
odiava Septembris ad me datis.
ScopoLio suo LaSiantius FIRMIANCTS
S. P. D.
Nullus dubito , quin ad aures tuas pervenerit, Episcopum Seccoviensem Germanum meum una'
nimi calculo in Episcopum et Principem Pojfoniensem fuijje eleBum. Scio te c.r felici
hoc eventu rnagnam effe voluptatem capturum^ cum ob Principis novos honores , turn
ob contraciam a longo tempore inter te et me amicitiam ; hanc ut confirmarem atque
diutius tuo frui consort io licer et, I'ocutus sum cum Principe neoeleclo, atque infianter
• ilium rogavi^ ut te adscisceret, valetudinemque suam tibi fiderei. Si ergo lubet Idriamrelinquere
^ atque in has provincias proficisci, poteris ad finem Septembris Seccovium
• petere ubi et Germanum mcum et me invenies, Fies igitur Principis nofirz Medicus ,
annuosque habebis mille florenos^ et fi Idria discedes et Principis saluti-, et tuae
plurimum cónsules, mihique satisfacies. Vale et me ama.
Anno 1766". poft mortem Cel. LEHMANNI Academia Caes. Petropoíitana eiusdcm Cachcdram mihi
o b t u l i t , ut sequcntes docent litterae.
I 1
Pars III. Il